Banu Dağtaş’ın kaleme aldığı Reklam Kültür Toplum adlı kitap, reklam ve reklam metinlerinin toplumsal kültür ve ideolojiyle olan ilişkisine, çarpıcı örnekler üzerinden ve berrak bir dille açıklık getiriyor.
“Türkiye?de 1980?li yıllarda başlayıp, 1990?lı yıllarda çeşitlenen ve yaygınlığı artan, 2000?li yıllarda ise rafineleşen tüketim kültürü. Ve onunla birlikte gelişip, büyüyen reklamcılık sektörü. Neo-liberal politikalarla hayata geçen ticari medya. Neo-liberal politikalarla akışkanlaşan sermaye ve mallar/hizmetler. Ve ulus aşırı şirketlerde çalışan ve tüketim nesnelerine, hem sahip olan hem de onları yaygınlaştıran yeni orta sınıf. Reklam metinlerinde ürün ve hizmet tanıtımlarının, imajlar ve göstergelerin gerisinde kalması. 28 Şubat Süreci?nde bir bankanın, gerçekleştirdiği şirket evlenmesini kamuoyuna bir İstiklal Savaşı gazisinin ağzından duyurması: ?Gün Birlik Günü?. Ya da aynı dönemde bir gömlek markasının, ?Ata?mızla da Yaka?mızla da Gurur Duyuyoruz? diye seslenmesi?
Baudrillard?ın savunduğu gibi göstergeler ve imajları postmodern dönemde tüketiyorsak, 1930?lardaki reklam metinlerinde neden Türklük vurgusu yapılmaktadır? Diğer bir deyişle, reklam metinlerinin özellikleri nelerdir? Salt ürün/hizmet tanıtan metinler midir? Kültürel metinler midir? İdeolojik metinler midir? Ya da reklamcılık salt ekonomik bir sektör müdür? Ya da bunların tümü müdür? Reklam metinlerinin ve reklamcılık sektörünün tarihselliği var mıdır? İşte Reklam Kültür Toplum?daki konular, bu sorulardan hareketle seçilmiştir.”
Tanıtım Yazısı
Banu Dağtaş’ın kaleme aldığı Reklam Kültür Toplum adlı kitap, reklam ve reklam metinlerinin toplumsal kültür ve ideolojiyle olan ilişkisine, çarpıcı örnekler üzerinden ve berrak bir dille açıklık getiriyor.
Kitabın, “Reklamın ve Tüketim Kültürünün Toplumsallaştırıcı Rolü ve Toplumsal Yeniden Üretim” başlıklı birinci bölümüyle “’28 Şubat Söyleminin’ Ticari Reklam ve İlan Metinlerinde Yeniden Üretimi” başlıklı üçüncü bölümü özellikle dikkat çekici. Böylece, “kuramsal” olarak nitelendirilebilecek ilk iki bölümden sonra, bu kuramsal içerik, üçüncü bölümle, yani 28 Şubat sürecinde medya organlarında yer alan ticari reklam ve ilan metinlerine ilişkin dikkat çekici bir analiz yoluyla, somutlaştırılıyor.
Üstelik, bu örnekler, okuyucuya, bilgilendirici olduğu kadar ilgi çekici ve düşündürücü bir okuma deneyimi de sunuyor. Bu sayede, 28 Şubat sürecinde “çağdaşlık, Cumhuriyet, Atatürk” imajı gibi imajların ticari reklam ve ilan metinlerinde neden, nasıl ve hangi yoğunlukta kullanıldığını öğrenmek ve bütün bunları sağlıklı bir şekilde anlamlandırmak mümkün gözüküyor.
Kitabın, nitelikli bir kaynakçayla ve iki ekle zenginleştirildiğini de hatırlatalım. Dönemin medya organlarında yer alan reklam ve ilan metinlerinin fotoğraflarını içeren “28 Şubat Söylemini Yeniden Üreten Reklam ve İlan Metinleri” başlıklı Ek-2’nin, uzun süre hatırlanabilecek bir görsel derleme ve örnekleme oluşturduğunu da belirtmek gerek.
Nihayet, kolay anlaşılabilen bir dille yazılan kitabın, çok kısa sürede ve zevkle okunabileceğini de vurgulayalım.
Özetle, Reklam Kültür Toplum, reklam dünyasında karşımıza çıkan yazılı ve görsel metinlerin yalnızca dününü değil, bugününü ve yarınını anlamak için de iyi bir rehber olabilir.
Ertuğrul Cenk GÜRCAN, Ankara – BİA Haber Merkezi, 21 Mart 2009
Reklam Kültür Toplum, Banu Dağtaş, Ütopya Yayınevi, 2009, 151 sf.