Tütün, Bulgaristan’da Nazilerle işbirliği yaparak büyük bir ekonomik ve siyasal odak haline gelen tütün tröstünün ve bu fabrikadaki direnişçi işçilerin birbirlerinden derin bir uçurumla ayrışan çıkarlarının çatıştığı noktada sergilenen bir ülke haritasıdır. Sosyalist Gerçekçi akımın ustalarından Dimitır Dimov, faşizmin ekonomik ve siyasal yayılmacılıkla başlayıp açık işgale dönüşen egemenliğine karşı, Bulgar işçi ve emekçilerinin verdiği partizan mücadelesinin bir destanını yazıyor. Elinizdeki cilt, İkinci Dünya Savaşı öncesinde hızla yükselen ve dünya için ciddi bir tehdit haline gelmekte olan Nazizmin Bulgar işbirlikçileri aracılığıyla ülkeye hakim olma sürecinde kurduğu ikiyüzlü ilişkileri, öldürücü rekabeti, entrikaları ve dolapları gözler önüne seriyor. Bunun yanı sıra işçi hareketindeki tartışmalar, partizan mücadelesinin örgütlenmesi sırasında yaşananlar da bu ülkeyi bütün o dönem boyunca alt üst eden çalkantılarıyla anlatılıyor. Çelişkilerin bunca keskinleştiği bir zaman diliminde sınıf çatışmasında yer aldıkları konuma göre ayrı kamplara düşen kardeşlerin, aşıkların, kararsızlık içindeki orta sınıf aydınlarının düşünsel çalkantıları ustaca sergileniyor. Tütün; insanı hiçe sayan eski bir dünyanın çatlaklarından doğarak serpilen yeni ve insani bir dünyanın öyküsü, yüzyılımız ortasında yeşeren umudun aynası.
Toplumcu gerçekçi akımın büyük ustalarından Dimitr Dimov’un yazdığı Tütün adlı bu dev romanda anlatılanlar, tütün dünyasının, Sarı Dünya’nın kişileri arasında geçer. Tütün yapraklarının işlediği atölyelerin tozlu, acı havasında çalışan, benizleri solmuş, ciğerleri çürümüş kalabalık bir insan topluluğu ve onların karşısında sömürgen bir avuç işbirlikçi. İkinci Dünya Savaşı öncesinde başlar roman ve savaş sonuna kadar toplumun on yıllık dünyasını destanlaştırır. Dimov, bu romanını 1951 yılında yayımlayınca büyük tepkilerle karşılaşmıştı. Bu tepkiler, romanın yapısından geliyordu. Romanda anlatılan kişilerin hepsi de capcanlı, yaşayan kişşilerdi. Dimitr Dimov, inandığı bir gerçeği roman boyunca dirençle ve büyük bir sanatçı kişiliğiyle dile getiriyordu. İnsanlar ne toptan kötü, ne de kusursuz kimselerdir. “İnsanlar iyi ya da kötü olarak doğmaz, içinde yaşadıkları toplum düzeni onları iyi ya da kötü yapar,” diyordu. “Toplumcu Gerçekçi” roman anlayışının, ilkel ve katı kurallarına böylece karşı çıkışı önce büyük tepkiler yarattıysa da, sonunda Dimov, bu romanıyla milyonların yazarı olmayı başarmıştır.
Dimitır Dimov’un Hayatı
Dimitır Dimov Çağdaş Bulgar edebiyatının ünlü ustası. 1909 yılında Loveç’te doğdu. Çocukluk yaşlarında Fransızca ve İspanyolca öğrendi. Liseyi bitirdikten sonra Veterinerlik Fakültesine girdi. 1934’de fakülteyi bitirip bir köyde veteriner olarak çalışmaya başladı. 1939’da tekrar üniversiteye dönerek asistan oldu. 1940’tan 43’e kadar Madrid’te kaldı. 1946’da doçent, 1953’te profesör oldu. Dimov’un ilk yapıtı 1938’de yazdığı ‘Teğmen Bends’dir. Asıl ününü 1945’te yayınladığı ‘Mahkûm Ruhlar-Tutku’ ile yaptı. Bir tütün şirketinde memur olarak çalışan üvey babası sayesinde,tütün işçilerinin yaşamını ve onların mücadelesini yakından tanıdı. Sosyalist Gerçekçiliğin en önemli yapıtlarından olan ‘Tütün’ün oluşmasında bu dönemin önemli bir payı vardır. 1966’da Bükreş’te öldüğünde, ardında üç roman, üç oyun, dört büyük öykü ve gezi notları bırakmıştır. Dimitır Dimov, az yapıtla da olsa, adını büyük ustalar arasına yazdırmayı başarmış yazarlardan biridir.
Tütün 1
Yazar: Dimitır Dimov
Yayınevi: Evrensel Basım Yayın
Çeviren: Burhan Arpad
Sayfa Sayısı: 496 sayfa
Dimitır Dimov’un Tütün romanının 2.cildini okumak için tıklayın