Filistin Konusunda Küçük Bir Okuma Listesi – Ergün Doğan, Asaf Güven Aksel

Geçtiğimiz günlerde İsrail tarafından Gazze?ye karşı gerçekleştirilen kanlı saldırılar ne bir ilk ne de son olacak. Filistin sorununun bugüne kadar nasıl bir seyir izlediğini anlamak, farklı toplumsal hareketlerin kökenlerine bakmak, İsrail?in neden ve nasıl var olduğunu kavramak için, konunun farklı yönlerine ilişkin ipuçları bulabileceğiniz birkaç kitap önermek isteriz.

ARAP ÜLKELERİNİN TARİHİ
Söz konusu kitaplardan ilki, Arap ülkelerinin tarihine geniş bir pencere bakmak açısından yararlı. SSCB Bilimler Akademisi Asya Halklan Aademisi bünyesinde Borisoviç Lutskiy tarafından yazılan kitap ülkemizde ?Arap Ülkelerinin Yakın Tarihi? adıyla yayımlandı.; Kitap, bir yandan Arap hamârımn Osmanlı ile yakın ilişkileri, halkların Osmanlı?dan kopuş süreçlerini incelerken, bir yandan da emperyalizmin bölgedeki yerleşmesinin tarihini göz önüne seriyor. Kitabın 9. ve 24. bölümleri özel olarak Filistin?in 19. yüzyıl tarihine odaklansa da, özellikle son iki bölüm, Filistin?in 20. yüzyılda doruk noktasına ulaşmış işgal ve savaş tarihinin, Birinci Dünya Savaşı?nın hemen öncesi ve Savaş dönemindeki temellerine bakabilmemizi sağlıyor.

FİLİSTİN’DE SİYASİ ÖZNELER VE KOMÜNİSTLER
Filistin meselesi, neredeyse tüm halkların tarihinde olduğu gibi öznesiz ele alınamaz. Filistin?deki siyasi özgeleri tanımak için biri İngilizce, biri Türkçe iki kaynaktan bahsedeceğiz. Golumbia Üniversitesi Modern Arap Çalışmaları bölümünde Edward Said?in görevini sürdüren Rashid Khalidi?nin The Iron Cage: The Story of the Palestian Struggle for Statehood (Demir Kafes: Filistin?in Devletleşme Mücadelesinin Öyküsü) kitabı devlet kurma mücadelesi veren Filistin halkının ve bu halkın örgüderinin tarihini bizlere sunuyor. Arap kökenli Amerikalı yazar Khalidi, Filistin?in devletsizlik tarihinde gelinen noktanın esas olarak emperyalizmin ve siyonizmin suçu olduğunu ancak Filistinli örgütlerin de yaşananlarda önemli bir sorumluluğu olduğunu savunuyor.
Filistin?in modern siyasi tarihinin en önemli ideolojik kuvvederinden biri olan komünist hareketin tarihini anlamak için ise ?Filistin Komünist Partisi, 1919 – 1948 – Enternasyonalizm Mücadelesinde Araplar ve Yahudiler? adlı kitap okunabilir. Bugün Filistin Halk Kurtuluş Cephesi; Filistin Halk Partisi, İsrail Komünist Partisi ve birkaç örgüt daha köklerini geçmişteki Filîstin Komünist Partisi?nden alıyor. Filistin siyasi tarihinde solun etkili olmasında oynadığı rol kadar, Arap ve Yahudi halklarının komünizm bayrağı altında ortak bir mücadele deneyimi geçirmeleri açısından da incelenmeye değer olan Filistin Komünist Partisi tarihi, bu kitapta detaylı bir şekilde ele alınmış.

