Tanrı olduğunu iddia eden insanların çoğu ruh hastalıkları tedavisine gönderilir. Oysa diktatörler arasında kendini tanrı sanmak son derece yaygındır.

Demokratik yollarla seçilmiş önderler her zaman hem muhalefeti, hem de kendilerini seçen halkı göz önüne alarak davranmak zorundadırlar ne yazık ki. Oysa diktatörlerin tümüyle bambaşka bir hareket alanı vardır. Can sıkıcı muhalif politikacılar ya da meraklı basın olmayınca insan politik ve özel hedeflerine erişmekte çok daha özgür davranabilir. Örneğin halka, basına ya da resmi kurumlara hiçbir açıklama yapmak zorunda olmaksızın devasa bir servet biriktirebilir; zaten pek çok diktatör de böyle yapar. Şayet birileri çok küstahlaşıp özel serveti açıklamaya kalkışırsa diktatör yasaları değiştirip bu tür davranışları suç kapsamına sokabilir. Kitap, bu işin ustalarından seçilen örneklerle bir insanın nasıl diktatör olacağı ve bir diktatör olarak nasıl davranacağı konusunda kılavuz olarak hazırlanmıştır. Kitaptaki önerilere uyarsanız siz de unutulmaz bir diktatör olmak konusunda çok yol alabilirsiniz.

Darbe sırasında radyo ve televizyonun denetimini hızla ele geçirmek önemlidir. Gücü ele geçirdiğinizde radyo ve televizyonda güç değişikliğini anlattığınız bir söylev yayınlanması gelenektir. Asla bir darbe olduğunu söylememelisiniz. Bunun yerine gücün ele geçirilmesine bir devrim, insan hakları için bir savaş ya da anayasal bir kriz nedeniyle düzenleme diyebilirsiniz.
(Tanıtım Bülteninden)

Diktatörünüzü tanıyın – Haluk Kalafat
(08.03.2014, http://kitap.radikal.com.tr/)
Bu kitabı okurken aklından ?Aman diktatör olmak berbat bir şeymiş? diye geçirmeyenin insanlığından şüphelenirim. Yazarın da kitabı diktatör olma hevesinde olanlar okusun diye yazdığını sanmıyorum.
Paloma Yayınevi, Siz de Bir Diktatör Olabilirsiniz?i yayımlayalı neredeyse dört ay oldu. Mikal Hem Norveçli, Deniz Canefe kitabı Norveçceden tercüme etmiş. Ülkenin gündeminin ses kayıtlarıyla çalkalandığı, başbakanının her geçen gün sesinin daha da yükselttiği şu son aylar boyunca ?Diktatör?, kitaplığımın üst rafından bana buyurgan edayla bakıp durdu.

FOTOĞRAF: CORBIS

En sonunda kapağını Charlie Chaplin?in The Great Dictator filmindeki Hitler tiplemesinin süslediği kitabı elime aldım. Okudum, okudukça sinirlendim, sinirlendikçe son yıllarda yaşadıklarımızı hatırladım, en sonunda güldüm ağlanacak halimize.

Durumumuzun vahameti şu cümleye geldiğimde bir kez daha yıktı beni: ?Tanrı olduğunu iddia eden insanların çoğu ruh hastalıkları tedavisine gönderilir. Oysa diktatörler arasında kendini tanrı sanmak son derece yaygındır.?

Durum çok vahimdi, çünkü -sıkı durun- bu alıntı giriş bölümünün ilk sayfasının son cümlesi. Öncesinde bir örnek var ki sinirim orada boşaldı: ?Şayet birileri çok küstahlaşıp özel serveti açıklamaya kalkışırsa diktatör yasaları değiştirip bu tür davranışları suç kapsamına sokabilir. Azerbaycan?ın Cumhurbaşkanı İlham Aliyev 2012 Haziranı?nda tam da bunu yaptı. Diktatör ve ailesinin ülkenin maden kaynaklarının, iletişimin kurumlarının ve girişimlerin büyük bir bölümünü kendi denetimlerinde tutmaları giderek göze batmaya başlayınca başkanlık süresi boyunca cumhurbaşkanı ve eşi için her türlü olası yasadışı davranışa karşı muafiyet sağlayan yasalar parlamentoda geçirildi. Ayrıca basının söz konusu kişilerin onayı olmaksızın ticari bilgiler vermesini yasaklayan da bir yasa hazırladı.?

