Bugüne kadar yazılan diplomasi tarihleri arasındaki en önemli çalışmalardan biri SSCB Bilimler Akademisi’nden yirmiyi aşkın profesörle, Paris Üniversitesi?ne bağlı Collège de France ve Institut du Droit International üyesi üç profesörün kolektif çalışmasıyla ortaya çıkan Uluslararası İlişkiler Tarihi’dir. Bu büyük çalışmanın en önemli özelliği, ilk çağlardan modern çağlara diplomasinin tarihsel gelişimini materyalist bir gözle analiz ederek, uluslararası sistemdeki güçler dengesini, sınıf mücadelelerini devlet ve toplum düzeyindeki gelişmelerle birbirine bağlayışıdır.
1977 yılında, Attila Tokatlı?nın çevirisiyle ?MAY Yayınları? tarafından basılan Uluslararası İlişkiler Tarihi, hem araştırmacılar hem de okurlarca beklenenin üstünde bir ilgiyle karşılanmış ve kısa sürede tükenmişti. Elinizin altında mutlaka bulunması gerektiğine inandığımız bu kaynak eseri, üstlendiğimiz sorumluluk gereği 32 yıl aradan sonra yeniden düzenleyerek gün ışığına çıkarıyor ve ekonomik krize inat tekrar okurla buluşturuyoruz.
İnsanlık tarihinin 3500 yıllık evresini anlatan 4 ciltlik bu önemli eserin, ?piyasa?daki tarihi çarpıtan ve kendi çıkarları için uluslararası ilişkileri manipüle eden kaynaklara karşı, konuya ilgi duyan okur, araştırma yapmak isteyen bilim insanı ve genç akademisyen için baş yapıt ve bilimsel bir kaynak olacağına inanıyoruz.
Toplam 2128 sayfadan oluşan 4 ciltlik bu kaynak kitabımızın 1939-1945 yıllarını kapsayan 5. cildi de yayınevimizce hazırlanmaktadır.
Alternatif bir diploması tarihi (03/11/2009 Tarihli Evrensel Gazetesi)
Evrensel Basım Yayın yeni yayınladığı dört ciltlik Uluslararası İlişkiler Tarihi?ni TÜYAP kitap fuarında düzenlediği bir panelle okurlara tanıttı.
Evrensel Basım Yayın yeni yayınladığı dört ciltlik Uluslararası İlişkiler Tarihi?ni TÜYAP kitap fuarında düzenlediği bir panelle okurlara tanıttı. Panele Yayınevinin Genel Yayın Yönetmeni Cavit Nacitarhan, Araştırma Görevlisi Hakan Güneş ve Yardımcı Doçent İlker Aktükün katıldı.
Panelin açılış konuşmasını yapan Nacitarhan Türkiye?de ilk kez 32 yıl önce yayınlanan ve yayınlandığı dönemde üniversitelerde yardımcı ders kitabı olarak okutulan kitabın Sovyetler Birliği Bilim Akademisi?nden ve Fransa?dan akademisyenler tarafından hazırlandığını, 12 Eylül darbesinden sonra pek çok kitap gibi unutulduğunu söyledi. Uluslararası İlişkiler Tarihi?nin diplomasinin kapalı kapılar ardında yapılan bir siyaset biçimi olduğu anlayışına karşı alternatif bakış açısı getirdiğini söyledi.
Hakan Güneş de Sovyetler Birliği?nde uluslararası ilişkiler disiplininin gelişimini anlatarak kitabın yazarlarının Doğu ve Batı kaynaklarını çok iyi harmanladığını, Sümerler?den Bizans?a, Abbasi?den günümüz modern toplumlarına kadar insanlığın birikimini özümlemiş olduklarını ve eserin, Batı?daki muadillerinden toplumsal mücadelelerin etkisini diplomasi tarihine dahil ederek ayrıldığını kaydetti.
Son olarak sözü alan İlker Aktükün de 20. yüzyılda diplomasi tarihinin siyaset biliminden koparılmış olduğuna dikkat çekerek diplomasinin devletlerarası ilişkilere indirgenmiş olduğuna değindi. Ulusal çıkar diye bütün ulusun fertlerinin ortaklaştığı bir çıkardan söz edilemeyeceğini sözlerine ekleyen Aktükün, diplomatik süreçlerde devlet dışı aktörlerin yani sınıf mücadelelerinin, uluslararası bloklaşmaların, toplumsal mücadelelerin de belirleyici olduğunu söyleyerek Evrensel Basım Yayın?dan çıkan kitabın, diplomasi hakkında benimsenmiş önyargıları çürüttüğünü belirtti.
