*”12. yüzyılda yaşamış olan Attâr’ın Mantık al-tayr bir çerçeve öyküden (Simurg’u aramak için yapılan yolculuk ) ve bu öykünün içine yerleştirilmiş küçük küçük öykülerden oluşur. Feridüddin Attâr’ın Mantık Al- Tayr (Kuşların Dili) adlı mesnevîsinin konusu şudur: Binlerce kuş bir gün kendilerine bir padişah seçmeye karar verirler, ama hüthüt kuşu onlara zaten Simurg adlı bir padişahları olduğunu söyler. Simurg’u bulmak üzere hüthüt kuşunun rehberliğinde yola çıkarlarsa da ancak otuzu bu çetin yolculuğu tamamlayabilir. Simurg’u gördüklerinde anlarlar ki Simurg (Arapça anlamı otuz kuş) kendileriymiş. Mesnevî’nin anlamı açık: tasavvuf diliyle söylersek, arayan sonunda Tanrı’yı kalbinde bulur. Yolda zorluklarla karşılaştıkça kuşlardan şikâyetler , itirazlar gelir ve Hüthüt onlara birtakım öyküler anlatır ve öykülerin yorumunu yaparak onlara tasavvuf yolunda mürşitlik görevini yerine getirir.”
Klasik Fars edebiyatının en tanınmış şair ve düşünüründen bir başyapıt.
Feridüddin Attâr (1140 civarı -1220 civarı): Klasik Fars edebiyatının 12. yüzyıl sonu-13. yüzyıl başındaki en önemli şair-düşünürlerindendir. İlahîname ve Tezkiret-üt Evliya gibi eserlerinin yanısıra, en tanınmış mesnevisi sayılan ve Mevlanâ dahil kendinden sonraki pek çok büyük şairde iz bırakan Mantık?ut-tayr (Kuşların Dili) da ise Attâr, denebilirse, yolun ve yolculuğun kişileri bulmak istediklerinin ta kendisi kıldığını etkileyici biçimde göstermiştir.
*Berna Moran, Türk Romanına Eleştirel Bir Bakış III, Yayına Hazırlayanlar: Nazan Aksoy – Oya Berk, İletişim Yayınları