Müsahipzade Celal, İstanbul Efendisi -1966- ve Bendeki Anısı – Ayhan Hüseyin ülgenay

MÜSAHİPZADE CELAL “MAHMUT CELALETTİN MÜSAHİPOĞLU”
( 1284 ) 19.08.1868 Cihangir/ İstanbul doğumlu. Dedesi, üçüncü Selimin Müsahiplerinden bestekar Şakir ağa. Babası, Gazhane baş katibi Müsahipzade Ali Bey. Annesi, Kantarcılar da; kantar, değirmen, terazi ustası ve imalathane sahibi Amasyalı Mehmet Ağanın kızı Fitnat Necibe hanım. Evli ( 1914 ) Eşi, Firdevs Nikter hanım ( Ölümü; 19.06.1959 ) bir çocuk babası ( Kızı; Ganime Vildan Ölümü; Aralık 1927 )
Tophane Firuz Ağa Sübyan Mektebinde ilk tahsilini bitirdi. 1878 de yapılan Maarif Teşkilatı sırasında yeni açılan Tophanedeki Fevziye Rüştiyesinde daha sonra Süleymaniye civarın da ki Numune – Terakki İdadisinde okudu 1889 da Babıali Tercüme Odası Hulefa lığına tayin edildi burada çalışırken bir süre Hukuk Mektebine devam etti. Devlet Memuru, Tiyatro Yazarı, Tiyatro Oyuncusu, Suflör, Dramaturg, Rejisör.

ÇALIŞMA HAYATI;
( 1889 ) yılında Babıali Tercüme Kalemi Hulefa lığına atandı. Meşrutiyetten hemen sonra istifa ederek ayrıldı (1908 ) Tiyatro eserlerini yazmaya başladı. Geçim sıkıntısı çektiği için tekrar devlet dairesine dönmek için müracaatta bulundu İstanbul Livasında Bandrol Memuru oldu ( 1917 ) Bandrol Memurluğu kaldırılınca Maliye Tahsil Memurluğuna atandı ( 1920 ) tekrar ayrıldı. Tiyatroya geri döndü. On beş sene geçimini tiyatrodan kazandığı para ile sağladı. 1935 yılında İstanbul Şehir Tiyatrosu Kütüphane memurluğuna ücretli olarak atandı. 13.02.1935 tarihinde jübilesi yapıldı. Eserlerinin basımı için yardım isteyen bir dilekçe ile ATATÜRK?E müracaat etti. ATATÜRK konu ile ilgilenilmesini emrederek dilekçeyi İç İşleri Bakanlığına gönderdi. İç İşleri Bakanlığı Basın Genel Direktörlüğü ?? İTAAT İLAMI ?? isimli oyunu dört yüz lira telif ücreti ödeyerek kendi bünyesi içinde kitap haline getirdi. Daha sonra aynı sene içerisinde KANAAT KİTAPEVİ tarafından kalan on yedi oyun da basılarak kitap dünyası içindeki yerini aldı ( 1936 ). Şehremini Halk Evinde 01.05.1937 tarihinde Müsahipzade Celal gecesi düzenlendi Bir Kavuk Devrildi ve Aynoroz Kadısı isimli oyunları oynandı.

Müsahipzade Celal?in oyunları çeşitli Tiyatrolarda değişik sahnelerde sahnelendi. Eserlerinin hepsi müzikli oyun ya da Operet olarak sahneye kondu. (1938 ) yılında İpekçiler Film Şirketi ??AYNOROZ KADISI?? NI Muhsin ERTUĞRUL? un rejisi ile filme aldı. Filmin jübilesi 01.12.1938 tarihinde İstanbul?da İpek ve Melek sinemalarında yapıldı. ( 1959 ) yılında İstanbul belediyesi Film Deposun da çıkan yangında film yok oldu. (1939) yılında İpekçiler Film Şirketi ?? BİR KAVUK DEVRİLDİ ?? isimli eseri Muhsin ERTUĞRUL? un rejisi ile filme aldı. Filmin Jübilesi 31.01.1939 tarihinde İzmir ELHAMRA Sinemasın da yapıldı. Bu film de (1959 ) deki yangın da yok oldu. 40.ıncı sanat jübilesi yapıldı (1952 ) İstanbul Şehir Tiyatrosundaki işinden çıkarıldı. Basının konu ile ilgilenmesi üzerine bir yanlışlık oldu savı ile işe geri alındı ( 1955 )
Müsahipzade Celal, İstanbul Şehir Tiyatrolarındaki işinde çalışırken Tramvay Caddesinde ( Beyoğlu ) düştü, çalışamaz duruma geldi. 1954 yılından itibaren evinden dışarı çıkamadı. Bazı kaynaklar emekli olduğuna dair bilgi veriyorsa da Emekli Sandığında dosyası yoktur, yani emekli olamamıştır.86 yaşına kadar çalışmıştır.

