Şeyin hikayesi mi olurmuş demeyin, oluyormuş işte. Tuncer Erdem öyle yapmış, kavramlara isim vermeyi bırakmış ve bu hikayenin adı da dahil bütün her şeyi “şeyleştirmiş”. Yazar Tuncer Erdem, Yapı Kredi Yayınları’ndan çıkan, “bak, gene o şey” adlı öykü kitabında tuhaf bir öykü anlatıyor bizlere. Tuhaf diyorum çünkü; nesnelerin ve kavramların içi boşaldığında nasıl anlamsız olduğunu, sözlerle ve kavramlarla kurduğumuz bu bağlantının ortadan kalkması ile somut olanı soyut kılıyor bir nevi. Öykülerinin ana malzemesi olan nesne, kavram ve suretlerin anlamsızlaştığını “şey” deyip geçmesinden anlıyoruz. Peki sizce “şeyler” ne ölçüde yer alıyor hayatınızda? Şey işte canım, “bak, gene o şey”.
Üç harfli kelimelerden oluşturuyor öykülerini ve girişinde Fernando Pessoa’nın “Huzursuzluğun Kitabı”ndan seçme bir alıntıyla karşılıyor okurunu. Pessoa’ya karşılık, Tuncer Erdem de “Şeylerin Kitabı”nı yazmış diyeyim. Pessoa nasıl ki düşlerinde kurduğu gündelik hayatını imgelerle süslüyor ve de sıradanlığı bu sayede olağanüstü kılmayı başarıyor ise; Tuncer Erdem de şeylere olan farkındalığımızı oluşturuyor ve şeyleri görünür kılıyor.
“Biliyor musun, suretlere bakarken, ne çok bilinmezin olduğunu fark ederim hep. Belki de o yüzden böyle çok “belki” diyorum onlara bakarken.”(s.34) Okurunu yalnız bırakmamaya özen gösteren yazarlardandır, Erdem. Sizi ve hatta yazacağı şeyi bile unuttuğunda bunu dile getirip iki satır arası gönül almayı da unutmuyor. İmgeleri bolca kullansa da süslü cümleler kurmuyor. Sıradanlığı makyaj yapıp olağanüstü bir hale büründürmüyor, bunu basit cümlelerle de farklılaştırmayı başarıyor.
En çok da eksiltilmiş cümlelerle “şeyleştiriyor” gerisi okurun düşlediği kadar zaten.
Öyküleri okurken şunu anımsadım. Çocukken sık kullanırdım “şeyi”. “Şey oynayalım mı?”, “Hadi, şey küserim bak.” Büyükannemin dikkatini çekmiş olsa gerek, “Arkadaşının bir adı yok mu ona şey diyorsun?”. Evet onun bir adı varken neden “şey” diyordum ki? Yıllar sonra buldum cevabımı.
Kıymet Ceviz
Not: Bu yazı Evrensel Gazetesinin Kültür ekinde yayımlanmıştır.
Kitabın Künyesi
bak, gene o şey
Tuncer Erdem
Yapı Kredi Yayınları
1.Basım: Mart 2014 s. 94