Hiç kuşkusuz, tiran hiçbir zaman ne sevilir ne de sever. Kutsal bir sözcük, aziz bir şey olan dostluk, yalnızca iyi insanlar arasında bulunur ve karşılıklı saygı ile kurulur yapılan bir iyilikle değil de daha çok iyi bir yaşamla sürdürülür. Bir kişiyi başka birisinin güvenilir dostu kılan, onun doğruluğunu kavrayıp güvenine sahip olması ve onun iyi doğal yapısını, dürüstlüğünü ve tutarlılığını bilmesidir. Gaddarlığın, namussuzluğun, adaletsizliğin olduğu yerde dostluk olamaz.
Kötüler kendi aralarında toplanınca bu bir komplo olur, yoksa bir arkadaş topluluğu değil. Birbirleriyle konuşmazlar, fakat birbirlerinden çekinirler. Dost değil suç ortaklarıdırlar.
Etienne de La Boetie
Etienne de La Boetie Kimdir (1530-1563)
Fransız siyaset kuramcısı ve yazar. Krallık yönetimini eleştirdiği kitabıyla tanınmıştır.
1 Kasım 1530’da Perigord bölgesinde Sarlat’ta doğdu, 18 Ağustos 1563’te Germignat’ta öldü. Borde-aux’da Guyenne Koleji’nde öğrenim gördü. 16 yaşına gelinceye değin birçok Yunan klasiğini Fransızca’ya çevirdi. Fransa’da krallık yönetiminin halk üzerindeki baskısına karşı çıktı. 1552’de Bordeaux Parlamentosu’na danışman oldu. Orada 1558’de aynı göreve atanan Montaigne ile tanıştıktan sonra ikisi arasında yakın bir dostluk kuruldu.
La Boetie 16 ya da 18 yaşındayken ünlü kitabı Discours de la servitude volontaire’i (“Gönüllü Kölelik Üzerine Söylev”) yazmıştır. La Boetie’nin bu kitabı, Machiavelli’nin 1532’de yayımlanan Prince (“Prens”) adlı yapıtına karşı bir yanıt olarak yazdığı sanılmaktadır. Kitabında baskıcı krallık yönetimini kuramsal düzeyde eleştiren La Boetie, hümanist bir yaklaşımla insanların özgürlüklerine sahip çıkmaları gerektiğini savunmuştur. Ona göre krallık yönetimi, ancak toplumu oluşturan insanlar onayladığı sürece varlığını sürdürebilir. Diğer bir deyişle krallığa bağımlı olmayı ifade eden siyasal kölelik, gönüllü olarak yapılan bir tercihtir. Siyasal kölelik ancak, halk krallık yönetimine verdiği desteği çekip özgürlüklerine sahip çıktığında son bulacaktır.
La Boetie, adının yaygınlaşmasını kısmen Montaigne ile olan yakın dostluğuna borçludur. Montaigne, La Boetie’nin ölümünden sonra 1571 ’de onun çalışmalarını yayımlamıştır. Bu derlemede yer almayan Discours’un tamamı daha sonra, 1576’da bir derleme içinde yayımlanmıştır. Krallık yönetiminin baskısı ve dinsel katliamlar ortamında ancak kısa bölümleri yayımlanıp, elden ele dolaşan Discours’a Fransız Protestanları sahip çıkmışlardır. Daha sonraki dönemlerde bu kitap krallık yönetimlerine karşı gelişen özgürlükçü hareketlere esin kaynağı olmuştur. La Boetie edebiyatla ilgili çalışmalar da yapmıştır.
Kitabın Künyesi
Gönüllü Kulluk Üzerine Söylev
Etienne de la Boetie
İmge Kitabevi / Felsefe Dizisi
127 s. — 3. Hamur– Ciltsiz — 14 x 20 cm
Ankara, 1995
ISBN : 9789755330952
Kapak Tasarımı : Elif Çepikkurt