“Azerbaycan Halk Şairi” büyük sanat insanı, Sovyet şiirinin kurucularından Resul Rıza, ülke şiirinin gelişmesinde önemli çabalarda imzası olan kişidir.
Ve Resul Rıza’nın sesi , “Ben İsterim” adlı şiiriyle yürekten yüreğe, ülkeden ülkeye hala yankılanır;
“Ben isterim ki. Bulutlar ağlasın. Çocuklar ağlamasın. Hiçbiri öksüzlük, yetimlik duymasın. Ben isterim ki, konuşsun her çiçek kendi dilince. Silahların kesilsin sesi. Ben isterim ki; soğuğa, karanlığa kapansın kapılar. Gözler kapanmasın. Sözler kapanmasın. Ben isterim ki, yangınlar sönsün, umutlar sönmesin. Erişsin her meyve kendi çağında. Yüreklere acı söz değmesin. Ben isterim ki, eğilsin dallar bereketten.
İnsanoğlu başını eğmesin, utançtan ya da güçsüzlükten. Ben isterim ki, gözyaşı gibi aksın pınarlar berrak, duru toprağın üzerinde. Pınar gibi akmasın gözyaşı, yeryüzünün hiçbir yerinde. Ben isterim ki, her şey eğilsin insanın önünde insan insana tutsak olmasın. Ben isterim ki sevinç, mutluluk bol olsun. Yürekten yüreğe, ülkeden ülkeye açık yol olsun…”
Resul RIZA
Çeviren : Ataol BEHRAMOĞLU
Resul Rıza’nın bazı şiirleri türküleştirilmiştir.
“Ağ Kara Sarı Yaşıl Kırmızı” (Türkü Sözü)
Ağ kara sarı yaşıl kırmızı
Heresi bir sınaqla bağlnır
Biri hesretimizi hatırladır
Biri derdimizi hatırladır
Biri derdimizi biri arzımızı
Haresinde bir ma’na arayıb
Kim bilir kim sınamış
Kim bunu ilk defa demiş
Kara matem kırmızı bayram
Üreyimin sevinci
Senin yadigarındır
Ruhumu çağıran da
Senin intizarındır
Sen derdimden habersiz
Sen neş?eli kedersiz
Gören deyir
Bu göyçek
Hansı bahtav erindir
Gördüyümüzden artık görmek istemesen
Her reng adice boyadır
Renglerin de musikisi kimi ahengi var
Ağrının sevincin ümidin de
Rengi var
Yadıma Düşdü (Denizde Lepe Var)” (Türkü Sözü)
Denizde lepe var göyde bulud var
Günde durna keçir göyden yüz gatar
Bahdım üfüglere hezin ahşamlar
O melum durmağın yadıma düşdü
Bah yaşıl Krımda yarpaglar solub
Ele bil tebiet işden yorulub
Herden gerib-gerib gözlerin dolub
Boynunu burmağın yadıma düşdü
Könlüm sensiz ağlar seninle güler
Ata olmayanlar bunu ne biler
Tutub çarpayının yanından seher
Ayağa durmağın yadıma düşdü
Yalgızam Yalgız (Senede Kalmaz)” (Türkü Sözü)
Könlüm senin esirin
Galbim senindir yar
İnsaf eyle hoş sözle
Meni gel dindir yar
Söyle nedir bu edalar
Bu işve bu naz
Vallah ay gız bu gözellik
Sene de kalmaz
Yalgızam yalgız
Gel meni möhnete oda salan vefasız
Söyle nedir bu edalar bu işve bu naz
Geder ay gız bu gözellik sana da galmaz
Dağlar başı dumandır
Aman Allah yar yine dumandır
Ayrılığın ölümden mene yamandır
Söyle nedir bu edalar bu işve bu naz
Vallah ay gız bu gözellik sene de galmaz
Yalgızam yalgız
Gel meni möhnete oda salan vefasız
Resul Rıza’nın Yaşam Öyküsü
(Göyçay, 1910 – Bakû, 1981)
Azerbaycan’ın büyük şairi, büyük sanat adamı, Sovyet şiirinin kurucularından biri olan Resul Rıza, 1910 yılında Göyçay şehrinde doğmuştur. Babasının adı İbrahim?dir. İlk ve orta öğrenimini Göyçay’da yapmış, 1927-1929 yıllarında, Tiflis’te, “Zaqafqaziya Komünist Üniversitesi”nde okumuş, Moskova’da Sinematografiya Enstitüsü’nde bitirmiştir. “Bu Gün” adlı ilk şiiri (1927) Tiflis’te, “Qığılcım” almanağında çıkmıştır. Bunun gibi, “Qğul Qatili”, “Dilare”, “Uxajor” vs. hikâyeleri de Tiflis’te, “Yeni Fikir”, “Qızil Şefeq”, “Dan Ulduzu” adlı gazete ve dergilerde yayınlanmıştır.