KIVILCIMLI?DAN İSRAİL VE FİLİSTİN ANALİZLERİ
Hikmet Kıvılcımlı?mn 1967-1971 arasında konuyla ilgili yazdıklarını da derleyen ?Sürtük Yahudi?nin Çilesi – Filistin Kazanacak? kitabı, Ortadoğu genelinde ve Filistin sorununa ağırlık veren analiz ve söyleşiler içeriyor.
Hikmet Kıvılcımlı, İsrail?in emperyalizmin bir tasavvuru olarak kurulmuş devlet çerçevesinde, bölgede oynadığı siyasal, ekonomik, askeri ve sosyal rolü, başlıklar halinde ele alıyor. Tarihsel materyalist bakış açısından, bütün bir süreci Yahudi Arap olarak tanımlanan halklar, dinsel kökenler ve ekonominin müdahaleleriyle şekillenmeler sonucu oluşan ayrımlar temelinde açımlıyor.

Aynı zamanda, Filistin?de dönem itibariyle gelişen mücadeleyi, gerillaların konumunu, ?Fedai? hareketini, partisiz mücadele perspektifinin açmazlarını siyasal önderliğin kurtuluş mücadelelerinde önemini de eleştirel gözle değerlendiren ve bir ?Şoför Ahmet? tipinin işlenmesiyle gerçekçi bir profilini çıkaran Kıvılcımlı, merkezine petrol kaynaklarının oturtulduğu emperyalist oyunlara karşı uyanık olmak gerektiğinin altını çiziyor.

BİR ÇİZGİ ROMAN
Bu yazıda değineceğimiz son kitap, ?Filistin? adlı çizgi roman. Malta kökenli Amerikalı yazar, çizer ve gazeteci Joe Sacco?nun 1991-1992 yıllarında Kudüs, Kahire, Gazze, Batı Şeria şehirlerine yaptığı ziyaretlerdeki tanıklıklarının kağıda dökümü olan bu eserde, dokuz ciltlik bir çizgi seri tek ciltte toplanmış. İsrail yanlısı bakış açısının yoğun etkisine maruz kalmış Batılı bir aydının önce Edward Said ile tanışması onun ardından bölgeye dair araştırması ve yaptığı ziyaretler, Sacco?nun yaratıcılığı ve yeteneğiyle birleşince muazzam bir çalışma ortaya çıkmış.

– Arap Ülkelerinin Yalan Tarihi, Borosoviç Lutskiy, Yordam Kitap, Kasım
2011, 367 sayfa.

Filistin Komünist Partisi, 1919-1948
– Enternasyonalizm Mücadelesinde Araplar ve Yahudiler, Musa Budeiri, Yordam Kitap, 2012, 350 sayfa.

– The Iron Cage: The Story of the Palestinian Struggle for Statehood, Rashid Khalidi, Beacon Press, 2006,281 sayfa.

– Sürtük Yahudi?nin Çilesi, Filistin kazanacak, Hikmet Kıvılcımlı, Kıvılcımlı Yayınları, Ocak 1989,144 sayfa.

– Filistin, Joe Sacco, İthaki Yayınları, 2009,285 sayfa.

Yazının Kaynağı: SoL Gazetesi Kitap Eki, 20.11.2012

Previous Story

İki Rüzgar Bir Hortum – Sosan Tahdis

Next Story

Yıldız ve Dedesi – Shadi Bayzaie

Latest from Makaleler

Van Gogh’un kitap tutkusu

Geçtiğimiz haftalarda Paris’in izlenimci koleksiyonuyla ünlü Musée d’Orsay, Antonin Artaud’un Van Gogh: Toplumun İntihar Ettirdiği kitabından yola çıkarak yazar ile ressamı, Artaud ile Van

George Orwell’a ilham veren kitap: Biz

George Orwell‘ın 1984’ünü neden sevdiyseniz, Yevgeni Zamyatin‘in Biz‘ini sevmeniz için en az 1984 kadar nedeniniz var. Üstelik Biz, 1984’ten çok daha önce, 1920 yılında
Go toTop

OKUMA ÖNERİLERİMİZ