Türk Sokağındaki Ev’deki yedi öykü Dashiel Hammett’ı (1894-1961) çağdaş dedektif romanının babası olmaktan da öte, 20. yüzyıl Amerikan yazınında büyük etkiler bırakan, çağının Amerika’sının bir kesiminin özenli bir tanığı olan büyük bir yazar olarak çıkarıyor önümüze. Hammett’in Can Yayınları’ndan çıkan Sırça Anahtar’ı, içki yasağının getirdiği yozlaşmayla birlikte adi suçluların örgütlenip mafyalaştıkları 1920’ler ABD’sini betimleyen önemli bir yapıttı. Efsanevi polisiye dergisi `Kara Maske’de yetmiş yıl önce yayımlanan bu öyküler, aynı dönemi Hammett’in unutulmaz kahramanlarından birinin -Kontinental Dedektif Acentasının orta yaşlı, tombul, adsız bir çalışanının-görmüş geçirmiş, ödünsüz ve acımasız gözlerinden sunuyor. Özyaşam deneyiminin süzgecinden geçen bu bakış, Hammett’ı, çağdaşları Hemigway ve Fitzgerald’ın varlıklı ve bunalımlı kesimlerini anlattıkları iki savaş arası Amerika’sının öteki yüzünün kabadayıların, hırsızların, katillerin, dolandırıcıların, hayat kadınlarının değerli bir tanığı yapıyor. Tanıtım Yazısı

Z. HEYZEN ATEŞ, 19/06/2009 Tarihli Radikal Gazetesi Kitap Eki
Çoğunlukla tam aksi oluyor. Aynı Napoleon?un kitabında olduğu gibi İngiliz gazetelerinden birinde yazısı çıkana kadar ilgiyi hak eden bir kitabı fark etmeyebiliyorum. (İspanyol edebiyatı hariç.) Çünkü Guardian ve NewYork Times gibi gazeteleri düzenli okusam da Figaro ve Monde?u ihmal ediyorum. Bu sefer tam tersi oldu, gözümden kaçan bir kitabı Fransızca çevirisi sayesinde keşfettim -en azından kitaba geniş yer ayıran Figaro?da çeviri olarak bahsediliyor ama aramış olmama karşın kitabın orijinal adını ve İngilizce baskısını bulamadım. Herhalde orijinal sorgulama kayıtlarını kullandılar.
Bahsedeceğim kitap, Dashiell Hammett Interroigatoires. Sorgulamalar.
1922 yılında özel dedektif Dashiell Hammett 1915?ten beri çalıştığı Pinkerton dedektiflik bürosundan istifa etti. Otuz yıllık hayat arkadaşı Lillian Hellman?ın daha sonra kitabında anlattığı haliyle: ?Prensipleri olan bir adamdı ve erken yaşlarda geliştirdiği ?onurlu davranma? alışkanlığı yeni kurallara uyum sağlamasını imkansız kılıyordu.? 20. yüzyıla sıkışmış bir 19. yüzyıl insanıydı; içkiciydi, şövalyevari davranışlardan hoşlanıyor ve çıkarlarına göre değil, değer yargılarına göre hareket etmeyi tercih ediyordu. Onu meşhur ve zengin edecek romanlar ve senaryolar yazdı, dedektif Sam Spade (Malta Şahini) karakterini yarattı ve kara polisiyenin en önemli isimlerinden birine dönüştü.
1942 yılı geldiğinde FBI?ın elinde onunla ilgili kalın bir dosya vardı.
Bugün hâlâ Hammett?ın Komünist Parti üyesi olup olmadığını bilmesek de komünizm taraftarı olduğunu biliyoruz. Yazar hiçbir zaman komünizme duyduğu sempatiyi gizlememişti. Bunun sonucunda ta 1920?de, genç Hoover?ın hazırladığı, ?dikkat edilmesi gereken kişiler? listesinde adı üst sıralarda yer alıyordu. Albin Michel, FBI tarafından kısmen doğrulanan kitabında gizli servisin 1934?ten itibaren Hammett?le açık bir dosyası olduğunu yazacaktı.
McCarthy dönemi gelip de Hollywood kaynamaya başladığında sıranın ona da gelmesi kaçınılmazdı. Yazar üç kez sorgulamaya alındı: Sağcı gazeteler işi oldukça ileri götürüp aranan Komünist liderlerin Hammett?in evinde saklandığı gibi halkı kışkırtan şeyler yazdılar. Hammet 1951?deki ilk iki sorgusunda aynı cümleyi söyledi: ?Yanıt vermeyi reddediyorum.? Ama o dönemde bu cümlenin kendisi itiraf sayıldığından 1951?deki sorgunun ardından suçlu bulunup 6 ay hapis cezasına çarptırıldı. beş ay yattı.
1953?te bizzat McCarthy onu sorguladı. Verdiği yanıtlar McCarthy?nin hoşuna gitmeyince kara listeye alındı, kitapları kütüphanelerden toplatıldı, romanlarının filme çekilmesiyle ilgili projeler durduruldu. 1961?de, Hemingway?den birkaç ay önce öldüğünde hâlâ aynı düşünceleri savunuyordu.
Orduda görev aldığı için Hoover?ın bütün itirazlarına karşın Arlington?a gömüldü.
Bahsi geçen kitap tahmin edeceğiniz üzere bu sorgulamaları içeriyor. Gallimard da Hammett kitaplarını ?ruhunu, ses tonunu, kelimelerini ve tarihi çerçevesini? koruyan yeni çevirilerle basacakmış.