Otuzuncu yıllarda yazdığı “Bolşevik Yazı”, “Lenin”, “Madrid”, “Komsomol Sözü”, “Oktyabr Neğmesi” vs. şiirleri, şiirde yeni üslubu, “sosialist realizmi”ni belli bir çizgiye oturtan önemli ör-neklerdir. “Almaniya”, “Karmen”, “İnqalesyo”, “Hebeşistan”, “Si Ay”, “Çapey”, “Halqın Sesi” gibi evrensel konularda yazılmış siyasi-epik yönelişli eserlerinde, sol bakış açısı, “orator üslub”, serbest vezin karakteristik özelliklerdir.
Resul Rıza, 1941-1942 yıllarında, Kırım cephesinde, ordu gazetelerinde çalışmış, savaş konusunu işleyen “Bizimdir”, “Veten Neğmesi”, “Esker Anasının Sözleri”, “Vur Snayper”, “Bal Arısı”, “Vetene Hediyye” gibi şiirlerini, “Vefa” piyesini yazmıştır.
Resul Rıza “Lenin” şiiriyle büyük bir başarı kazanır.
Şairin yürekten bağlandığı büyük inancının samimi bir ilhamın mahsulü olan bu eser, genelleştirmedeki başarısı ve duygu yoğunluğu itibariyle, gerek Sovyetler Birliği ve gerekse dünya ölçeğinde “Leniniana”nın (Leninnamenin) başarısı olarak kabul edilir.
Altmışıncı yıllardan itibaren edebiyatta kendini gösteren yeni düşünce, demokrasi ve gerçekçilik düşüncesinin şiirdeki ilk denemelerine Resul Rıza başlar. Bu açıdan onun “Dana ve Balaca Qız”, “Bir Gün de İnsan Ömrüdür”, “Pencereme Düşen Işık”, “Renkler” gibi şiirleri daha karakteristiktir.
Şairin “Fuzuli”, “Xalq Hekimi”, “Qızılgül 01-mayaydı” vs. eserleri de, şiirde bir aşamadan diğerine geçişin denemesi olan örneklerdir.
Şairin muhtelif dillerde yayınlanan “Çapey”, “Qanadlar”, “Ölmez Qehremanlar”, “Qezeb ve Mehebbet”, “İntiqam”, “Lenin”, “Güneşli Sorağında”, “Könül Sesleri”, “Şe’rler”, “Pencereme Düşen İşıq”, “Duygular Düşünceler”, “Dözüm”, “Vaxt Var İken”, “Heyat Duyumları”, dört ciltlik “Seçilmiş Eserleri” son yarım asır Azerbaycan şiirini, neredeyse tek başına temsil edebilecek kitaplardandır. Bu kitaplar Rusçaya tercüme edilerek defalarca Moskova’da ve diğer halkların dillerinde, dış ülkelerde basılmıştır.
Bir mütercim olarak Resul Rza, dünya edebiyatının örnek eserlerini de Azerbaycan Türkçesine tercüme etmiştir. (A.S.Puşkin, M.Y. Lermontov, T.Şevçenko, Y.Heyne, Nazım Hikmet, Ş. Petöfi, Taufer ve diğerleri)
Azerbaycan parlamentosuna defalarla milletvekili seçilmiş, “Respublika Sulh Müdafie Komitesi Reyaset Heyeti”nin başkan yardımcısı, Asya ve Afrika Ölkeleri ile Hemfikirlik Komitesinin başkanı, Sovyet Yazarlar Birliği İdare Heyeti Üyesi, “Azerbaycan Ansiklopedisinin ilk baş redaktörü görevlerinde bulunmuştur. 1960 yılında kendisine “Azerbaycan’ın Halk Şairi” unvanı verilmiştir. “Lenin” adlı eserinden dolayı 1981 yılında, Sovyetler Birliği devlet mükâfatına layık görülmüştür.
Bakû’de şeker hastalığından vefat etmiştir.
