Bir Ermeni Subayın Çanakkale ve Doğu Cephesi Günlüğü (1914 – 1918) – Avedis Cebeciyan

bir_ermeni_subayın_Çanakkale_ve_doğu_cephesi_günlüğüBirinci Dünya Savaşı’nda Osmanlı Ordusu’nda görev yapan Ermeni asker ve subaylar, son zamanların hararetli tartışma konularından biri. Vatandaşı oldukları ülkedeki tüm tarihleri ihanet-sadakat sarkacına indirgenmek istenen Ermeni halkının gerçek hikâyesini anlatacak kitaplarsa son derece ender yayımlanıyor. Antep doğumlu bir doktor olan Avedis Cebeciyan’ın, Çanakkale ve Doğu cephelerinde subay olarak yaşadıklarını günü gününe kaydettiği günlüğü, tüm polemiklerin ötesinde, bir Osmanlı Ermenisinin dünyasını bugünlere taşımasıyla, tüm bu tartışmalara eşsiz bir katkı sunuyor.

Çanakkale Savaşı’nın en şiddetli günlerinde cephede bir tabip subay olarak görev yapan ve gözlemlerini Ermeni harfleriyle Türkçe olarak ve sıcağı sıcağına kaleme alan Cebeciyan, kimi zaman büyük ölüm tehlikesi altında olmasına rağmen yüzlerce Osmanlı askerine şifa verdi. Yüzbaşı Cebeciyan, bir yandan da, 1915’te uygulamaya konan tehcir ve katliam politikaları çerçevesinde Antep’ten sürülen ailesinin akıbetini merak ediyor, onların hangi koşullar altında olduğunu öğrenmeye çalışıyordu.

Zaman geçtikçe, cephe gerisindeki sevdiklerinden son derece kaygı verici haberler almaya başlayan genç subay, bu ağır ruh hali içinde, yine de görevlerini aksatmamaya, vatanına hizmet etmeye çalışıyordu. Çanakkale Savaşı’nın Osmanlı Devleti adına zaferle sonuçlanmasının ardından bu kez de Doğu cephesine tayin edilen Avedis Cebeciyan, burada da, hem savaşa, hem Anadolu’nun harap haline, hem de dönemin siyasi gelişmelerine dair önemli bilgileri kaydederek, 100 yıl önce yaşananların günümüze ulaşmasına aracılık edeceği zaman ötesi bir role soyunuyordu.

Aras Yayıncılık, Bir Ermeni Subayın Çanakkale ve Doğu Cephesi Günlüğü’nü, konunun önde gelen uzmanlarından Prof. Ayhan Aktar’ın yazdığı sunuş yazısının yanı sıra, döneme ait çok sayıda fotoğraf ve çeşitli açıklayıcı notlarla sunuyor okurun dikkatine.
(Tanıtım Bülteninden)

Avedis Cebeciyan Hayatı
1876’da Antep’te doğdu. İlköğrenimini Antep’teki bir Protestan okulunda gördü. Sonrasında Antep Getronagan Koleji’nde okudu ve buradan 1896’da mezun oldu. 1898’de tıp eğitimi almak için Suriye Protestan Koleji’ne gitti. Bir süre Urfa’da doktorluk yaptıktan sonra, başhekimliğini Lorrin Shepard’ın yaptığı Antep Amerikan Hastanesi’nde görev yaptı. 1908’de Adana Amanos Hasanbeyli köyünden Yevnige Kundakcıyan ile evlendi. Birinci Dünya Savaşı patlak verdikten sonra askere çağrıldı. Tabip subay olarak 1914 ile 1916 arasında Çanakkale cephesinde, daha sonra da 1918’e dek Doğu cephesinde görev yaptı. Kendisi Osmanlı ordusunda subay olduğu için, ailesi, oğlu Robert’in deyişiyle “yumuşatılmış bir tehcir”e uğradı. Cebeciyan’ların Halep’e gitmelerine ve savaş müddetince orada kalmalarına müsaade edildi. Ancak, ailenin diğer kolları o kadar şanslı olmadı; Hama ve Der Zor taraflarına sürüldüler ve pek çoğundan daha sonra haber alınamadı. Mondros Mütarekesi’nin imzalanmasının ardından, aylar süren bir yolculuk sonunda Halep’e dönmeyi başaran Doktor Cebeciyan, akrabalık bağıyla bağlı olduğu, kendisi gibi Beyrut Amerikan Üniversitesi mezunu Doktor Filip Hovnanyan’ın muayenehanesini ortak olarak kullanmaya başladı. Daha sonra, yine Hovnanyan’la birlikte, Cebeciyan-Hovnanyan Hastanesi’ni kurdu. 1952’deki ölümünden bir yıl öncesine kadar fiilen doktorluk yapmayı sürdürdü. Halep Ermeni Mezarlığı’na gömüldü.

Bir Ermeni Subayın Çanakkale ve Doğu Cephesi Günlüğü
(1914 – 1918)
Avedis Cebeciyan
Aras Yayıncılık / Günce Dizisi
Türkçe
176 s. — 2. Hamur– Ciltsiz — 14 x 20 cm
İstanbul, 2015

Previous Story

Tormesli Lazarillo

Next Story

“Türkiye’de yaşamaktansa yolda ölmek daha iyi.”

Latest from Anlatı

Go toTop

OKUMA ÖNERİLERİMİZ