Bu hikâyenin Kafka için iyi bir öykü konusu oluşturacağını düşünmemek elde değil. Ama önemli olan, arşivlerin korunabilmesi…
Franz Kafka’nın, 1924’teki ölümünden önce, yayımlanmamış birçok eserini de içeren elyazmalarını arkadaşı Max Brod’a “öldükten sonra yakılmaları” şartıyla bıraktığı ve Brod’un bu vasiyeti yerine getirmeyip bunları yayına hazırladığı genel olarak bilinir. (Yaşadığı sırada fazla kitap yayımlamayan Kafka’nın çoğu önemli eseri bu elyazmalarından hareketle yayımlanmıştır.)
Ama bu elyazmalarının akıbeti fazlaca bilinmez. 1939’da Çekoslovakya’nın Naziler tarafından işgal edilmesi üzerine Max Brod, yanına Kafka’nın elyazmalarını da içeren kişisel arşivini alarak Filistin’e göç eder. Brod 1968’deki ölümünden önce arşivi, sekreteri Esther Hoffe’ye vererek Kudüs Yahudi Üniversitesi’ne ya da “İsrail’de ya da yurtdışında” başka bir kuruma bağışlamasını vasiyet eder.
Ancak Hoffe bu vasiyeti yerine getirmez, milyonlarca dolar değer biçilen arşivi 2007’deki ölümünden önce kızları arasında paylaştırır. Zaten daha ölmeden Dava’nın elyazmasını Alman Ulusal Arşivi’ne kendisi satmıştır.
Bu noktada İsrail Devleti Hoffe’nin kızlarına dava açarak Brod arşivini ister. İsrail Devleti’nin argümanı Max Brod’un son arzusunun gerçekleştirilmesi gerektiğidir, Hoffe’nin mirasçılarıysa Brod’un arşivi annelerine verdiğini ve bunu istedikleri gibi kullanabileceklerini savunur.
Uzun yargılamalardan sonra geçtiğimiz Temmuz ayında İsrail mahkemesi arşivin İsrail Ulusal Arşivi’ne iade edilmesine karar verdi. Geçmiş yıllarda değişik yerlere satılan parçaların ne olacağı hâlâ tam belli değil ama İsrail Dava’nın orijinal yazmasını Alman Ulusal Arşivi’nden talep etmiş durumda. Arşivin satılmayan parçalarıysa İsrail ve İsviçre’deki banka kasalarında saklanıyor.
Bütün bu hikâyenin Kafka için iyi bir öykü konusu oluşturacağını düşünmemek elde değil. Ama önemli olan, arşivlerin korunabilmesi ve araştırmacılar tarafından ulaşılabilecek durumda olması. Dünyadaki çeşitli kurumlar ve koleksiyoncular tarafından satın alınan parçaların arşivin diğer parçalarına katılıp katılamayacağına karar vermek için daha uzun “dava” süreçlerinden geçmek gerekeceğini tahmin edebiliriz.
http://www.notosoloji.com/
[srizonfbalbum id=72]