Başlıca eserleri:
Seçilmiş Eserleri. 4 ciltte. Bakı, 1967?1974. Vaxt Var İken. Bakı, 1970; Dünen Bu Gün Ve Sabah. Bakı, 1973; Üzü Kuleye. Bakı, 1978; Hava Haqqında. Bakı, 1972; Heyat Duyumları. Bakı, 1975.
Kaynakça:
1. Azerbaycan Sovet Yazıcıları. 1958.
2. Azerbaycan Sovet Edebiyatı Tarihi. I-II. ciltler. Bakı, 1966?1967.
3. Azerbaycan Sovet Edebiyatı Tarihi. Bakı,1988.
4. Abdullazade A. Od Ne Çekdi. Bakı. 1980.
5. Veliyev M., Xelilov Q. Resul Rza (Mo- nocjrafiya) Bakı, 1960.
6. Ebilov İ. Resul Rza. Bakı, 1960.
7. Elibeyova G. Axtarışlar Keşfler. Bakı, 1970.
ŞİİRLER
(R.Rza. Seçilmiş Eserleri 2 cildde, c.I, Bakı, 1989, s.59-60.183-191…)
MEN-TORPAĞAM
Men torpağam, meni ateş yandırmaz;
terkibimde kömürüm var, külüm var.
Men baharam çemen-çemen
çiçeyim var, gülüm var.
Men küleyem1, esmesem,
kim biler men varanı.
Men buludam, sehraları susuz görüb
ağlaram.
Men üreyem, döyünmesem
ölerem.
Men insanam, sade insan elinin
yaratdığı ne’metlerle öyünmesem,
ölerem.
Men işığarn – qaranlığm qetümi2.
Men insanam,
daşıyıram qelbimde
dünyaların sevincini, qemini.
Maraq dolu gözem men,
baxmaya bilmerem.
qarh dağdan süzülen çayam men,
axmaya bilmerem.
Men insanam,
vetenim var, elim var.
En boyük heqiqeti,
azadlığı3, mehebbeti, nifreti
söylemeye qadir olan
dilim var.
Men bir qranilem4 ki,
her parçamda duyulur
berkliyim,
döyüşde gerekliyim,
ülfetde kövrekliyim5.
Men insanam, ülfetsiz –
ölerem.
Mehebbetsiz, nifretsiz –
ölerem
Men bulağam,
tapşmqla6 axmıram.
Men heyatam,
hemişe7 yoldayam,
nefesdeyem, arzudayam,
baxışdayam, ürekdeyem, qoldayam.
Men torpağam, ne’metimi, varımı
zehmet seven insanlarla bölerem.
Men üreyem, döyünmesem –
ölerem.
1963
1. rüzgârım 2. düşmanımı 3- bağımsızlığı 4. gramite taşım 5. zayıflığım 6. emirle, buyrukla 7. sürekli
KEFLİ1 İSGENDER
Kimi derdinden içir,
kimi ketinden.
Kimi teze paltardan2 qorxur,
kimi kefenden.
İsgenderi soruşdunuz menden?
İsgender içerdi,
Lecjebi de kefli İsgenderdi.
Gece-gündüz düşündürürdü onu
diri ölülerin derdi.
Yoxsa, o da, bir poç3 me’muru olar,
ne derdlener, ne içerdi.
Ömrü ölüler içinde
sakit, sessiz keçerdi.
Qınamayın İsgenderi!
Yaman olur anlamaq derdi.
GELECEYE SEYAHET
Penceremi açdım sabaha:
gördüm insan keçib gedir
iller üstünden,
aylar üstünden.
Serhed direklerinden körpüler salınıb4:
Denizler üstünden,
çaylar üstünden.
Zindan daşlarından yollar çekilib:
Kendler5 arasında
seherler arasında
Bu yollardan keçib gedir insanlar,
ağı da,
sarısı da,
qarası da.
Men de onların içindeyem,
siz de,
bugün inanılıp
sabah ümidli qelbimiz de.
Çağırdım: ey qardaşlar!
– Qardaş, – deye seslendi min bir ağız.
Danışdıq, danışdıq, danışdıq
tercümesiz, dilmancsız,
İnan bu sabaha
oğlum, qızım,
bacım, qardaşım. İnsan!
Atam,anam -İnsan!
yaşamaq olanın
inanmasan!
RENGLER
Ağ, qara, sarı, yaşıl, qırmızı;
heresi9 bir sınaqla10 bağlıdır.
Biri hesretimizi xatırladır,
biri derdimizi, biri arzumuzu.
