İcatların anında metaya dönüştüğü bir dönemde “bedava elektrik” için uğraştı. Para hırsına kapılmadı, tüm birikimini bilimsel çalışmalarına harcadı. Kapitalizmin çarkına çomak sokmaktı bu. Dolayısıyla FBI takibine alındı, tarihten silindi ve bir otel odasında beş parasız ölüme mahkûm edildi.
Elektriği evimize soktu. Radyoyu, radarı buldu. Televizyonu, interneti öngördü. Kimilerine göre “Çağdaş Prometheus”, kimilerine göreyse “Elektriğin Tanrısı”; ama her durumda “Zamanımızın Ötesinde Bir Dahi”
Nikola Tesla’nın çizgilerle öyküsü.
(Tanıtım Bülteninden)
Edison?dan pek elektrik alamadık, ?Elektriğin Tanrısı: Tesla’* – Dudu Hazal Ok
Soner Tuna? nın kaleminden çıkan ?Tesla Elektriğin Tanrısı? çizgi romanı, geleceğe ışık tutan Nikola Tesla?yı bir kez daha hatırlamamızı sağladı.
Bilim ve Gelecek Yayınları’nı özellikle evrim konusunda var olan bilgi kirliliğini gidermeye yönelik yayınları ile tanıyoruz. Bilimin toplumla olan bağını, ilerlemenin amacının para kazanmak değil yaşanabilir bir dünya yaratma düşünce¬si olduğunu bize hatırlatan önemli bir yayın kuruluşu Bilim ve Gelecek Yayınları. Yine bu yayın evinden çıkan ?Bilim ve Gelecek? bilim, kültür ve politika dergisi; bilimi, kültürü ve güncel siyaseti bir birinden ayırarak soyutlamaya çalışan¬lara verilen somut bir cevap niteliğinde. Ülkemizde sadece evrim konusunda değil, bilimin her alanında var olan bilgi kirliliğini temizlemek için önü¬müzde uzun bir yol var, ?Bilim ve Gelecek? dergisi ve yayın¬ları bu yolun temel taşlarını oluşturuyor.
?Bırakın doğruları gelecek söylesin ve herkesi eserlerine ve başarılarına göre değerlen¬dirsin. Bugün onların olsun; ama uğrunda çok uğraştığım gelecek, benimdir.? Tesla?nın da söylediği gibi doğruları gele¬cek söylüyor ve her geçen gün Tesla? nın ?ütopya?ları gerçek¬leniyor. Bu denli önemli bir bilim adamı hakkında Türkçeye çevrilen ya da yazılan kitap sayısının az olması kaygı verici. Bu durumda Soner Tuna? nın yazıp çizdiği Tesla Elektriğin Tanrısı çizgi romanı büyük önem taşıyor. Tesla?nın hayatı¬nın, icatlarının ve insanlığa ka¬zandırdıklarının anlatıldığı her yaştan insana hitap eden bu kitap, umarım bu bilim ada¬mı ile ilgili yapılacak sonraki çalışmalara emsal olur ve yine umarım Tesla da yetişecek toplumcu mühendis ve bilim adamlarına ilham kaynağı olur. Yukarıda bahsi geçen bilim, tek¬nik, kültür ve politika başlıkla¬rında bu kadar bilgi kirliliğinin olduğu bir dönemde yapılan bu çizgi roman için seçilen kişinin Tesla olması da büyük anlam taşıyor. Yaptığı her çalışmanın toplumsal bir karşılığı da olan Tesla sadece bir bilim adamı değil derinliği ve duyarlılığı ile gerçek bir düşün insanı ve toplumcudur.
Neden Tesla?nın bu kadar anlamlı olduğunu görmek için, Tesla? nın yaşamına, çalışmala¬rına ve sosyal hayatına bir göz atalım. Hırvatistan?ın küçük bir köyünde doğan Sırp asıllı bilim adamı Nikola Tesla, çocukluk döneminden itibaren şimşek ve yıldırımları merak ettiğini söyler; sonrasında bu merakı doğa gözlemciliği ile beslenerek bir tutkuya dönüşür. Tesla?nın önünde ne yeni fikirlere kapalı hocalar, ne para düşkünü Edison ne de elektrik tekelleri durabi¬lecektir.
