Taksim Anıtı’nın Bilinmeyen Yönü – Emrah Motuğan

İstanbul?un en önemli kültür eğlence sanat mekanlarından biridir Taksim. Adı Osmanlıcada dağıtmak paylaştırmak taksim etmekten gelir. Döneminde İstanbul?a suyun dağıtım yeri olmasından dolayı bu isim verilmiştir.
Taksime çıktığınızda yoğun bir insan kalabalığı karşılar sizi. Dolmabahçe?ye Maçka?ya Şişliye Tünel?e Şişhane?ye ve Cihangir?e akan yoların kesişim noktasıdır burası.
Taksim meydanın tam ortasında yeralan sevdiklerimizle buluştuğumuz yada fotoğraf çektirdiğimiz ama adını bile tam bilemediğimiz bu anıt Taksim veya Atatürk Anıtı diye bilinir. Oysa gerçeği Cumhuriyet Anıtıdır. Tarihi gizemi ile orada öylece durmaktadır.

Anıtın öyküsü:
Cumhuriyeti simgelemek amacıyla dönemin İstanbul milletvekili Hakkı Şinasi Paşa tarafından oluşturulan komisyonla ilk adım atılır ve ünlü İtalyan heykeltıraş Pietro Conanico ile bağlantı kurulur. 2.5 yılda tamamlanan ve halkın da maddi desteği alınarak yaptırılan heykel deniz yoluyla İstanbul?a ulaştırılıp 23 günde monte edilir ve özel bir törenle 8 ağustos 1928?de açılır.
Cumhuriyet anıtı Kurtuluş Savaşı’nı sembolize eder. Dört cephesinden birinde peçeli bir kadın kadının cumhuriyet öncesi esaretini diğer cephesinde cumhuriyet kadınını temsil eden modern kadın figürü yeralır. Sıraselviler yönüne bakan cephesi cumhuriyet dönemini, Harbiye?ye bakan yönü ise Kurtuluş Savaşı’nı simgeleyen figürlerle süslenmiştir. 11 metre yüksekliğinde ve 184 ton ağırlığındaki bu anıta dikkatlice bakıldığında Atatürk? ün sağında İsmet İnönü? yü solunda ise Fevzi Çakmak?ı görürsünüz.

İnönü ve F.Çakmak?ın arkalarında duran kişilerin kim olduğu ise pek çok kimse tarafından bilinmez ne tarih kitaplarında ne de anlı şanlı tarih dergilerinde bahsedilir. Neredeyse sır gibi saklanmaya çalışılmıştır.

Peki kim bunlar ?:

Arkada duran bu kişilerden biri Sovyetler Birliği?nde Kızıl ordunun kurucusu olarak bilinen General Mihail Vasilyeviç Frunze diğeri ise Kızıl ordu Başkomutanı Kliment Yefremoviç Vororişilov.

Sovyetler Birliği?nin Kurtuluş Savaşı?nda yaptığı yardımlar ve verdiği desteğe karşın jest olarak ünlü Bolşevik komutanlar anıtta yer almış. TBMMM Başkanı konuyla ilgili yaptığı açıklamada şunları söylüyor ; “Kızıl ordunun ünlü bir komutan ve şanlı önderlerinden biri olan Frunze? nin seçilerek Türkiye? ye gönderilmesi sadece bu olgu bile Millet Meclisi?nde özel bir şükran duygusu uyandırdı.”

Frunze, Lenin? in özel talimatıyla 1921?de Türkiye?ye olağanüstü elçi olarak atanır ve görevi alır almaz yaptığı açıklamada şunları söyler : “Bu görev bana Ankara?nın Yunan birliklerince ele geçirilmesinin söz konusu olduğu bir sırada verildi. Böyle bir durumda Sovyet Ukrayna Rusya?nın da uygun görmesiyle bu ülkeye elçisini göndererek tüm dünya önünde Türkiye ile dostluğunu belirtmeyi gerekli saydı.