Kitabın Künyesi
Türk Sokağındaki Ev
Dashiel Hammett
Can Yayınları
Basım Tarihi : 01 – 1996
272 sayfa

Samuel Dashiell Hammett ‘in Hayatı (d. 27 Mayıs 1894, Maryland – ö. 10 Ocak 1961, New York)
Dedektif romanları ve kısa öyküleri ile tanınan Amerikalı polisiye yazarı.
Dashiell Hammett 1894 yılında Maryland, St. Mary’de doğdu. Genç yaşlarında gazete satıcılığı, tezgahtarlık ve hamallık yaptı. Daha sonra, 1915-1921 yılları arasında Pinkerton Dedektiflik Bürosu’nda özel dedektif olarak çalıştı. Büronun grec kırıcılığında kullanılması Hammett’i rahatsız ettiği için bürodaki görevinden ayrıldı.

Daha sonra çeşitli dergilere macera ve dedektif öyküleri yazmaya başlayan Hammett, ilk iki romanını 1929’da yayınladı. 1930’da en bilinen eseri The Maltese Falcon (Malta Şahini) yayınlandı. Bu roman, 1941’de aynı isimle John Huston tarafından sinemaya uyarlandı. Filmde Sam Spade rolünde Humphrey Bogart oynadı.

1934’ten sonra daha çok siyasetle ilgilenmeye başlayan Hammett, insan hakları savunuculuğu yaptı ve gönüllü olarak 2. Dünya Savaşı’na katıldı. Başkanı olduğu Medeni Haklar Kongresi’ne bağışta bulunanların adlarını açıklamayı reddettiği için 1951 yılında hapse girdi ve 6 ay süreyle hapis yattı. McCarthy döneminin Cadı Avı uygulamaları sırasında Komünist Parti’ye üye olduğu gerekçesi ile Amerika’ya Karşı Faaliyetler Komitesi’nce 26 Mart 1953 tarihinde sorguya çekildi. Komite ile işbirliğine girmeyi redderek kara listeye alındı.
1961 yılında New York’ta akciğer kanserinden öldü.

Polisiye ve Hammett
Hammett’a gelene kadar Amerikan polisiyeleri İngiliz polisiyelerini taklit ediyordu. Hammett, polisiye roman mekanlarını malikanelerden, kibar salonlardan barlara, sokaklara, batakhanelere taşıdı. İdealleştirilmiş kahramanlar yerine, suçlullar ve katiller kadar çıkarcı, zorba, duygusallıktan uzak dedektif tipleri yarattı. Eserlerinde argoyla karışık günlük konuşma diline yer vererek polisiye diline önemli yenilikler getirdi.
Time dergisinin 1923-2005 yılları arasında ingilizce yazılmış en iyi 100 roman listesine Kızıl Hasat romanı ile girdi.

Edebiyatta ve Sinemada Hammett
1975 yılında John Gores’un romanı Hammett yayınlandı.Roman aynı adla Wim Wenders tarafından 1982’de sinemaya da uyarlandı. Hammett rolünü Frederic Forrest oynadı.
Laurie R. King’in romanı Locked Rooms’da ise, Hammett bir roman kahramanı olarak Sherlock Holmes ve Marry Russel’a Russel’ın çocukluğu ile ilgili bir sırrı çözmekte yardım etmektedir.
Eserleri
Kitapları
* Red Harvest (1929)
* The Dain Curse (1929)
* The Maltese Falcon (1930)
* The Glass Key (1931)
* The Thin Man (1932)
* Adventures of Sam Spade (1944)
* Continental Operator (1945)
* The Big Knockover (1966)

Türkçe’ye Çevrilen Eserleri
* Kızıl Hasat (Red Harvest,1929), çev. Sinan Fişek; Milliyet Y., 1972, Metis Y., 1993
* Lanet (The Dain Curse, 1929), Altın Y., 1979
* Sırça Anahtar (The Glass Key, 1931), E Yayın, 1986
* İnce Adam (The Thin Man, 1932), Mitos Y., 1992

Bir yanıt yazın

Your email address will not be published.

Previous Story

Görenlerin Yararına Körler Hakkında Mektup – Denis Diderot

Next Story

Tanrının Eli / Futbolun Kayan Yıldızı Diego Maradona’nın Yaşamı – Jimmy Burns

Latest from Öykü Kitapları

Trevor’ın çok şey anlatan son öyküleri

William Trevor’ın geçen günlerde yayımlanan ‘Son Öyküler’ kitabı Yağmurdan Sonra’da olduğu gibi yalnız insanların umutsuzluklarını, hayal kırıklıklarını, terk edilmiş kadınların deneyimlerini, kendini dışlanmış hisseden

Boş Kentin Masalı – Ergün Doğan

Bu hikâye aslında bir kentin var oluş ve yok oluş hikâyesidir. O nedenle bu hikâyeyi kadınıyla çocuğuyla, otuyla böceğiyle ve kurduyla kuşuyla bütün bir

Önce Ekmek – Orhan Kemal

Orhan Kemal´in 1968 yılında yazdığı ve 1969 yılında hem Türk Dil Kurumu Öykü Ödülü hem de Sait Faik Hikaye Armağanı kazanan kitabı Önce Ekmek,

Uyku – Orhan Kemal

Türkiye edebiyatının en özgün ve gerçekçi yazarlarından Orhan Kemal, yazdığı roman, oyun ve öykülerin hepsinde yoksul, hayatla mücadele etmek zorunda olan ama umudunu, yaşama
Go toTop