Aliyev yasaya oğlunu eklemeyi akıl edememiş ama Türkiye?yi yakından izlediğine göre yakında onu da katar bu yasaya.

Diktatörlük için sıklıkla söylenen on yıl sınırı vardır: Her kim iktidarda on yılı devirirse ve bu süreçte oy oranını artırırsa rejimi diktaya doğru evriltmeye başlar. Aliyev, babası Haydar Aliyev?in koltuğunu (tahtı demek daha mı doğru?) devraldığı için iktidarının dokuzuncu yılında bu aşamaya gelmişti.

Sonraki örnek tanrılaşma. Artık bu noktada mantık filan kalmıyor. Rafael Leonidas Trujillo Molina, 1930?dan 1961?e değin Dominik Cumhuriyeti?nin diktatörüydü. Otuz bir yılda şu noktaya geldi: Başkentte üzerinde ?Dios y Trujillo? (Tanrı ve Trujillo) yazan devasa bir neon pano yaptırdı. Ülkenin kiliseleri ?Dios en cielo, Trujillo en tierra? (Gökyüzünde tanrı, yeryüzünde Trujillo) sloganını yazmak zorundaydı. Sonra ne mi oldu, 1961?de suikast sonucu öldürüldü.

Trujillo?nun siyasi erki bu kadar ele geçirmesinin nedeni Dominik Cumhuriyeti?nin o güne kadar görmediği bir ekonomik refah ve istikrar sağlaması olduğu söylenir. Bunun karşılığında Dominik halkı insan haklarından ve özgürlüklerinden feragat etmek durumunda kalırlar.

Heyhat hemen tüm diktatörlüklerde böyle bir eğilim var. Bir örnek de Haiti?den: François Duvalier kendisini ülkesinin dini Vodoo?nun en ulu kişisi ilan etmişti.

İstisnasız tüm ?ulular? ihale ya da halk onayına gerek duymaksızın devasa kuleler, saraylar, anıtlar ve benzeri ?çılgın projelere? girişirler. Örnek çok: Fildişi Sahili diktatörü Félix Houphouët-Boigny dünyanın en büyük kilisesini yaptırdı; tam 7 bin kişilik kilise genellikle boş. Saparmurat Niyazov Türkmenistan?ın milyarlarca petrol dolarını başkent Aşkabat?ı beyaz mermerden bir kente dönüştürmek için harcadı. Şimdi Türkmen halkı ışıltılı kentte aç oturuyor.

Despotluk saçmalığı da artırıyor
Diktatörlerin iktidarda kalma süreleri uzadıkça despotlaşmaları başka bir kural. Despotluk saçmalığı da artırıyor. Örnek mi, işte Çavuşesku?

Romanya?nın sabık devlet başkanı yirmi dört yıl iktidarda kaldı. Nüfus artışına takmıştı; korunmayı yasakladı. Çocuğu olmayan kadınlardan bekârlık vergisi topluyordu. Öte yandan cinsellik ve döllenmeyle ilgili kitapları, bilgi yaymayı da yasaklıyordu. Sadece tıp ders kitaplarında seks konu olarak geçiyordu. Şöyle vazediyordu bağıra bağıra: ?Cenin toplumun malıdır. Çocuk sahibi olmaktan kaçınan biri doğal sürekliliği terk eden bir kaçaktır.?

Bir diğeri Ayettullah Humeyni, İran?da yönetimi ele geçirdikten sonra müziği yasakladı. ?Müzik dinleyeni aptallaştırır, beyni tembelleştirip sersemletir? diyordu. Ancak her despot gibi koyduğu yasağına kendisi uymak zorunda değildi; torunu piyano dersi alıyordu ama o günlerde devrim muhafızları evlere baskın yapıp kasetçalarlara ve müzik aletlerine el koyuyordu.

