Emanet Çeyiz / Mübadele İnsanları – Kemal Yalçın “Tek meyveyle bahçe olmaz.”

1998 Kültür Bakanlığı Roman Başarı Ödülü, 1998 Abdi İpekçi Dostluk / Barış Özel Ödülü ve 1999 Türkiye-Yunanistan Dostluk ve Barış Ödülleri alan “Emanet Çeyiz / Mübadele İnsanları”, Denizli?nin Honaz Köyü?nde yaşayan bir Rum ailenin, sürgüne gönderilirken Müslüman komşularına bıraktığı kızlarının çeyizinin, yaklaşık seksen yıl sonra aileye geri veriliş öyküsüdür. Kemal Yalçın, dedesine emanet edilen çeyizi teslim etmek üzere Minoğlu ailesinin izini sürerken, on beş Rum ve on beş Türk mübadilin yaşam öyküsünü ve duygularını kendi ağızlarından aktarır bize. Bugün hemen hiçbiri hayatta olmayan, doğdukları topraklara duydukları özlemle bu dünyadan göçüp giden bu insanların anlattıkları, onların bir bakıma son sözleri, vasiyetleridir.

?Bak şu bahçenin güzelliğine. Şu şeftaliye, şu eriğe, şu armuda, şu çiçeklere bak. Hepsi birlikte güzel… Bir ülkenin içinde ne kadar din, dil, ırk varsa o kadar zenginliktir bu… Budur sana, Sinoplulara, Ayancıklılara ve Türklere son sözüm: Tek meyveyle bahçe olmaz.? Ayancıklı Baba Yorgo

“Emanet Çeyiz’, bundan 76 yıl önce Denizli’nn Honaz ilçesinde bir Türk ailesine emanet bırakılan Rum çeyizinin nihayet Yunanistan’daki sahiplerine geri verilişinin öyküsünü anlatıyor. Türk ailenin torunu Kemal Yalçın dedesinin ve babasının vasiyetine uyarak Yunanistan’ı didik didik edercesine arıyor, Denizlili Minoğlu ailesinin ve onların güzel kızı Sofiya’nın izini buluyor, çeyizi ailenin torunlarına ve torun çocuklarına teslim ediyor.
Yalçın bu arayış sırasında pek çok Anadolulu Rum ile görüşmüş, onların acı dolu öykülerini ve Türkçe yanık türkülerini dinlemiş. Müthiş, tüyler ürpertici öyküler bunlar. Benzer öyküler Yunanistan’dan mübadele ile Türkiye’ye gelmiş Türkler tarafından da anlatılıyor. Hem de yanık Rumca türkülerle. Yunanistan’ın Türkiye’yi işgalinin başlamasıyla dehşet verici şeyler yaşanmış iki yanda da. Yunanistan’da Kaptan Ziko’lar, Türkiye’de Topal Osman’lar, o yıllara kadar kardeşçe yaşamış halklara kan kusturmuşlar…
Beni en çok etkileyenlerden birisi, buradan oraya gidenlerin çoğunun sadece Türkçe bilmesi ve hiç Rumca bilmemesi. Aynı şekilde, Yunanistan’dan Anadolu’ya gelenlerin birçoğu da hiç Türkçe bilmiyormuş.
Bu haberi hazırlarken Kemal Yalçın’la birlikte Honaz’ın eskiden Rum mahallesiyken sonra mübadillere verilmiş olan Hisar Mahallesi’ne gittim. Aradan 75 yıl geçmesine rağmen evlerde hâlâ Rumca konuşuluyordu. İkinci, üçüncü, dördüncü kuşaklar, hatta eve gelen gelinler Rumca öğrenmişlerdi.
Kemal Yalçın, Yunanistan’daki mübadillerin birçoğunun evinde de hâlâ Türkçe konuşulduğunu söyledi. Ve ekledi:
“Mübadil gelenlerin çoğu şu bahçelerde Rumca türküler çeke çeke öldüler…”
Yunanistan’da da Orta Anadolu türküleri çeken, bir ayağı çukurda ihtiyarları dinlemişti. 75 yıl geçmiş ama hasret bitmemişti. Gözlerim yaşardı.”
Haluk Şahin, Radikal Gazetesi, 13 Şubat 1999

“Abacığım, biz gidiyoruz. Amma döneceğiz, amma dönmeyeceğiz! Ne olacağımız belli değil!” dedi Minoğlu’nun karısı.
“Bunlar kızlarımızın çeyizleri! Size emanet! Gidip gelmemek, gelip görememek var! Gelirsek verirsin kızlarıma. Dönemezsek ver bir fukaraya, hayrımız olsun! Yeyip içtik birlikte. Çok yardım ettin bize. Hakkını helal et!”
Babam derinden bir “ah” çekti, “Bak oğlum, yaz bunları! Git Yunanistan’a, bul Minoğlu’nun kızlarını, torunlarını. Deden yıllarca iki çuval çeyizi, bir ipekli yorganı saklattı. – Bir gün dönerler – diye kimseye verdirmedi. Bana da vasiyeti var – kimseye verme – diye. Hala ananın sandığında durur. Git ara, bul Eleni’yi, Safiye’yi. Kimleri kalmışsa verelim çeyizlerini!” dedi.
Türkiye’den Yunanistan’a gönderilen Rumlar ve Yunanistan’dan gelen Türkler. Bu büyük mübadelenin anıları kolay silinmemiştir Türk ve Rum mübadil insanlarının belleklerinden hala. Emanet Çeyiz, bu insanların öyküsü: Nevşehirli demirci Yanni’nin, İstanbullu Hristo Samoğlu’nun, Kayserili Karabaş’ın, Efes Çirkinceli Angela Katrini’nin ve Vrasnolu Muhittin Yavuz’un…
Kemal Yalçın, emanet bir çeyizin sahibini ararken 1924 mübadelesiyle göç eden, 6-7 Eylül Olayları sırasında doğduğu toprakları terk etmek zorunda bırakılan, ama bir gün mutlaka dönecekleri umudunu taşıyarak göçüp giden insanların yaşam öykülerini anlatıyor.
1998 Kültür Bakanlığı Roman Başarı ödülü ile 1998 Abdi İpekçi Dostluk ve Barış ödülünü kazanan Emanet Çeyiz, hüzün dolu bir anlatım…
Yavuz Baydar, Milliyet Gazetesi, 6 Mayıs 1999