20 aralık 1921 günü Frunze, TBMM de yaptığı konuşmada Sakarya Savaşı’nı kutlamış, cephede ve cephe gerisinde incelemelerde bulunmuş, 2 ocak 1922 tarihinde Türkiye-Ukrayna dostluk anlaşmasını imzalayarak 5 ocak 1922 tarihinde ülkemizden ayrılmıştır.
Mustafa Kemal ile Frunze arasında yapılan ikili görüşmeler özellikle Moskova anlaşması sonrası ortaya çıkan siyasi krizin aşılmasında Ankara hükümetine maddi yardım, silah, cephane, teçhizat ilaç v.b yardımların sağlanmasında önemli rol oynamıştır.
Ölümünün ardından doğduğu şehir Kırgızistan?ın başkenti olan Bişkek?in adı Frunze olarak değiştirilmiş ancak Sovyetler Birliği dağıldıktan sonra, şehre tekrar Bişkek adı verilmiştir.
Frunze?nin mezarı, Kızıl Meydan?da, Lenin Mozolesi?nin arkasındaki Kremlin duvarındadır.

Kliment Yefremoviç Voroşilov ise Ulusal Kurtuluş Savaşı?nın sürdüğü yıllarda askeri bilgisiyle savaşın taktik ve stratejisine katkıda bulunması amacıyla Ankara?ya gönderilir. Türkiye cumhuriyeti?nin onuncu yıl kutlamalarına katılır.
“Türkiye nin kalbi: Ankara” belgeselini http://www.tccb.gov.tr/sayfa/ata_ozel/video/ adresinden izleyebilirsiniz. 1933 yılında Mustafa Kemal tarafından Rus yönetmen Sergey Yutkeviç? e çektirilen bu belgeselde SSCB Heyetinin başında bulunan Voroşilov?u ve Türkiye halkının heyete gösterdikleri ilgiyi, cumhuriyet döneminde başkent Ankaranın ilk hallerini ilgiyle izleyeceğinizi düşünüyorum.
Voroşilov 2.Dünya Savaşı sırasında Hitler faşizmine karşı Leningrad savunmasında gösterdiği üstün başarılarından dolayı mareşalliğe yükselir. 2 Dünya Savaşı sırasında Nazi ordusunda kullanılan tankların rakibi olan Sovyet yapımı ağır sınıf tank serisine verilen genel ad KV kendi adıyla anılır.
1947?de politbüro üyeliği de yapan Voroşilov, 1953-1960 yılları arasında yüksek Sovyet prezidyumu Başkanlığı (Cumhurbaşkanlığı ) da yapmıştır
1969?da yakalandığı hastalıktan kurtulmak için yapılan ameliyatta yaşamını yitirmiştir. Mezarı Frunze ile aynı yerdedir.

Cumhuriyet anıtına dikkatli bir gözle bakanlar Mustafa Kemal ve diğerlerinin paltolarının düğme ve iliklerinin ters tarafta olduğunu fark etmişler midir ?

Yazan: Emrah Motuğan

2 Comments

  1. Harika bir bilgi paylaşımıydı, teşekkürler, lütfen düğme ve iliklerin bağlantılarını da yazar mısın, kuyunun içinden çıkamayanlar için… Şimdiden teşekkürler…

  2. Bu değerli bilgi için çok teşekkür ederim.
    Bu bilginin derlenip bu sayfada bizlere sunmakta tüm emeği geçenlere şükranlarımı sunuyorum.

Bir yanıt yazın

Your email address will not be published.

Previous Story

En-Barbar Savaş / Ana-Kadın-Erkek / İnsan – Nejdet Evren

Next Story

Atom ve Elma / Çağdaş Fizik Dünyasından On İki Hikâye – Sébastien Balibar

Latest from Makaleler

Van Gogh’un kitap tutkusu

Geçtiğimiz haftalarda Paris’in izlenimci koleksiyonuyla ünlü Musée d’Orsay, Antonin Artaud’un Van Gogh: Toplumun İntihar Ettirdiği kitabından yola çıkarak yazar ile ressamı, Artaud ile Van

George Orwell’a ilham veren kitap: Biz

George Orwell‘ın 1984’ünü neden sevdiyseniz, Yevgeni Zamyatin‘in Biz‘ini sevmeniz için en az 1984 kadar nedeniniz var. Üstelik Biz, 1984’ten çok daha önce, 1920 yılında
Go toTop

OKUMA ÖNERİLERİMİZ