Meresinde bir me’na arayıb
bir sebeb gören var.
Kim bilir, kim sınamış,
kim bunu ilk defe demiş.
Qara – matem,
qırmizı – bayram,
san nifrel ifadesi imiş.
Kim bilir keyfinin ne vaxtında,
kim olmuş rengleri bele damğalayıb,
bele ayıran.
Oırmızi qan da ola biler.
bahah (izük qaşı da,
göz yaşı da.
qara matem remzi de ola biler,
mehebbet remzi11 de,
nifret remzi de.
Ağ gözümüzü nurdan sala da biler,
çiçek-çiçek bezeye biler süfremizi de.
Biri yaşıl görür yarpağı,
biri Cjirrnızı.
Ancaq yarpacj öz renginde qalır.
Yaşıl olur, qızarır, saralır.
Rengler könlümüzden keçir
isti’2, serin külekler13 kimi14.
Neğmeler15, sözler, sesler
qelbimize dolıır müxtelif rengler kimi.
Rengler xalireler oyadır,
duygular oyadır.
Gördüyümüzden artıq görmek istemesek
her reng adice boyadır.
Renglerin de musiqi kimi ahengi var.
Ağrının, sevincin, ümidin de
rengi var.
Düşündükçe açılır
Elvan16 sehifeleri renglerin.
Canlanır gözümüzde rengi
ömrün, mübarizenin17,
qelbin, nifretin,
gecenin, seherin
ve insan taleyinin’18.
1. sarhoş 2. elbiseden 3. posta 4. kurulup 5. köyler 6. inançlı 7. konuştuk 8. uvertür 9. her biri ! 0. sınavla 11. işaretli 12. sıcak 13.rüzgârlar 14. gibi, benzer 15. şarkılar, nameler 16, çeşitli, renkli 17. vuruşun, kavganın, davanın, mücadelenin 18. kaderinin, talihinin
AG IŞIĞIN SEVİNÇ ÇALARI
Nene qurşağı1
Veten torpağı.
Çiçekli bahar budağı.
Göyerçin qanadları.
Qüzey qarı.
Bir körpenin2 süde bulaşıq üz-gözü.
Şorbaya yanbögü3 batırıb çıxardıği
qaşıqdaıı aldığı lezzet.
Şübhelerin dağıldığı gün.
Dost eli.
Açılmış düyun.
İnsan adına layiq
isler, işler, işler.
BOZ
Çoxlara qatışıb itenler7.
Her torpaqda bitenler.
Cansız barmaqlar arasında
sönmüş papirosun8 uzun külü.
Vağam9 güller – selafanal” bükülü.
Boş günler,
boş ürekler.
Hem ele, hem bele adam.
Verdişli11 könülsüz gülüş,
Soyiq tenhalıqdan
saçlarda qalmış gümüş.
Yetim bir qız uşağının
deyişiksizl2 dizliyi.
Vaxtın rengsizliyi.
AĞ ISIO
PÜSTEYİ
Yuxulu bir körpenin tebessümü.
Ümid.
Temennasız4 yaxşılıq.
“Sizde xerçeng5 yoxdur!”
sözlerinin deyildiyi deqiqe.
İnsan seadetine sebeb olan
her şey…
Hetta,
teselli üçün deyilmiş yalan.
bir de
insan ülfeti.
Yaz başında deniz.
Yuxudan kal uyanmış bahar.
Ehtiramla açılmış dodaqar.
Qezeller,
gözeller.
İnsan baxışı.
Sabanı söyüd budaqlarında
ilk yarpaqlann naxışı.
Ala gözlerde keder.
Gendik düşüncelerinden sehîfeler
AĞ İŞIĞIN MEHEBBET ÇALARI
Ömrün me’nası.
Qelbin aynası.
Bahası ve satış meydanı olmayan var.
Kördün dinlediyi mahralara.
Tek bir qelbin qapısına düşen açar.
Anlayan, duyan
İnsan.
YAŞIL
Baharlı düzler, dağlar.
Üstüne işıq süzülen dalgalar.
Gücenmiş13 taxıl.
Planete14 sancılmış15 qelem – budağın
ilk yarpağı.
Sezanın16 “Menzereleri”.
Uğurlu yola sepilen işıq.
Bir udum su.
İnsan qayğısı.
