Osmanlı Bankası – Armen Garo’nun Anıları

Armen Garo kod adlı Karekin Pastımacıyan, 1896’nın sıcak bir gününde, 14 ağustos’ta Galata’daki ünlü Osmanlı Bankası’nı ateşli silahlar ve bombalar taşıyan yoldaşlarıyla birlikte bastığında, bütün İstanbul hiç alışılmamış bir eylemle çalkalanacaktı. Bugünün Bankalar Caddesi, bomba ve silah sesleri ile birbirine girecek, bankayı ele geçirenlerle kuşatanlar arasındaki çatışma gün boyu sürecek, yüzlerce kayıp verilecekti. Eylemcilerin beklentisi, büyük Avrupa devletlerinin dikkatini Sultan Abdülhamit’in despotik rejiminin Doğu Anadolu Ermeni köylülerine yönelik zulmüne çekmekti…
Ermeni Devrimci Federasyonu’nun aktif bir lideri, 1908 ila 1914 yılları arasında Osmanlı Meclisinde mebus, 1920?de bağımsızlığı tanınan Ermenistan Cumhuriyeti?nin Birleşik Devletler?deki ilk ve tek büyükelçisi olan Dr. Karekin Pastırmacıyan?ın anıları yakın tarih(imiz)e biraz daha ışık tutuyor.

Kitabın Künyesi
Osmanlı Bankası – Armen Garo’nun Anıları
Yazar: Armen Garo
Yayınevi: Belge Yayınları
Çeviren: Atilla Tuygan
Mart 2009
Sayfa Sayısı: 230 sayfa

Karekin Pastırmacıyan ‘ın Hayatı
Karekin Pastırmacıyan ya da Armen Garo, (d. 1875- ö. 1923) Ermeni Devrimci Federasyonu (Taşnak) liderlerinden, 1896 Osmanlı Bankası Baskını elebaşı, 1908-1912 Osmanlı Meclis-i Mebusanı Erzurum üyesi, Ermenistan Demokratik Cumhuriyeti’nin ABD elçisiydi.

Karekin Pastırmacıyan 1875 yılında Erzurum’da doğdu. Babası Harutiyun Pastırmacıyan, dedesi ise Kaçatur Efendi’ydi. 1894 yılında Fransa’daki Nancy-Université Ziraat mühendisliği bölümünde okudu. O sıra Ermeni Devrimci Federasyonu’na katıldı. 1895 yılında Zeytun Ermeni isyanlarına katılmak için Osmanlı Devleti’ne geri döndü. O dönemde kendine gerilla adı olarak Armen Garo adını aldı. 1896 yılında Papken Siuni’yle birlikte Osmanlı Bankası Baskını’nı planladı. Baskın sırasında Papken Siuni ölünce baskının liderliğini üstlendi. Rusya ve Fransa’nın arabuluculuğuyla baskın sona erdi ve yargılanmadan serbest bırakılarak baskıncı arkadaşlarıyla birlikte Marsilya’ya getirildi. Fransa baskıncıların Fransa’da kalmalarına izin vermeyince İsviçre’ye gitti. 1900 yılında Cenevre Üniversitesinde doktorasını tamamladı ve Tiflis’e gitti.

24 Temmuz 1908 tarihinde İkinci Meşrutiyet’in ilanı üzerine Erzurum’daki Taşnaklı Ermeniler Pastırmacıyan’a telgraf çekerek yeni kurulan 1908-1912 Osmanlı Meclis-i Mebusanı’nda Erzurum’u temsil etmesini istediler. 4 yıl İstanbul’da bu görevi yaptıktan sonra tekrar Doğu Anadolu’ya geri döndü. 1914 yılının Ağustos ayında Erzurum’da toplanan Ermeni Kongresi’ne katıldı. I. Dünya Savaşı’nın başlaması üzerine diğer Taşnaklı arkadaşlarıyla birlikte Rusya’nın yanında Osmanlı Devleti’ne karşı Ermeni Gönüllü Tugayları’nı örgütledi. 1915 yazında Van Ermeni İsyanı’na katıldı.

Karekin Pastırmacıyan 1918 yılında yeni kurulan Ermenistan Demokratik Cumhuriyeti’nin ABD elçisi tayin edildi. 1923 yılında Cenevre’deyken kalp hastalığından öldü.
Kaynak: http://tr.wikipedia.org/wiki/Karekin_Past%C4%B1rmac%C4%B1yan