Sporla devam ediyoruz. Diktatörler illa ki iyi sporculardır. O ülkede en popüler spor ne ise o konuda özellikle iyidirler hatta en iyi onlardır. Futbolsa futbolcudur, hem de kaptandır.

Örnek mi? Buyurun Kuzey Kore?ye. Kim Jong-il 1994?te Kore medyası sevgili liderlerinin golf oynadığını (ilk kez oynuyordu üstelik), tek vuruşta topu beş deliğe soktuğunu, on sekiz delikli golf sahasında otuz sekiz sayı yapmak gibi bir mucizeyi gerçekleştirdiğini iftiharla duyurmuştu.

Uganda diktatörü İdi Amin, durup dururken ülkenin en iyi boksörlerinden ve milli takım antrenörü Peter Seruwagi ile boks maçı yapmak için diretmişti. Maç yapıldı. Ertesi gün Uganda medyası ulu liderlerini ?yılın boksörü? ilan ettikleri haberde hakemin ?Seruwagi?nin daha fazla yumruk yememesi için maçı durdurmak zorunda kaldıklarını? iftiharla yazdı.

Bitmedi. Spor önemli. Türkmenistan?ın diğer diktatörü Gurbangulu hem tekvando hem judoda siyah kuşak sahibiydi. Bu ona yetmedi, ülkesinde düzenlenen ilk otomobil yarışında piste çıkmak için ısrarcı oldu; tabii hız testinde tüm yarışmacıları kolayca geçti. Medya bu başarıyı yere göğe sığdıramadı.

Buradan medyaya geliyoruz. Her diktatör medyanın kendisine bağlı olması gerektiğini bilir. Zaten bilmiyorsa diktası uzun sürmez.

Unvan meselesi
Diktatörlerin tuhaflıkları saymakla bitmez. En iyisi kitabı okuyun. Ama ben en eğlencelisi ile bitireyim. Unvan meselesi?

Diktatörseniz unvanınız olmalı. İdi Amin gibi? Kendisi için kullandırttığı unvanların bazıları şöyle: ?Topraktaki Hayvanların ve Denizdeki Balıkların Efendisi?, ?İskoçya?nın Son Kralı?, ?Genelde Afrika?da Özel Olarak Uganda?da İngiliz İmparatorluğu Fatihi…?
Ve Çavuşesku kendisine ?Karpatya Dehası? dedirtiyordu; Muammer Kaddafi ise ?1 Eylül Büyük Sosyalist Libya Arap halk Cumhuriyeti Devrimi?nin Yol Göstericisi?. Kaddafi unvanının uzunluğunu kabul ediyordu anlaşılan kendisine kısaca ?Ağabey?, ?Önder? ya da ?Devrim Öncüsü? denmesine de ses çıkartmıyordu. Kısa unvanların günlük yaşamı kolaylaştırdığı açık çünkü halk tabakaları ve özellikle yakın çevredeki dalkavukların sıklıkla bu unvanları anmaları gerekiyor, bu kısa unvan listesi ise uzar gider: ?Führer?, ?Il Duçe?, ?Şef?, ?Beyefendi?, ?Büyüğümüz…?

Kitabın Künyesi
Siz de Bir Diktatör Olabilirsiniz
Mikal Hem
Paloma Yayınevi / Yayınevi Genel Dizisi
Çeviri : Deniz Canefe
İstanbul, 2013
152 s.

Bir yanıt yazın

Your email address will not be published.

Previous Story

Faşizmin Doğası – Roger Griffin

Next Story

Dalga – Todd Strasser

Latest from Politika

SLAVOJ ŽIŽEK: Tabiat zaten kaotiktir, en vahşi afetleri, anlamsız ve öngörülemez felaketleri yaratmaya eğilimlidir. Bizlerse onun hain kaprislerine acımasızca tabiyiz, bizleri kollayıp gözeten Tabiat Ana diye bir şey yok. Tabiatın dengesini bozuyor filan değiliz, sadece onu sürdürüyoruz.

Sakınmanın Yolları Peki, ekolojik tehditler gerçekten de o kadar başa çıkılamaz mı? Liberal kapitalizmin bazı müdafileri çevreci harekete “XXI. yüzyılın Komünizmi” diye dudak büküyor;
Go toTop