1. gökkuşağı 2. çocuğu 3. yan, ters 4. karşılıksız, fayda gütmeden 5. yengeç 6. şarkılar 7. kaybolanlar 8. sigaranın 9. ihtiyarlamış, çürümüş 10. naylon 11. tecrübeli, adet üzere 12. gömleksiz, atletsiz 13, yeşermiş, göğermiş 14. gezegene 15. dikilmiş 16. Fransız ressam
MAVİ
Dalgasız deniz.
Iztirabsız mehebbet.
Semanın derinliyi.
Deqanıln “Reqqaseleri”,
Körpe bir ressamın çekdiyi güneş.
Gözlerin dincliyi.
İnsan düşünceleri.
Buz adaları arasında
su küçeleri2.
SARI
NARİNCİ
Min bir gece nağılları12. qürub qarı. Xorasan kürkü. Nefes danxdıran13 bürkü14. Bir aylıq balası kesilmiş bir ineyin melemesi. Mestan pişiyin15 nazlanıb şıllaq16 elemesi. Sevimli qadımn xeyaldan keçen kölgesi. Seferi mümkünsüz xatireler ölkesi.
Dolu denli3 sünbül denizi. Şikest4 bir övlad anasının benizi Payıza5 bürünmüş ağaçlar. Payını güdüler yemiş adar. Mehebbete leke salan cingiltili6 metal. Heyatdan ayrılmış xeyal, Simlerin7 feryadı. Yol çeken gözler. Qüdretli nergizler. Debyussinin8 “Küren saçlan” Sallaqxana9 qapısından giren qafil öküzler. Ağıllı deli. İnsan emeli.
XURMAYI
Sehrada deve karvanı,
Babamın zer naxışlı Qur’anı.
Müstemlekeler.
Mübarizelerin sönmeyen alovu.
Torpağı yandınb qovuran heraret.
Tesellesizderd.
Ağır salxımlarım
yaşıl yarpaqlar arasına alan
ucaldıqca17 uealan,
fil xortumu-ağaclar.
Kederi çökmüş üzler.
Gözler, gözler, gözler.
KÜREN
Arxadan vurulmuş bıçaq. Babalı buxov-qolbaq10.
Tüııd11 mavide gizlenmiş yaşıl. Kiçiyin ögey qardaşı. Güneş boyalı saçlar. Cenuluı ağaçlar. Suda boğulanın penah getirdiyi saman. Tek-tek insan.
TÜND QEHVEYI
Güneşin sehra qumlarına tökülmüş
qezebi.
Balzak haqqında xatireler.
Yanmış ürek
Sönmüş küreler.
Taiti adasında
Qogenin lepirleri.
Deryalarla göz yaşı.
Milyonlarla qebir daşı.
Namerd lö’besi.
Yer üzünde cehennemin şö’besi.
Gülen, ağlayan
insan, insan, insan.
1. Fransız ressamı 2. sokakları; yolları 3. taneli 4. kırık 5. sonbahara b. şıngırtılı, şangırtılı 7. tellerin 8. Fransız ressam 9. kasap; mezbaha l0.köstek 11. koyu 12.masalları 13. kesen, sıkan 14. sıcağı 15.kedinin 16. manasız talep, arzu istek 17. yeceldikçe
BENÖVŞEYİ
Qiş günlerinde bahar qoxusu. Şaxtai1qorxusu Hicran qorxusu.
Ağ qırovda2
güneşin çimdikleri.
Ala gözlerin qezebi.
Qırılmış sim.
Boynuburuq yetim.
Göyde qalarlanan durna şefi.
Birde
nenemin
dolaşıq kelefi?.
BADTMCAN14
Eyyaş burnu.
ilk ders günü,
yanıqlı göz yaşına sebeb olan leke
ve körpe ellerinin naxışı.
Güneşli zanbaqlar.
Alatoran içine girmiş bağlar.
Eyri-üyrü qaytanla
göyden asılmış dağlar.
SÜRMEYİ
Zengin süfrenin yaraşığı5 Ağır tezyiq altında sıxılıb qatılaşmış mavi. Denizin qezebi. Xalçada6 göllenmiş ilmeler. Ehüraslı öpüşün acı xatiresi. Gözlerin göbesi7. Zulmün teb’esi. Aylı gecede qarlı dağ tepesi.
ÇEHRAYI
Bülbüle atılan böhtanlar8.
Ucuz seadet
Qayğısız kend
ve onun tesvirini vermiş hepend9.
Arpa suyunun mezesi
Bayağı dostun tezesi.
Cüt çarpayım örtügü.
