Türkiye’de Psikanaliz Hakkında En Eski Metinler 1-2 -Coşkun Taştan

Freud’un psiholociyası – Cengiz Alkan
Psikanalizin Türkiye’de nasıl alımlandığını tarihsel gelişimi içinde anlamak için ‘Türkiye’de Psikanaliz Hakkında En Eski Metinler’ kıymetli bir derleme.

Kimi uzmanlara göre zihinsel-psikolojik işlevlerimizin çoğu bilinçsiz nörolojik mekanizmalarla yerine getiriliyormuş. Mustafa Hayrullah Diker?in 1917 yılında yazdığı ?Freud?un Psiholociyası Üzerine Tecrübe-i Tetebbuiye? adlı risalesinin unutulmuş olması, psikanaliz üzerine yapılan pek çok akademik çalışmanın da ?bilinçsiz nörolojik mekanizmalarla? yürütüldüğünü mü gösteriyor acaba.
Mustafa Hayrullah Diker?in risalesinin de yer aldığı ?Türkiye?de Psikanaliz Hakkında En Eski Metinler?i Coşkun Taştan derlemiş. Mazhar Osman?dan (Psikoza karşılık olarak halkın icat ettiği ?Mazhar Osmanlık olmak? diye bir deyim de vardı eskiden) Hilmi Ziya Ülken?e, Naci Fikret?ten İbrahim Alaeddin Gövsa?ya kimi hekim, kimi yazar pek çok fikir insanının 1917-1928 yılları arasında yayımlanmış (kitabın ikinci cildi de 1929-1960 yıllarını kapsıyor), yazılarından oluşuyor kitap.
Metinler öyle çok iddialı değil, daha çok Batı?da epeyce önemsenen bir düşünceyi buraya taşımak, feyz almak ve ilgilenecekleri bilgilendirmek gayesi güdüyor. Diker?in risalesinin son paragrafı da şöyle bitiyor zaten: ?(?) İşte bu kanaatledir ki Freud?un psiholociyasını da hâl-i hazırda ne derece serbâz bir takım faraziyâtdan ibâret olursa olsun hor görmeyerek ve fakat daire-i şümûlunü de bâzı müellifler gibi tefsirat-ı hayâliye derecesine kadar çıkarmayarak hutût-u esâsiyesiyle tedkik, ve zübde-i ıtlâ?atımı bir tecrübe-i tetebbu?iye şeklinde edebiyât-ı tıbbiyemize arz ve takdim etmeyi bîfaide görmedim.?

Psikanalizin Osmanlıcası
Görüldüğü gibi metnin ağır Osmanlıcası, Freud?un kavramlarına hâkim olmanın yanında (ki 20. Yüzyıl okuru pek çoğu günlük dile doğru-yanlış da olsa girmiş olan bu kavramlara epey aşinaydı), bunların Osmanlıcasına da vâkıf olmayı gerektiriyor. Metinleri derleyen bu zorluğun farkında olduğu için pek çok terim ve tamlamayı (örn.: ?def ü tenkil?: bastırma; ?haramperestî?: ensest; ?tahteş-şu?ûrî?: bilinçdışına ait; ?sevk-i tabiî?: dürtü; ?müsademe?: çatışma?) hem dipnot olarak hem de kitabın sonuna eklenmiş küçük bir sözlükle okumayı kolaylaştırmaya çalışmış ki epeyce faydalı olmuş.
Mazhar Osman?a ait 1919 tarihli ?Freudizm: Tahlîl-i Rûhî? adlı ders notları psikanalizin bugün de epeyce eleştirilen ?klinik başarı eksikliği?ne vurgu yapıyor: ?(?) Üşenmeksizin yapılan psikoanaliz tecrübelerinden papaslar gibi birçok tenâsülî itirafâta destres olunmuştur. Fakat bunların kıymet-i tıbbiyesi pek noksandır.?
Devamında Mazhar Osman psikanalizin ruhbilimine katkısının ?sıfırdan ibaret? ve ?hastaların cümle-i asabiyesine hekimlik nokta-i nazarından bir tehlike teşkil ettiği?ni söylerken, 20?li yılların ortalarında bir grup arkadaşıyla birlikte kurucusu olduğu ?Konya Enerjetizm Ekolü? adlı düşünsel çevrenin üyelerinde Naci Fikret psikanalize daha sıcak bakıyor. Şöyle diyor Yeni Fikir dergisinde yayımlanmış ?Freudisme ve Energetisme? adlı yazısında: ?Freud?un ilim aleminde vücude getirdiği azîm ve hayretengiz inkılâb, yalnız ?tıb? ve ?rûhiyât? sahalarına münhasır değildir; o, ?ahlak?, ?bediiyat?, ?ictimaiyat? ve ?tarih-i edyan? gibi en mühim ve büyük ilimlerin mevzularını teşkil eden en çetin ve mûdıl hadiseleri de izah edebilecek kadar vüs?at ve kudret iktisab etmiştir. Şimdiye kadar ilim ve felsefe sahasında vukua gelen ?ta?mîm?lerin en müsmir ve feyzlisi: profesör Sigmund Freud ve mektebinin ta?mimleri olmuştur.?
Naci Fikret?in ikinci kitapta yer alan bu çoşkulu yazısı dışında M.M. Nedioğlu?nun ?Atatürk?e Ait Bazı Anekdotların Münakaşası ve Politikacıların Kısa Bir Psikanalizi? adlı 1955 tarihli yazısı da ayrıca tarihi bir değere sahip, özellikle yazarın ?a?mâk-ı lâ şuur?unu (biliçdışının derinlikleri) ortaya koyması açısından. Psikanalizin Türkiye?de nasıl alımlandığını tarihsel gelişimi içinde anlamak için bu derlemedeki metinler oldukça kıymetli.
(07/10/2011 tarihli Radikal Kitap Eki)

