Çocuklar için hazırladığım Cumhuriyet Kitapları’nın ikincisi olan Bir Varmış Bin Yokmuş’ta yer alan halk masallarının her biri, birinci kitap olan Esil ile Yeşil’de de olduğu gibi, yine çocukları iyiden, güzelden ve doğrudan yana tavır almaya yönlendirecek, bilinçlendirip uyandıracak olan mesajlarla-iletilerle yüklüdür.

Önsöz
Bir sözlü halk edebiyatı ürünü olan masalların, çocuk eğitimindeki rolü yadsınamaz. Masallar, ait oldukları toplumların gelenek-görenek-inançlarını, sosyal-kültürel-ekonomik yapılarını yansıtan, pek çok motiflerden oluşurlar. Böyle olunca da “insanın serüvenini” geçmişten günümüze, günümüzden de geleceğe taşır dururlar. Bu taşıyıcılık işlevi özellikle, sosyolojik ve kültürel açıdan çok önemlidir.
Masallarda büyük bir çoğunlukla iyilik, dürüstlük, adalet ve çalışkanlık üstün gelmekte ve yine çoğunlukla mutlu sonla bitip iyiler hak ettikleri yerlere ulaşırken, kötüler de cezalarını çekmektedirler. Bu da henüz gelişmekte olan çocuk ruhlarının, doğrudan ve haklıdan yana tavır koymaları doğrultusunda yönlendirilmeleri bakımından yararlı olacaktır. Her ne kadar, büyüdükten ve hayat cangılında savaşmaya başladıktan sonra, masal gerçeği ile hayat gerçeğinin çoğu zaman çeliştiğini göreceklerse de, o zaman, takvim ve kültür yaşları bunun nedenini, niçinini kavrayıp çözecek olgunluğa erişmiş olacağından, bu çelişkinin nedenlerini anlayabileceklerdir. Önemli olan, onlara temelde güzel ve sağlam değerler kazandırabilmektir. Bunun da en kolay ve etkili yolu masallardan geçer.
Bir ülkedeki halk masallarının hemen hepsinin, başka ülkelerde de benzerleri bulunur. Çünkü, dünya halk anlatıları ortak temel motifler üstüne kurulur ve ortak mesajlar (iletiler) içerir. Bir başka deyişle halk anlatıları evrenseldir. Ulusal olan yönleri ise anlatım sırasında onların içinde yer alan yerel halk kültürü öğeleridir (isimler, giysiler, mekanlar, tepkiler, değer yargıları, gelenek, görenek vb.). Başta masallar olmak üzere, dünya halk anlatılarındaki bu ortaklığı pek çok etik, ekonomik, politik, sosyolojik, psikolojik, pedagojik nedenlerin yanı sıra, genelde insanların dünyayı algılayışlarındaki ortaklıklarda aramak gerekir.
Bu ortak algılayışı, Fazıl Hüsnü Dağlarca’nın 23 Temmuz 2006 tarihli Cumhuriyet gazetesinde yayınlanan “Dünyaca” şiirindeki şu dizeler ne güzel anlatır:
Burda, Hindistan’da, Afrika’da/ Her şey birbirine benzemektedir./ Burda, Hindistan’da, Afrika’da/ Buğdaya karşı sevgi aynı/ Ölüm önünde düşünce bir.// Nece konuşursa konuşsun/ Anlaşılır gözlerinden dediği/ Nece konuşursa konuşsun/ Benim duyduğum rüzgarlardır/ Dinlediği.
Bu kitaptaki halk masalları, sözden yazıya geçirilmiş, özgün derleme ürünleridir. Halkın, özellikle çocuklar için masal yaratmak gibi bir “lüksü” yoktur. Masallar içerdikleri mesajlarla-iletilerle, çocuk-yetişkin ayrımı gütmeden, tüm bir halkın eğitimi için yaratılmışlardır. Bu nedenle, derlediğim yüzlerce halk masalından, pedagojik açıdan çocuklara en çok seslenebilecek, iletileri daha kolay anlaşılabilir olanları seçmeye özen gösterdim.
Çocuklar için hazırladığım Cumhuriyet Kitapları’nın ikincisi olan Bir Varmış Bin Yokmuş’ta yer alan halk masallarının her biri, birinci kitap olan Esil ile Yeşil’de de olduğu gibi, yine çocukları iyiden, güzelden ve doğrudan yana tavır almaya yönlendirecek, bilinçlendirip uyandıracak olan mesajlarla-iletilerle yüklüdür. Ayrıca,

Aklıyla yüreğidir
İnsanı güzel kılan
Dış görünüş çoğu kez
Kocaman boş bir yalan

örneğinde olduğu gibi, her masalın ana iletisi saptanarak, anlatının sonunda, kolayca akılda kalabilecek dizeler halinde verilmiştir.
Masalların içerdikleri bu iletiler sayesinde, yazdıklarım amacına ulaşır da, genç-namuslu ellerin, beyinlerin yetişmesine birazcık da olsa katkıda bulunursa, işte o zaman sevinçten ben “deli-divane olsam, çok mu görülür…”