Yaralanmış qızıl qazın
havaya sovrulmuş tükü.
Ömer Xeyyam
ve onun şerab kuzesi11;
nadanlar tesevvüründe.
Gündüzle gecenin ayrıcına tökülmüş
şerab.
Riyakar çeşmeyi.
Varağı çox, mezmunıı az kitab.
Xoş etirli yarpacjlar –
qızılgül tufanı.
İşden, mehebbetden qızarmış
yanaqlar.
Heya.
Can qurlaran boya.
AL-QIRMIZ1
Poladlaşani2 demir.
İnsan yuvasında
Prometeyin töhfesi13.
Dağlarda lale gölleri.
Ovodi4 ve onun faciesi.
Dalaşqan uşaq.
Qalil elinde bıçaq.
Yağışlı günde silahlı üsyan.
Zefer bayraqlannm resmi-keçidi,
Daxmalı15, qazmalı kendin
minareli mescidi.
Bir de insan bezeyi.
INNAB16
İki nefer
Herlendiler 17 dağı-dereni,
yolu tapa bilmediler18
Gece kesmişdi bendi-berenil°.
Üfüqe sancılanda seher,
yolu tapdı
iki nefer.
1. soğuk 2. kırağıda, çiyde 3.yumağı 4. menekşe 5. süslü 6.hnhda 7. göbeği 8. iftiralar 9. ahmak, serseri 10. divan, karyola 11. güğümü 12. çelikleşen 13. hediyesi 14. Voyııiç’itı ovad adlı eserinin kahramanı 15. damlı, küçük evli 16. kırmızı, innabı oyunu 17. dolaştılar 18. bulanındılar 19. geçidi
SUMAĞI!
Nenemin gelinlik şah.
Kabab qoxusu.
Döyüşden çıxmış Qıratın nalı.
Gecenin tabutuna salınmış örtük.
Qessab baltası altına düşmüş kötük.
Dodaqlar, dırnaqlar.
Yaralı ov İzinde qar.
QIRM1ZIVEQARA
O gelende, ümid gedirdi.
Onu görüb, yubandı2.
Nefesi güzgünü bele
terletmeyen xestenin
damarına axanda
qan,
ümid qayıtdı geri.
Adamların gözünde göründü.
Baxışında, üzünde göründü.
Buz nefesli qaraltı
çekildi qapıdan;
yavaş-yavaş,
peşman-peşman.
Derinden nefes aldı insan.
GÜMÜŞÜ
Yaraqların3 yararsızlığı.
Debden düşmüş4 kişi biğı5.
Bize ilkin elifba öyreden müellimin
zaman arxasında qalmış sureti.
Köpüklü lepeler6.
Baba, nene haqqında xatireler.
dumanlarda oyanan seher.
Şeyx Şamil
ve onun toqqasından7 asılmış,
qebzesi dua yazılı xencer
Kuleye* qerq olmuş qovaq
yarpaqlarının
gizlinpac9 oynaması.
Gelin aynası.
Oan-terin, yorgunluğun,
yuxusuz gecelerin
bahası.
Şimallı budaqların soyuq üstü.
Yorgun bir yolçuya qüvvet veren
uzacqtüstü.
Qızılın kiçik qardaşı.
İnsanın belalı bası.
QLZIL1
Ömürlük dustağın qisa yuxusu.
aylı gecede buludların köbesi11 .
Torpağın sexavetii2.
Van-Qoqun “günebaxanları”!
Mehebbetin barmağa dolaşmış
damgası.
Qul ağası.
Söz bezeyi.
Otsuz-ağacsız sehralarda
mal tezeyi.
Buğda dağı.
Saçların saçağı.
Qehremanın göz yaşı.
Ölümden qaçmışın
mezendeli’3 başı.
Serabın yaşı.
Vaxt.
Muzeyde, mürgüleyen14 taxt.
Gümüşün böyük qardaşı.
Cinayetin yaşıdı.
1 .koy u kırmızı 2. geç kaldı 3. sabahların 4. adet olmaktan çıktruş 5. bıyığı 6. dalgalar 7. tokasından S. rüzgâra 9. körebe 10. dolaşlılaı 11. süsü, şeridi 12. cömertliği 13. belirtilmiş değer 14. ııyuklayan
salam dostlar necesiz? Mene Resul Rzanin gel ort pencereni seri lazimdi kim bilirse tecili menim e mailime gondersinde xahis. evvelceden tesekkurler…
VIPAGENT@box.az