Türkiye’de Psikanaliz Hakkında En Eski Metinler 1 Tanıtım Yazısı
“Freud’un psiholociyası hâl-i hazır-ı ilmide âlemşümul ehemmiyet kesbetmiş bir hareket-i ilmiyedir. Freud’un nokta-i nazarı verilen bu ehemmiyete layık olsa da olmasa da bunun memleketimizde şimdiye kadar olduğu gibi mühmel kalması caiz olamaz.”
-Mustafa Hayrullah-

“İşte Freud’un nazariyesi… Son senelerde lehinde ve aleyhinde pek çok şeyler işittiğimiz Freudizme gerek teşhis ve gerek tedavi nokta-i nazarından biraz olsun kıymet vermemek istemeyiz.”
-Mazhar Osman-
(Arka Kapak)

Türkiye’de Psikanaliz Hakkında En Eski Metinler 2 Tanıtım Yazısı
“Freud’un ilim aleminde vücude getirdiği azim ve hayretengiz inkılab, yalnız “tıb” ve “rûhiyât” sahalarında münhasır değildir; o, “ahlak”, “bediiyat”, “ictimaiyat” ve “tarih-i edyan” gibi en mühim ve büyük hadiseleri de izah edebilecek kadar bir vüs’at ve kudret iktisab etmiştir.”
-Naci Fikret”

“Yirmi beş, otuz seneden beri etrafında pek az bitaraflık ve daha çok muhabbet ve nefret toplayan Freud’un Londra’da öldüğünü bütün dünya gazeteleri sütunlarına aksettirdiler. İnsanların ruhla ve bilhassa onun bakasile alâkalı olduğu için yirminci asır ruhiyatının başında gelen bir ruhiyatçının ölümü tabiatiyle beşeri bir matem havası yaratacak derin bir teessürle karşılanacaktı. Freud bu teessürlere hakikaten layıktır.”
-Mustafa Şekib Tunç-
(Arka Kapak)

Kitapların Künyeleri
Türkiye’de Psikanaliz Hakkında En Eski Metinler – 1
(1917-1928)
Coşkun Taştan
Bağlam Yayınları / Düş – Düşün Dizisi
Tasarım : Canan Suner
Derleyen : Coşkun Taştan
İstanbul, Ekim 2011, 1. Basım
216 sayfa

İÇİNDEKİLER
Freud?un Psiholociyası Üzerine Tecrübe-i Tetebbuiye (1917)
Mustafa Hayrullah [Diker]
Freudizm: Tahlîl-i Rûhî (1919)
Mazhar Osman
Freud ve Psikanaliz (1921)
Münir Mazhar
Freud Mesleği (1922)
Hüseyin Galib
Freudizmin Sırr-ı Muvaffakiyeti (1925)
İzzeddin Şâdân
Terbiyede Yeni Bir Usûl: Psikanaliz (1926)
Hilmi Ziya
Yeni Fikir Muharrirlerinden Naci Fikret Bey Efendi?ye (1926)
Fahreddin Kerîm
Freudizm Münasebetiyle (1926)
Naci Fikret
Din ve Cinsiyet (1926)
Naci Fikret
Psikanaliz ve Pan-Seksüalizm (1926)
Naci Fikret
Freudizm (1926)
Mustafa Şekib (Tunç)
Garbda Ruhiyat Cereyanları -1 (1926)
Namdâr Rahmi
Garbda Ruhiyat Cereyanları-2 (1926)
Namdâr Rahmi
Garbda Ruhiyat Cereyanları-3 (1927)
Namdâr Rahmi
Din ve Cinsiyet-3 (1927)
Naci Fikret
Din ve Cinsiyet-4 (1927)
Naci Fikret
Freud (1927)
İbrahim Alaeddin Gövsa
Freudizme Dair Tedkikler (1927)
San. Fe
İctimaî Hayatda Cinsiyetin Rolü (1928)
Naci Fikret
Psikanaliz ve Ahlakî Terbiye (1928)
Eyüb Hamdi
SÖZLÜK
PSİKANALİZİN BÂZI TEMEL KAVRAMLARININ TEMEL OSMANLICA KARŞILIKLARI
YAZARLAR HAKKINDA