Barış Doster ‘in 20/11/2009 Tarihli Radikal Gazetesi Kitap Eki’nde Yayınlanan “Diplomasiye farklı bir cepheden bakmak” Adlı Yazısı
Uluslararası ilişkiler disiplini Batı merkezli, liberal, neo liberal düşüncelerin ve uzmanların çoğunlukta olduğu bir alan olarak öne çıkar. ABD ve AB merkezli bakış açısının propagandasını yapan kadroların yoğunlukta olduğu bu disiplinde, özellikle son yıllarda bu alanın temeli, omurgası olması gereken tarih başta olmak üzere, iktisat, hukuk, siyaset gibi bilim dalları, geçmiş yıllara oranla daha az okutulup, öğretilmektedir. Bu alanın biraz da adından kaynaklanan nedenlerle gördüğü talebin ve piyasaya eleman yetiştirme çabasının sonucunda biraz tarih, biraz siyaset, biraz iktisat, biraz hukuk, biraz toplumbilim okumuş, ama bunların hiçbirinde yeterince derinleşememiş gençlerin çoğunlukta olduğu bir öğrenci yapısı ortaya çıkmaktadır. Zaten bir bilim değil, bir bölüm olması da bu durumu kolaylaştırmaktadır. Keza uluslararası ilişkiler alanında, meseleye salt devletler arasındaki güç ve çıkar mücadelesi açısından bakmayan, bunun yanında sınıf mücadelesini, ülke içindeki sınıfsal çelişkilerin, egemen güçler arasındaki ilişkilerin dış politikaya yansımalarını anlatan kadrolar da azınlıktadır. Samuel Huntington?la ağlayıp Zbigniew Brzezinski ile gülen, Henry Kissinger?den öğrenip, Graham Fuller?den bilen isimlerin etkileri ve eserleri fazladır bu bölümde.
Ancak yine de, sayıları az da olsa muhalif, farklı ya da başka bir pencereden, dünyadan, cepheden bakan, kuşkucu bir tavır ortaya koyan önemli çalışmalar da söz konusudur. Bunlara, yani başka bir bakış açısıyla, başka bir cepheden bakan çalışmalara önemli bir örnek, 1977 yılında May Yayınları tarafından basılan Uluslararası İlişkiler Tarihi?dir. SSCB Bilimler Akademisi üyesi yirmiden fazla bilim insanının ve Paris Üniversitesi?nden üç profesörün ortak ürünü olan bu çalışma, hem siyasal ve ideolojik açıdan başka bir cephenin bakış açısını yansıtmakta, hem Batı merkezli tezlere karşı tezler içermekte, hem de yazarlarının niteliği nedeniyle bilimsel olarak büyük önem taşımaktadır. Bu dört cildin tamamını bir set halinde bulmanın zorluğunu da dikkate alan Evrensel Basım Yayın, önemli bir işe koyulmuş ve hem toplam 2128 sayfadan oluşan ilk dört cildi yeniden basmış, hem de İkinci Dünya Savaşı yıllarını içeren beşinsi cildi okura ulaştırmak için de kolları sıvamış.
Çalışmanın önemi ve farkı, daha birinci cildin ilk bölümünde ortaya çıkıyor. Zira piyasada bulunan siyasi tarih kitaplarının büyük bölümü; ya çağdaş uluslararası sistemin doğuşu kabul edilen 1648 Vestfalya Anlaşması?yla, ya dünyayı derinden etkileyen 1789 Fransız Devrimi?yle, ya da Avrupa devletler dengesini düzenleyen 1815 Viyana Kongresi?yle başlarken, bu çalışma ilk çağlardan itibaren gelişmeleri ele alıyor. Dahası tarihsel gelişimi, maddeci bir yaklaşımla tahlil ediyor, sadece devletler arasındaki güç, çıkar, egemenlik mücadelelerine saplanıp kalmıyor, sınıfsal çelişkileri de hesaba katıyor. Devlet ile toplum, devlet ile siyaset, siyaset ile toplum arasındaki ilişkileri de gözetiyor. Devletler arasındaki ilişkileri, idealist ya da ütopik değil, gerçekçi bir yaklaşımla ele alıyor. Devleti bağımsız, soyut, dış etkilere kapalı bir özne olarak değil, iç çekişmelerden, egemen güçlerden, sınıfsal mücadelelerden, baskı gruplarından etkilenen bir kurum olarak kavrıyor. Devletleri şekillendiren, yönlendiren, etkileyen kesimleri, katmanları, odakları, üretim ilişkilerini, sınıf yapılarını, iç siyasetteki ittifakları, ülkenin ekonomik ve teknolojik kapasitesini, özel sektörünün konumunu, pazar ve ham madde gereksinimlerini diplomaside hiç göz ardı etmemek gerektiğini vurguluyor.
Eski Doğu diplomasisiyle başlayan ve İkinci Dünya Savaşı öncesinde son bulan dört ciltlik çalışmanın çevirisi ve kurgusu da başarılı. Bir diğer farkı ve özelliği de büyük bölümü Sovyet kaynaklı olan kitap, makale, söylev ve resmi raporlardan oluşan zengin kaynakçası. Bu yönüyle Sovyetlerin dünyaya bakış açısını anlamayı ve Sovyet bilim insanlarının yorumlarını öğrenmeyi de kolaylaştırıyor. Kısacası, 32 yıl sonra yeniden basılan ve İkinci Dünya Savaşı yıllarını içeren beşinci cildi hazırlanmakta olan Uluslararası İlişkiler Tarihi, geçmişi anlayarak günümüzü kavramaya ve geleceği öngörmeye çalışan herkese farklı, özgün ve zengin bir pencere açıyor.
Kitabın Künyesi
Uluslararası İlişkiler Tarihi 4 Cilt / Diplomasi Tarihi
Vladimir Potyemkin
Çeviren: Atilla Tokatlı
Evrensel Basım Yayın
1. Cilt: 560 sayfa,
2. Cilt: 512 sayfa,
3. Cilt: 479 sayfa,
4. Cilt: 576 sayfa
Yayın Yılı: 2009