“Köylüler”, Bilimsel Sosyalizmin kurucularından Karl Marx’ın en beğendiği ve birden fazla okuduğu romandır.
“Çağ, Büyük Fransız Devrimi’nin galibi burjuvazinin palazlanma çağıdır. Bu romanda 1793’te halkı kendi çıkarı doğrultusunda kullanan burjuvazinin, feodal artıkları tasfiye etmek ve tam egemenlik kurmak için çevirdiği dolaplar anlatılır. Ve topraksız köylünün toprak sahibi olma, kır proletaryasının burjuvalaşma tutkusu anlatılır. Balzac, burjuvazi elinde alet olan köylüleri de batırır çoğu kez, popülizm modasına kaptırmaz kendini, ama asıl zehirini burjuvazi üzerine akıtır ve de burjuvalaşmaya can atan köylüler üzerine. Köylüleri, sözde müttefikleri düzenbazlara karşı uyarır, derebeyi değiştireceklerini haber verir. Flaubert’inki kadar derin ve içten olmamakla birlikte, burjuva düşmanlığı Balzac’ta da köklüdür. Fakat bu, ne romantiklerden miras kalan duygusal bir antiburjuvalıktır, ne de halkı idealize eden bir tutum. Balzac da, Flaubert gibi, burjuvayı aşağıdan, halkın gözüyle değil, yukardan aristokrat gözüyle seyreder. Gerçi Balzac’ın soylulukla bir ilgisi yoktur, ama soyluluğa özenir. Hatta 1830’larda adını De Balzac olarak değiştirir. Siyasal inanç bakımından lejitimisttir. Şu var ki, Balzac her şeyden önce Balzac’tır.
Köylüler’de ileri sürdüğü kimi görüşler tartışılabilir olmakla birlikte, tüm İnsanlık Güldürü?nde olduğu gibi, bu romanda da çok ilginç beşeri, sosyal, ekonomik malzeme vardır.?
“Köylüler” (Les Paysans) romanının ortaya çıkış öyküsü ilginçtir. 1834 yılında Madam Hanska ile İsviçre?deyken doğmuştur fikir. Ama Balzac’ın kafasında mı doğmuştur, Madam Hanska?nın kafasında mı? Kesin olarak bilinmez. Köylülerle soylular, kır proletaryasıyla feodal toprak sahipleri arasındaki sinsi savaşımı, köylülerle taşra burjuvazisiyle fodal kalıntılar arasındaki ilişkileri, Balzac’a Madam Hanska’nın telkin ettiği, bu konuyu mutlaka işlemesini istediği, fakat anlatılan olayların Çarlık Rusyasına ait olduğu, Balzac’ın bu konuyu Fransa’ya özel olarak Burgonya’ya uydurduğu söylenir. Köylüler’in düşünsel ve toplumsal yönünü Ukraynalı kontesin biçimlendirdiği ve Balzac’ın mizacına, romantik yaratıcı usulüne ters düşen bu manevi baskısının bu romanı yazıp bitirmesine engel oluşturduğu da ileri sürülmüştür. Bu bakımdan, Flaubert?in, dostları tarafından, Madame Bovary’yi yazmaya zorlanmasına benzer bir durum burada da beliriyor. Şu farkla ki, Flaubert’in istemeye istemeye, kahrederek yazdığı Madame Bovary onun ilk yapıtı ‘ ve başyapıtı ‘ olmuş, Balzac?ın yazmak isteyip de yazamadığı, en büyük yapıtı olarak tasarlandığı, ama başaramayacağından korktuğu, gücünü aşan bir konu olarak gördüğü Köylüler ise Balzac?ın son romanı olmuş, tamamlanmamış bir yapıt olarak kalmıştır.
Bu başarısızlığı, köylüleri ve kırı iyi tanımamasına yoranlar var. Salt romana sosyal-ideolojik inceleme katmaya heveslenmesini neden gösterenler var. Köylüler?i romandan çok bir deneme sayanlar, işin içinden çıkamamasını ve yapıtını ve yapıtın teknik bakımdan karmakarışık, geriye dönüşler (retrospektiv) ve konudışı anlatımlar (digresyon) ile ağırlaşmış kuruluşunu buna yoranlar vardır. Romanın birinci kısmı La Presse’de tefrika edilir. Fakat gazete, Köylüler?i keser, onun yerine Dumas?ın La Reine Margot?sunu yayımlamaya başlar. Balzac yayımcı ile bozuşur, artık hiç devam edemez Köylüleri yazmaya.
Köylüler dosyası ancak yazarın ölümünden sonra karısı tarafından açılır tekrar. Madam Hankska?nın elinde Köylüler’in Balzac’ın kaleminden çıkmış senaryosu, notları, sahneleri, hatta ikinci kısım birkaç bölümü vardır. Madam Hanska, Balzac’a sadık kalarak hepsini düzenler, hazırlar ve Köylüler 1845’de kitap halinde çıkar.
Kitabın Künyesi
Köylüler
Honore de Balzac
Çeviren: Zaven Biberyan
Oda Yayınları
3.basım 1995