Thomas More Utopia’sında der ki: “Başka yerlerde pek uysal ve evcil olan ve pek az yiyen koyunlar, şimdi, görüyorum ki burada [İngiltere’de] öyle obur ve yabanıl olmuşlar ki insanları bile yiyip bitiriyor, kırları, köyleri, evleri silip süpürüyorlar.?”Utopia, transí, by Robinson, ed., Arber, Lond. 1869, p. 41.
Karl Marx, Capital vol. I, Moscow, 1974, p. 673.
Marx, Kapital, Birinci Cilt, s. 736.
İKİ
Thomas More Utopia’sında. şöyle diyor: “Bu yüzden, açgözlü ve doymak bilmez bir pinti, binlerce dönümlük toprağı bir tek çitle çevirebilir, çiftçiler kendi yerlerinden sürülür, ya dolandırılarak ya da kaba kuvvetle dışarı atılır, ya da haksızlıklarla ve başka yollarla öyle tedirgin edilirler ki bütün topraklarını satmak zorunda kalırlar: yoksul, ezilmiş, acınası insanlar, erkekler, kadınlar, kocalar, karılar, babasız çocuklar, dullar bebecikleriyle üzgün analar, çiftçilik çok kol emeği gerektirdiği için nüfusu çok, parası az olan bütün ev halkı, şu ya da bu yolla yerlerinden uzaklaştırılır. Doğdukları evlerinden ayrılıp yollara düşerler, barınacak yer bulamazlar. Pek az değerli, ama satılabilir ev eşyalarını yok pahasına elden çıkarırlar. Ellerine geçen parayı harcadıktan sonra, çalmaktan ve tann buyruğuyla adil olarak asılmaktan başka, ya da dilenmeye çıkmaktan başka ne yapabilirler? Dilenenler serseri diye tutulup zindana atılırlar; çünkü ortalıkta işsiz dolaşmaktadırlar. Çalışmayı seve seve yeğlemelerine karşın hiç kimse onlara iş vermek istemez.” Thomas More’un hırsızlık etmeye zorlandıklarını söylediği bu kaçaklardan, VIII. Henry zamanında “72.000 büyük ve küçük hırsız idam edildi.” (Hollinshed, “Description of England” vol. I, p. 186.)
Karl Marx, Capital, vol. I, Moscow, 1974, pp. 687-88.
Marx, Kapital, Birinci Cilt, s. 753.
ÜÇ
Şimdiye değin, zor ? bundan böyle, toplumsallık (sociality). “Adalet” istemi, salt platonik dilek. Ama daha önce, 350 yıl önce Thomas More, yerine gelmeyen bu istemi ileri sürmüştü.
Friedrich Engels, “Preparatory Writings for Anti-Dühring”.
Marx and Engels, Werkef Bd. 20,1968, s. 588.
Engels, “Anti-Dühring için Hazırlık Çalışmaları?, Anti-Dühring, s. 461.
DÖRT
Karl Kautsky, Thomas More üzerine yazdığı yapıtında125, onbeşinci ve onaltmcı yüzyıl “insancıllığının” (humanism), ilk burjuva Aydınlanma biçiminin, sonradan nasıl ka- tolik cizvitliğine geliştiğini gösterdi. Kesinlikle aynı biçimde, burada onun ikinci, onsekizinci yüzyıldaki tümüyle olgun biçiminin modern cizvitliğe, Rus diplomasisine geliştiğini görü* yoruz. Birdenbire bu karşıta değişme, başlangıç noktasına tümüyle karşıt bir noktaya bu son ulaşma, kendi kökenleri ve kendi varlık koşullan üstüne açık bir düşünceden yoksun olan ve bu yüzden kendilerine tümüyle yanılsatıcı amaçlar belirleyen bütün tarihsel devinimlerin doğal ve kaçınılmaz yazgısıdır. Onlar “tarihin cilvesi’? ile acımasızca cezalandırılırlar.
Friedrich Engels, “Foreign Policy of Russian Tsarism” [“Rus Çarlığının Dış Politikası”].
Marx/Engels, Werke, Bd. 22, 1963, s. 21.
Kaynak: K.Marx, F.Engels, Yazın ve Sanat Üzerine I, Çeviren: Öner Ünalan, Sol yayınları, Birinci baskı, 1995