Ülkemizde çocuk kitaplarındaki niteliksel ve niceliksel yükselişte, gerek Türkiye edebiyatından gerekse de dünya edebiyatından seçilen, evrensel kurgular ve modern anlatım biçimleriyle kaleme alınan çağdaş yapıtların payı büyük. Son 10 yılda çocuk edebiyatının yıldızının parlaması, yayınevlerinin de bu alana yönelme zorunluluğu yayımlanan kitapların niteliğini de değiştirdi. Yıllar yılı La Fontaine ve Grimm Kardeşlerin masallarını okuduk, okumak zorunda kaldık. Böyle yazıyor olmam bu masallar kötüdür/ kötüydü anlamına gelmesin. Sadece belli bir çerçevenin içinde kalmış olduğumuzu belirtmek istiyorum. Oysa şimdi dünyanın hemen her köşesinden masallara ulaşmak mümkün. Bu masallara ulaştığımız kitaplardan biri de İtalo Calvino?nun ?Büyülü Kuş?u.
İtalo Calvino dünya edebiyatının en önemli yazarlarındandır. Adı klasikler ile özdeşleşmiştir. Bunun nedeni de ?Klasikleri Niçin Okumalı?? adlı kült eseridir. Bunun yanında romanları, hikâyeleri ve diğer denemeleri de dünya çapında okunmuştur. ?Büyülü Kuş? çocuklar için yazılmış görünse de büyükler tarafından da keyifle okunacaktır. İtalyan masallarından oluşan kitap altı başlığa ayrılmış. Küçüklere Masallar, Kız Çocuklara Masallar, Korku Masalları, Güldüren Masallar, Azıcık Acıklı Masallar ve Kurnazların Kazandığı Masallar.
Dünya edebiyatından masalların edebiyatımıza kazandırılmasını çok önemsiyorum. Çünkü çocuklarımızın farklı kültürleri tanımalarının en kestirme yollarından biridir masallar. Bir toplumun yaşayışı, korku figürleri, oyunları vb. nitelikleri masallarda yer alır. Bu yüzden bu türdeki ayna kitapların sayılarının daha da çoğalması gerekmektedir.
Masalların toplumun kökeninden bugüne gelen anlatılar olduğunu göz önüne aldığımızda, masallarla büyüyen çocukların da köklerinin bilincinde ve köklerine bağlı olarak geliştiklerini yadsıyamayız. Kendi kültürünü özümseyerek büyüyüp gelişen bir çocuğun yeryüzündeki farklılıkların farkına varması da yine masallarla olacaktır. Yaşam kültürünün yansıması olan masallar çocuğu demokratik kültüre hazırlayacaktır. Bunun yanında ebeveyni tarafından kendisine masal okunan çocuk, birlikte zaman geçirmenin hazzını yaşayacaktır. Güven duygusunu hissedecektir.
Sözün özü, masallarla her yönden farklı diyarlara yelken açılabilir. Calvino?nun ?Büyülü Kuş?u ile harikalar alayına katılabilirsiniz. Kitabı resimleyen Emanuele Luzzati?nin 2005?te Andersen Ödülü?nü aldığını, Candide?yi, Pinokyo?yu ve harikalar diyarının Alice?ini resimlediğini öğreniyoruz. Irkçı yasalar yüzünden ülkesini terk etmek zorunda kaldığını da yine yaşam hikâyesinden okuyoruz. Böylesi özelliklere sahip bir çizerin kitaptaki resimlerini de hayal edin o zaman. Yapı Kredi Yayınları tarafından yayımlanan ?Büyülü Kuş?u Meryem Mine Çilingiroğlu dilimize çevirmiş.
İtalo Calvino?dan Büyülü Kuş, hem küçüklere, hem büyüklere?
*İtalo Calvino, Büyülü Kuş, Yapı Kredi Yayınları, Ocak 2014.
Mehmet Özçataloğlu