Kitabın Künyesi
Emanet Çeyiz – Mübadele İnsanları
Kemal Yalçın
Birzamanlar Yayıncılık
9. baskı, Ocak 2008
360 sayfa

Kemal Yalçın ‘ın Hayatı
05. 09. 1952 günü Denizli’nin Honaz bucağında doğdu. Isparta Gönen Öğretmen Okulu’nda okudu. İstanbul Çapa Yüksek Öğretmen Okulu ve İstanbul Üniversitesi Felsefe Bölümü’nü bitirdi. Kırşehir-Kaman, İstanbul-Kabataş ve Bakırköy Liselerinde felsefe öğretmenliği yaptı. 1978’de öğretmenlikten ayrılarak gazetecilik ve yayıncılık yaşamına girdi. Ocak 1982’de Almanya’ya geldi. Bremen Üniversitesi Felsefe Bölümü’nde “Bilgi teorisi, Türkiye’de felsefi düşüncenin gelişimi ve Şeyh Bedreddin” konusu üzerinde çalıştı. Essen Üniversitesi Türkçe Öğretmenliği Bölümü’nde, “Türkçe Anadili Derslerinde şiir ve öykünün işleniş yöntemleri” konulu didaktik dersleri verdi. 1989 yılından beri Bochum şehrinde Türkçe Anadili Dersi öğretmenliği yapmaktadır. Yazarlık hayatına şiirle başlayan Kemal Yalçın, roman, öykü, şiir ve çocuklar için öyküler yazmaya devam etmektedir. Bugüne kadar 20 kitap yayınlamıştır.
Kitapları Almanca, İngilizce, İtalyanca, İspanyolca, Yunanca, Fransızca, Farsça, Flamanca, Batı ve Doğu Ermenice dillerine çevrilmiştir. Kemal Yalçın evli ve üç çocuk babasıdır.

Yayınlanmış Eserleri:
* Sürgün Gülleri (Şiir)
* Geç Kalan Bahar (Şiir)
* Emanet Çeyiz – Mübadele İnsanları (Belgesel roman)
* Yaşama Gücü (Ordinaryüs Prof.Dr. Onur Güntürkün’ün yaşam öyküsü)
* Barış Sıcağı (Şiir)
* Seninle Güler Yüreğim (Belgesel roman)
* Sınıfta Çiçek Zor Açar (Öyküler)
* Sarı Gelin (Belgesel roman)
* Almanya’da Türkçe Anadil Dersleri ve Anadile Emek Verenler (Araştırma)
* Hayatta Kalanlar (Hayat hikayesi)
* Anadolu’nun Evlatları – Yüz Yılın Tanıkları (Hayat hikayeleri)

İkidilli Çocuk Kitapları:
* Dedem Almanya’ya Geldiğinde
* Uçurtmam Bulutlara Takıldı
* Yavrusunu Arayan Kuş
* Ak Sakallı Dede
* Minarede Bir Kuş Var
* Hayalimeki Okul

Aldığı Ödüller:
* 1991 Pertol-İş Sendikası Şiir Birincilik Ödülü
* 1996 Köln Çok Kültürlü Toplum Şiir Birincilik Ödülü
* 1998 Türkiye Cumhuriyeti Kültür Bakanlığı Roman Başarı Ödülü
* 1998 Abdi İpekçi Dostluk ve Barış Özel Ödülü
* 1999 Türkiye – Yunanistan Dostluk ve Barış Ödülü
* 1999 Denizli Sanatseverler Derneği Şeref Ödülü
* 2008 Avrupa Türkçe Edebiyat Yarışması Çocuk Edebiyatı Birincilik ödülü

1 Comment

  1. Merhaba bu hikayeyi bizim ögretmenimiz söyledi karısı da ögretmen dayısı Kemal Yalçın’dır romanı okumama yardımcı olan herkese çok teşekürler. Başat ögretmenlerime ve Kemal Yalçın’a…

Bir yanıt yazın

Your email address will not be published.

Previous Story

Buddenbrooklar / Bir Ailenin Çöküşü – Thomas Mann

Next Story

Masal – Mehmet Kaya

Latest from Mübadele Edebiyatı

Mübadele İnsanları – Sadık Güvenç

Memleketimiz güzel. Bu güzellik güzel insanlarından geliyor. Birileri biraz daha saltanat sürmek için insanı insana kırdırmanın yollarını öyle biliyor ki! Memleketi güzelleştiren insan mozağini

Sefiller Kervanı – Tasos Avgerinos

Tasos Avgerinos’un ‘Sefiller Kervanı’ adlı öyküler kitabı, ekim 2007 tarihinde, Evrensel Basım Yayın?dan çıktı. 1945 doğumlu olan yazar, Muğlalı bir göçmen ailenin çocuğu. Atina’da
Go toTop

OKUMA ÖNERİLERİMİZ