“Oryol’da, malikânemde, öğlen 12’de, 53 cm boyunda oğlum İvan doğdu” yazmış günlüğüne Rus aristokrasisini dize getiren anne Turgenyev. Aristokrasiye, sanata düşkün bir anneymiş. Öyle ki, koca malikânelerinin bahçesindeki binalardan birini tiyatro ve opera gösterimleri için ayırtmış. Çocukların eğitimi ve gelişimi için elinden gelen ne varsa yaparmış. İlerleyen yıllarda oğlunun yazar olmasına da engel olmaya çalışmış örneğin. Onun çok daha saygın bir meslek edinmesini istiyormuş çünkü. Çocuklarının tam bir aristokrat gibi yetişmesini baba da arzularmış. Fakat mesafeli biri olduğundan çok ilgilenmezmiş. Av tutkunuymuş baba. İvan da, babasının gözüne girebilmek için onunla ava çıkar, at binermiş. Oysa İvancık, hayvanları öldürmeye çalışmaktansa yol boyunca rengârenk açan çiçekleri incelemeyi, kuşları seyretmeyi severmiş. Fakat babasının duygulara, kölelere yaraşacak türden duygulara tahammülü yokmuş. Aristokrat kişinin sert ve güçlü bir yapısı olması gerektiğine inanırmış. Zannediyorum ki İvan duygularını bastıramayacağını anlayınca avcılıkta çok iyi olursa babasına yakın olabileceğini düşünmüş. Ölümünün yaklaştığı günlerde bile tıpkı gençliğindeki kadar atikmiş ava çıktığında. Belki de, Rus edebiyatının Batı’ya açılan yüzü olacak genç İvan, ilk Avrupa seyahatine çıktıklarında, bir ayı inine düşmekten son anda babası sayesinde kurtulduğu için ispatlamak istiyordu kendini. Meydan okuyuştur bu belki. Belki, tabutu için ölçü alınacak denli hasta olup ölmeyişinin karşılığını vermek istiyordu babasına. Neyse, hangi baba- oğul ilişkisine akıl sır ermiş ki zaten.
Kibarlığın dozunun kaçtığı noktada çok sinsi bir kabalık başlar ya, kabalık olduğunu bilirsiniz ama ispat edemezsiniz, bir şey diyemezsiniz hani. Turgenyev’de de varmış bu huy.
ELİF TÜRKER
02 Mart 2017 http://t24.com.tr
Not: Yukarıdaki bölüm yazarın “Yüzyıllık çocukluk” adlı yazısından bir bölümdür.