Mahmut Celalettin MÜSAHİPOĞLU Karaca Ahmet de Tunus bağı İnadiye Mahallesi Bakkal Bekir sokağında ki 19 No lu ahşap evinde 20.07.1959 tarihinde 91 yaşında hayata gözlerini yumdu 21.07.1959 tarihinde Kadıköy Osman ağa Camiinden kaldırıldı. Mezarı, Karaca Ahmet Mezarlığındadır. Aynı tarihli Milliyet Gazetesinde ailesi tarafından verilen ölüm ilanı vardır

İSTANBUL EFENDİSİ OYUNU VE BENDEKİ ANISI;
1966 yılında bir arkadaşımın teşviki ile Devlet Tiyatrosu tarafından sahnelenecek olan Müsahipzade Celal in İstanbul Efendisi isimli oyununun Figüran kadrosu için müracaat ettim. Seçmeleri kazandım Nevit KODALLI tarafından verilen müzik eğitiminden sonra provalar başladı. Oyunu sahneye Mahir CANOVA uyarladı. Büyük Tiyatroda yapılan Provalardan sonra, oyun 15.01 1966 tarihinden itibaren Adana da Adana Şehir Tiyatrosunda oynamaya başladı. İlk rolüm tütüncü nün çırağı. Oyunun Adana da oynanışının ikinci günü bakkalın çırağı APASTOL rolünü oynayan Erdinç DİNÇER başka bir oyuna atandı. Yerine rolü üstlenen Doğan BENĞÜ de hastalanarak Adana?dan ayrılması üzerine reji asistanı Ferdi Merter, APOSTOL?U benim oynayacağı mı söyledi. Oyun?un Adana da oynayışının beşinci günü, Tiyatroya başlayışımın ikinci ayında İstanbul Efendisi gibi bir oyunda rol üstlendim. Rol ufak ama rol beni ben rolü sevdim. Daha sonra oyun 01.03. 1966 Tarihinden itibaren Bursa Şehir Tiyatrosun da 15.04.1966 tarihinden itibaren 3.Tiyatroda, 24.05.1966 Antalya Festivalin de ( Tek bir gece ASPENDOS Tiyatrosunda ), 8 ? 12 Eylül 1966 İzmir Fuarı ( Fuar Açık Hava Tiyatrosunda ),01.10.1966 tarihinden itibaren Altındağ Tiyatrosun da oynadı. Dönemin en iyi sanatçıları ile beraber olma fırsatı buldum. Onları tanıdım. Sanatçı kişiliklerinden etkilendim. Oyunun oynandığı süre içersinde her zaman bana bir şeyler öğrettiler. Bu öğrendiklerimin daha sonra devam eden Tiyatro yaşantıma büyük faydası oldu. İstanbul Efendisi benim ilk oyunumdur. Müsahipzade Celal ve bakkalın çırağı APOSTOL benim için önemlidir. Onun için Müsahipzade Celalin biyografisini hazırlamaya karar verdim. Oyunu sahneye koyan Mahir CANOVA hoca?mı da rahmet ve saygı ile anıyorum.
İstanbul Efendisi oyununun ilk rol dağıtım listesinde APOSTOL rolünü oynayan aktör Erdinç DİNÇER olarak gözükür. Devlet Tiyatrosu oyun tanıtım dergisi sayı;29 sayfa;21 Adana rol dağıtım listesinde Doğan BENGÜ olarak tescillidir. APOSTOL rolü eserde ve oyunda listeye kayıtlı rol olarak görünüyorsa da, daha sonraki listelerde oynayan kişinin figüran kadrosunda olmasından dolayı APOSTOL rolü listelere konmamıştır. Tiyatro Tanıtım Dergilerinde bile Sanatı ve Sanatçısını korumaya özen gösteren Devlet Tiyatrosu, oyunların da oynayan figüranlara da aynı hassasiyeti göstermemiş maaş bordrosu hazırlayıp tasarruf bonosu verdiği halde Sosyal Sigortalara kayıtlarını yaptırmayı unutmuştur. Daha sonra çıkan sanatçı borçlanmaları ile parasını ödeye bilenler Devlet Tiyatrosunda ki çalışmalarını emekliliğine saydırabilmiştir.
Yayınlanan resimler kendi arşivimdendir.

[srizonfbalbum id=9]

Bir yanıt yazın

Your email address will not be published.

Previous Story

Troilus ve Cressida – William Shakespeare

Next Story

Devleti Tahayyül Etmek – Mark Neocleous

Latest from Ayhan Hüseyin Ülgenay

Go toTop