Tesla eğitimini bitirmesinin ar¬dından elektrik mühendisi ola¬rak Avrupa?nın çeşitli yerlerinde çalışmaya başlar. Bu çalışmalar boyunca yanında olan ortağının tavsiyesi ile üniversite yılların¬dan beri aklında olan ?alternatif akım motorunu? gerçekleştire¬bilmek için Amerika?ya gitmeye karar verir. Orada Edison?u bulup desteğini isteyecektir. Fakat Edison, Tesla?nın alternatif akım fikrinin kendi şirketinin ve elektrik sektörünün o dönemki temelini oluşturan doğru akımın (DC) yerini alacağını öngörerek Tesla?ya istediği desteği vermez. Onu yanında çalışmak üzere mühendis olarak işe alır. Bir süre sonra Tesla, Edison?un gerçek anlamda emeğini sömürdüğünü anla¬yarak işi bırakacaktır. Tesla Amerika?da bulunduğu süreç içinde yakışıklılığı, titizliği ve farklılığı ile dikkat çekmiştir. Hiçbir kadınla ya da erkekle ilişkisi olmayan Tesla bir yandan kadın hak¬ları destekçisidir. Hatta kadınların ileride baskın duruma geçebileceğini ileri sürmüştür. İkinci Dünya Savaşı sırasında Yugoslavya?nın faşist Almanya ile savaşması için silah tasarlama çalışmaları yapan Tesla, Sovyetlere destek vereceği endişesi ile FBI?ın merceği altına alınmıştır. Sonrasında Sovyet¬ler?deki teknolojik ilerlemeler¬den anlaşılacağı üzere FBI?ın kaygıları yersiz değildir. Tesla her konuda olduğu gibi İkinci Dünya Savaşı?nda da insanlıktan yana tavır almıştır.
Tesla?nın yaşadığı 19.yy özellikle fizik dünyasında büyük gelişme¬lerin yaşandığı, günümüz tekno-lojilerinin temellerinin atıldığı bir zaman dilimi. A. Graham Bell, J. Clark Maxwell, Marie Cu¬rie, Michael Faraday, C. Frederic Gauss, Thomas Edison vb. pek çok değerli fizikçi de elektrik-elektronik ve haberleşme dün¬yasına bu dönemde kazanılmış¬tır; fakat Tesla pek çok yönden bahsi geçen bilim adamlarından farklıdır. Tesla?nın insanlığa sun¬duğu alternatif akım (AC), AC indüksiyon motoru, radyo, radar vb. pek çok buluşu çağın çok önünde ve ön açıcı olmasının yanı sıra, patentlerinin başkaları tarafından alınması ile de dikkat çeker. ?Para, insanların kendine biçtiği kıymeti haiz değildir. Benim bütün param deneylere yatırılmıştır. Bunlarla yeni ke¬şiflerde bulunup insanoğlunun, yaşamını biraz daha kolaylaştır¬masını sağlıyorum.? sözlerinin sahibi Tesla sanayi devrimi süresince tekelleşen elektrik şirketlerinin yöneticileri olan diğer bilim adamlarıyla karşı karşıya gelecektir ve bu durum bilimsel çalışmalarını olumsuz yönde etkileyecektir. Tesla?nın yenilenebilir enerji, çevreye zarar vermeden enerji üretimi, parasız elektrik dağıtımı, dünya çapında kablosuz elektrik dağı¬tımı vb. gibi öne sürdüğü fikirler tekelleşen elektrik camiasının patronlarını rahatsız etmiştir. Ayrıca Tesla beyinden yayılan alfa, beta, teta dalgalarını keşfet¬mesiyle tıp elektro¬niğinin, radyo alıcısı ve anten yardımıyla kablosuz yönettiği minyatür gemi de¬neyi ile de robotiğin temellerini atmıştır. Yaygın bir yanlış bilgi ise röntgen cihazının temelini oluşturan X ışınlarının Wilhelm Röntgen tarafından keşfedilmiş olma¬sıdır. Keşfin sahibi Tesla?dır ve insan sağlığına zararlı olduğu gerekçesiyle önüne gelen proje¬leri reddetmiştir.
Gördüğümüz gibi Edison gibi çıkar sevdasına kapılmış ?bilim? adamlarının eline kal¬saydık şu an evimizde elektrik dahi olmayabilirdi ya da çok küçük bir azınlık bu lükse sahip olurdu. Sözün kısası maddi ve manevi Edison?dan elektrik alamazdık. Bu durumda bize düşen Tesla ve benzeri değerleri tarihin sayfalarına gömülmekten kurtarıp günümüze hatta geleceğe düşen izdüşümlerini takip etmek ve bunun yanı sıra Bilim ve Gelecek Yayınları gibi etkin ve nitelikli üretim sağlayan kaynaklara da sahip çıkmak..
Bu arada, Tesla?nın keşiflerinin ve çalışmalarının FBI?dan kur¬tarılabilmiş bir kısmı Belgrad Tesla Müzesi?nde sergilenmekte. Eğer müzeye uğrama fırsatınız olursa, orada yapılan deney gös¬terisinde meşhur Tesla Bobini ile kablosuz flüoresanları elekt¬riğe çarpılmadan yakabilirsiniz. Tesla?dan aldığımız elektrik güvenilir ve sağlıklı. Gelecek gerçeği söyledi Elektriğin Tanrısı: Tesla…
* Bu yazı SoL gazetesi kitap ekinde 18 Aralık 2013 tarihinde yayınlanmıştır.
Kitabın Künyesi
Tesla – Elektriğin Tanrısı
Soner Tuna
Bilim ve Gelecek Kitaplığı
İstanbul, 2013
80 s.