Türkiye’de Psikanaliz Hakkında En Eski Metinler – 2
(1929-1960)
Coşkun Taştan
Bağlam Yayınları / Düş – Düşün Dizisi
Tasarım : Canan Suner
Derleyen : Coşkun Taştan
İstanbul, Ekim 2011, 1. Basım
242 sayfa

İÇİNDEKİLER

Freudisme ve Energetisme
Naci Fikret
Psikoanalize Göre Nevrozların Etiyolojisi
Dr. İzzeddin
Freud?un Nevroz Nazariyesi
Dr. A. İzzeddin
Freud?un Nevroz Nazariyesi-2
Dr. A. İzzeddin
Freudism ve Ahlâk
Nurettin Şazi
Çocuk Ruhu ve Psikanaliz İzzeddin Şadan
Psikanalize Göre Kadın Tipleri
Dr. İzzeddin Şadan
Freud Bir Kâşiftir
Dr. İzzeddin Şadan
Psikanalizin Değişmiş Şekillerinden Tahlilî Ruhiyat
Mustafa Şekip Tunç
Psikanalizin Değişmiş Şekillerinden “Ferdî Ruhiyat”
Mustafa Şekip Tunç
Psikanaliz
Dr. Nuri Kutkan
Freud’un Ölümü
Prof. Dr. Mustafa Şekip Tunç
Freud’un Şahsiyet ve Cemiyet Felsefesi
Vedat Günyol
Göteye Ait Bir Çocukluk Hatırasının Psikanalizi
Nurettin Şazi Kösemihal
Freud’e Göre Kurban Müessesesi
Prof. Fındıkoğlu
Psikanaliz-Psikozlarda Tedai Tecrübesi
İzzeddin Şadan
Psikanalizde Uyku, Rüya ve Rüya Sembolleri
Aydın Z. Bill
Psikanaliz ve Tababet
Rasim Adasal
Psikanaliz Işığında Şiir
Fethi Tevetoğlu
Psikanalizin Mahiyeti-1
Rasim Adasal
Psikanalizin Mahiyeti-2
Rasim Adasal
Atatürk’e Ait Bazı Anekdotların Münakaşası ve Politikacının Kısa Bir Psikanalizi
M. M. Nedimoğlu
Freud’un Yüzüncü Yıldönümü Dolayısıyla Berggasse, 19
Haldun Taner
Freud ve Sosyal İlimler
Şerif Mardin
İslâm Düşmanlığına Psikoanaliz Metodu ile Bakış-1
Dr. Fehmi Cumalıoğlu
İslâm Düşmanlığına Psikoanaliz Metodu ile Bakış-2
Dr. Fehmi Cumalıoğlu
Freud ve Psikanaliz
Şakir Eczacıbaşı
Sebepsiz Suçlar ve Psikanaliz
Prof. Dr. Rasim Adasal
Mevlana ve Psychanalise
Ord. Prof. Dr. Sadi Irmak
SÖZLÜK
PSIKANALIZIN TEMEL KAVRAMLARININ OSMANLICA KARŞILIKLARI
YAZARLAR HAKKINDA

Previous Story

İstihdam Para ve İktisadi Politika – Sadun Aren

Next Story

Büyük Umutlar – Charles Dickens

Latest from Psikoloji

Masallardaki Ruh – Carl Gustav Jung

Okuyucuma günümüz düşleriyle ilgili daha fazla örnek sunmak isterdim. Ama korkarım, düşlerin bireyselliği daha ayrıntılı tasvir edilmeyi, elimizdeki kısıtlı yerden de daha fazlasını gerektiriyor.
Go toTop

OKUMA ÖNERİLERİMİZ