Hollywood’da farklı ırktan insanların hikayelerini anlatan filmlerde protestolara ragmen hala beyaz oyuncular rol almaya devam ediyor.
Ünlü masal kahramanı Peter Pan’ın hikayesini anlatan Pan adlı film bu ayın başlarında ABD’de gösterime girdi. Kızılderili bir kahramanın beyaz oyuncu Rooney Mara tarafından oynanması büyük tepki aldı.
İnternet üzerinden dolaşan bir imza kampanyasında toplanan 100 bine yakın imzacı “Farklı renklerden insanları oynaması için beyaz aktörlere rol vermeye son verin!” çağrısı yaptı.
Tepkiler sadece Pan filmine yönelik de değildi. Cameron Crowe’nin romantik komedi filmi Aloha’da da bütün roller beyaz oyunculara verilmişti. Asya Kökenli Amerikalılar Medya Eylem Grubu başkanı Guy Aoki, filmde tek bir Asya ya da Pasifik kökenli aktörün olmamasını, baş kahramanı olan Hawaii ve Çinli kökenden gelme kadını Emma Stone’un oynamasını eleştiriyor.
Bunun üzerine Crowe blogunda bir özür kaleme almış ve neden Stone’u oynattığını gerekçelendirmişti. (Filmde baş kahraman dörtte birinin Hawaiili olduğunu söylüyor, ama bunun görünüşüne hiç yansımamış olmasından şikayet ediyordu.)
Beyaz aktörlerin başka ırktan roller oynadığı filmlerin sayısı hiç de az değil. Geçen yıl Ridley Scott’un Exodus: Tanrılar ve Krallar filminde Mısırlı kahramanların rollerini Arap olmayan oyuncular oynamıştı.
2013’te Lone Ranger filminde Kızılderili Tonto rolünü Johnny Depp’in oynaması tepki toplamıştı. Aynı şekilde Pers Prensi: Zamanın Kumları adlı filmde İsveç ve Yahudi kökenli Jake Gyllenhaal’ın başrolde oynaması eleştiri almıştı.
‘Aklama’
Beyaz aktörlerin diğer ırktan insanların rolünü oynaması sinema sektörü kadar eski. Afrika kökenli Amerikalılar uzun süredir Asyalı roller de dahil olmak üzere bütün karakterlerin “aklanmasından” uzun zamandır şikayetçi.
Aoki bu şekilde “Asyalı oyuncuları ciddiye almayın” mesajı verildiğini düşünüyor. 1961 yapımı Tiffany’de Kahvaltı filminde Mickey Rooney’nin takma dişler ve kalın gözlükler takarak bir Japon işadamını oynaması, 1930’larda Fu Manchu adlı hayali Çinli karakteri bir beyaz aktörün oynamasını örnek veriyor.
Çokkültürlülük psikolojisi üzerine bir kitap yazan Jeffery Mio, Los Angeles film sektöründe insanların kendileriyle aynı geçmişi paylaşan aktörlerle çalışmayı daha rahat bulduğunu, en büyük çokkültürlü toplum olan Amerika’da hala herkesin kendi sahasında oynamayı tercih ettiğini belirtiyor.
Seyirci çekmek
Ayrıca Hollywood’da beyaz yıldızların daha fazla seyirci çektiği iddiasında bulunanlar da var. Bu nedenle yapımcılar daha fazla kar etmek için beyaz oyuncuları tercih ediyor.
Amerikan aktörler sendikası başkanı David White ise bu iddiayı gülünç bulduğunu, Will Smith, Denzel Washington, David Oyelowo gibi siyah sanatçıların oynadığı filmlerin dünya çapında ne kadar talep gördüğünü ifade ediyor.
Guy Aoki farklı ırklardan aktörlerin bugün Hollywood’da iş yapma şansının her zamankinden daha yüksek olduğunu söylüyor. “Çin ikinci büyük sinema piyasası haline geldi. Filmlerde ne kadar fazla Asya kökenli Amerikalıları oynatırsanız kendilerinin yansıtıldığını hissedecektir seyirci. O yüzden de dış ülkelerde Asyalı oyuncuların kabul görmeyeceği düşüncesi saçma” diyor.
Seyirci otantiklik istiyor
Medya takip grupları filmdeki kahramanın kökenine uygun bir aktör tarafından canlandırılması çağrısı yapıyor.
Sektördeki bazı insanlar, izleyicinin çeşitliliğini yansıtması bakımından bunun önemli olduğunu düşünüyor ve çağrıyı paylaşıyor.
Fakat Hollywood’un bu konudaki politikalarını değiştirmek için sektör içinde tek ağızdan güçlü bir ses çıkması söz konusu değil.
Seyirci de rollerde artık daha fazla otantiklik görmek, Kızılderili rolünü Kızılderililerin oynamasını istiyor.
Hollywood’da farklı kültürlerin hayat bulmasını ele alan ve 2013’te yayımlanan bir rapora göre, film stüdyolarının yönetici kademelerinin yüzde 94’ü beyazların elinde.
Prodüksiyonun her aşamasında azınlıklar yeterince temsil edilmiyor; kameranın hem önünde hem de arkasında beyazlar hakim. Bu değişmediği takdirde, ki televizyonda değişme yönünde işaretler görülüyor, Hollywood’da onlarca yıldır görülen beyaz hakimiyeti devam edecektir.
Tom Brook
BBC Culture
16 Ekim 2015