Muhsine Helimoğlu Yavuz
Teşvikiye- İstanbul, Ocak 2007

Kitabın Künyesi
Muhsine Helimoğlu Yavuz
Bir Varmış Bin Yokmuş
Kategori: Çocuk
Cumhuriyet Kitapları
Baskı: 1. baskı
Sayfa: 102

İçindekiler
Önsöz
* Gül Kız
* Kurnaz Horoz
* Keze Bacı
* Şahmaran
* Keloğlan’ın Sihirli Yüzüğü
* Kim Uyur Kim Uyanık
* Çobanın Fendi Tilkiyi Yendi
* Oduncunun Kızı
* Pezoz Bacı ile Sıçan Bey
* Keloğlan – Keleşoğlan
* Süpürgeci Baba
* Son Gürlüğü
* Kahvecinin Şansı
* Padişahın Oğlu
* Uzun Padişah
* Memişoğlan’ın Keçileri
* Fesleğenci Güzeli

Muhsine Helimoğlu Yavuz ‘un Hayatı
1972’de A. Ü. DTCF Türkoloji bölümünü bitirdi. Halkbilimi alanında efsaneler konuusnda master, masallar konusunda doktora derecesi aldı. Dicle, Bilkent, Yeditepe Üniversiteleri’nde öğretim üyeliği yaptı. Yurtdışında da Bakü, Varşova, Lefke-avrupa Üniversiteelri’nde konuk öğretim üyesi olarak dersler ve konferanslar verdi. Halen Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Fen-Edebiyat Faklültesi öğretim üyesidir. Ulusal ve uluslararası kongrelerde sunulan ve yayımlanan 45 bildirisi ve çeşitli dergilerde yayımlanan 60 makalesi olan Dr. Yavuz, PEN Yazarlar Derneği, Edebiyatçılar Derneği, Çocuk Yayınları Derneği, Pertev Naili Boratav Arşivi Projesi Danışma Kurulu, Türkiye Ekonomik ve Toplumsal Tarih Vakfı ve Ankara-Varşova Dostluk Derneği üyesidir. Dr. Yavuz, sırasıyla şu ödülleri almıştır: Stockholm Universal Cultur House Araştırma ödülü, KKTC Kültür-Hizmet ödülü, 7. Kolordu Atatürk-Hizmet ödülü, Diyarbakır Belediyesi Kültür-Hizmet ödülü, İnönü Üniversitesi Efsane Derleme Yarışması ödülü, A. Ü. DTCF Ninni Derleme Yarışması’nda Mansiyon ödülü, Truva Pertev Naili Boratav Halkbilimi ödülü. Yazarın yayımlanan kitapları şunlardır: Diyarbakır Efsaneleri-2 Cilt (1. baskı 1989, Ankara, San Yayınları-2. Baskı 2008, Cumhuriyet Kitapları), Azerbaycan Halk Edebiyatı İle Türkiye Halk Edebiyatı Arasındaki Benzerlikler (1990, Ankara, An Yayınları), Cigaramın Üstünde Bir Topal Karınca (1992, Ankara, Doruk Yayınları), Kim Uyur Kim Uyanık (1992, Ankara, Utku Yayınları), İlahır Çarşambalar-Nevruz Törenleri(Çeviri, 1992, Ankara, Doruk Yayınları), Şahmaran (1994, Ankara, Doruk Yayınları), Arada Bir (1994, Ankara, Doruk Yayınları), Masallar ve Eğitimsel İşlevleri (1997, Ankara, Ürün Yayınları), Düş Düşün ve Gerçek (1998, Ankara, Ürün Yayınları), Uçar Leyli-Boratav Arşivinden Masallar-1 (2001, İstanbul, Türkiye Ekonomik ve Toplumsal Tarih Vakfı Yayını), Esil İle Yesil (2007, Cumhuriyet Kitapları), Bir Varmış Bin Yokmuş (2007, Cumhuriyet Kitapları). Dr. Yavuz, evli ve bir çocuk annesi.

Previous Story

Arıza yapan edebiyat – Ahmet Oktay

Next Story

Muz Sesleri – Ece Temelkuran

Latest from Çocuk Kitapları

Rakamlar ve Erik Ağacı – Murat Celep

Rakamlar kılıktan kılığa girmeyi severler. Bu kitapta da farklı kılıklara girerek bize mahalledeki erik ağacının hikâyesini anlatıyorlar. Her sabah odasının penceresinden karşıdaki erik ağacına
Go toTop

OKUMA ÖNERİLERİMİZ