Bilimkurgu ve fantastik edebiyatın ustası Ursula K Le Guin, Google ile anlaşarak kitapların dijital ortama aktarılmasının önünü açan Yazarlar Örgütü’nü “şeytanla anlaşmak ve yazarları satmak”la suçlayarak istifa etti.

Ursula K. Le Guin, web sitesinde yayımladığı bir mektupla telif hakları tartışmasını yeniden alevlendirdi. Le Guin, yazarların telif haklarına sahip çıkmadığını söylediği Yazarlar Örgütü?nden (Authors Guild) istifa ettiğini açıkladı.

Le Guin?in bu çıkışı, Yazarlar Örgütü?nün internet devi Google ile yaptığı görüşmelere dayanıyor. Google şirketi, 2002?de denemelerine başladığı ve son yıllarda genişlettiği ?Googe Kitap Arama? adlı sanal kütüphane sistemi ile basılı kitapları ve süreli yayınları tarayarak internet üzerinden kamuoyunun kullanımına açıyor. Kitapların çok az bir kısmının tüm içeriğine ulaşılabilirken, birçok kitabın okura sadece fikir verecek kadar sınırlı bir önizlemesi sunuluyor. Kitapların ne kadarına ücretsiz ulaşılabileceği, yayıncı ile Google arasındaki anlaşmaya bağlı olarak değişiyor.

Google, her yayıncı ile tek tek görüşmek yerine Yazarlar Birliği ve Amerikan Yayıncılar Birliği (Association of American Publishers) gibi örgütlerle görüşmeler yürütüyor ve belli bir ücret karşılığında anlaşmaya çalışıyor. Daha önce her iki örgüt de, Google?ı dava etmişti, fakat şimdilerde anlaşmaya yanaştılar.

“Şeytanla anlaştınız, yazarları sattınız”
Konuyla ilgili sert bir mektup kaleme alan Ursula K. Le Guin, Google ile anlaşan Yazarlar Sendikası?nı, ?yazarlara ihanet etmekle? ve ?üyeleri satmakla? suçladı. Ünlü yazar, mektubunda, ?Şeytanla anlaşma yapmaya karar verdiniz ve gerekçelerinizi sundunuz. Bu gerekçeleri kabul etmek isterdim, ama edemiyorum. Bu konuyla ilgili belli ilkeler vardır, en başta telif hakları kavramı vardır. Ve görünen o ki siz bunları bir şirketin lehine, mücadele etmeden gözden çıkarmaya razı olmuşsunuz? ifadelerini kullandı ve bu gerekçelerle 37 yıldır üyesi olduğu örgütten istifa ettiğini bildirdi.

Le Guin, Google ile anlaşmaya yanaşmayan Ulusal Yazarlar Birliği (National Writers Union) ve Amerika?nın Bilim Kurgu ve Fantezi Yazarları (Science Fiction and Fantasy Writers of America) örgütlerine olan üyeliğinin ise sürdüğünü belirterek, ?Onlar sizin kadar prestijli ve büyük örgütler olmayabilirler, ama bana kalırsa muhakeme yetenekleri de cesaretleri de sizi aşmıştır? dedi.

Mülksüzler, Yerdeniz Beşlemesi, Karanlığın Sol Eli gibi yapıtları ile tanınan Amerikalı yazarın toplam 21 romanı, 11 kısa öykü kitabı, üç deneme kitabı, 12 çocuk kitabı, 6 şiiir kitabı ve 4 çevirisi bulunuyor.

“Google ile anlaşmak ehven-i şer”
Yazarlar Örgütü ise, Le Guin?in istifasından üzüntü duyduklarını açıklayarak, yazarın kaygılarını paylaştıklarını bildirdi. Örgütün açıklamasında, “Telif hakları ilkeleri bizim için de esastır. Bunlar Yazarlar Örgütü ve yazarlık mesleğinin iktisadı açısından temel ilkelerdir. Başlangıçta Google?a dava açmış olmamızın sebebi de budur? denildi. Örgüt, kazanabilmek için hukuki süreci sonuna kadar götürmeleri gerektiğini, bunun için de görüşmeleri sürdürmeye karar verdiklerini belirterek, bu süreçte Le Guin?in katkılarından da faydalanmak isteyeceklerini bildirdi.

Örgütün açıklamasında, ?Eğer davayı kaybedersek salt Google değil, herhangi bir kişi ya da kurum telif haklarıyla korunan kitapları dijital ortama aktararak istediği gibi internete sürebilecektir ve bu da bize ölçüsüz zarara mal olacaktır. Tarih gösteriyor ki şimdiye kadar geleneksel yayınlar dijital ve çevrimiçi teknolojilerle olan karşılaşmalarından hep yenik çıkmıştır. Bu nedenle yapısal bir sözleşme ile Google?ın telif hakları ihlalini sınırlandırmak bizim için tek gerçekçi çözüm olarak durmaktadır? denildi.

Le Guin’e okurlarından “eski kafalı” suçlaması
Le Guin?in mektubu, okurları arasında da tartışma yarattı. Çoğu okuru hayal kırıklığına uğradıklarını belirterek, Le Guin?in tavrını ?eski kafalılık? olarak nitelendiriyor ve yazarın yaşından dolayı yeni teknolojilere adapte olamadığını söylüyor. Le Guin, birkaç yıl önce de övgü dolu bir eleştiri yazısında kendisinden yalnızca bir paragraflık alıntı yapan bir blog yazarı hakkında ?telif haklarının ihlali? üzerinden şikayette bulunmuştu.

Telif hakları hukuku, bünyesinde ?adil kullanım? ilkesini de içeriyor. Bu ilke, fikri haklara tanınacak sınırsız bir korumanın yaratıcı düşünceyi ve toplumun sosyal-kültürel gelişimini engelleyeceği noktasından hareketle, fikri hakların belli amaçlarla, belli ölçü ve şartlarda sınırlandırılmasının toplum yararına olacağını öngörüyor. Bu kapsamda, kâr odaklı olmama, kamu yararına ve toplumsal gelişime lehinde olma koşuluyla belli bir eserden yararlanılmasının önü açık tutuluyor.

Google kitap arama sistemi, birçok kitabın kısmen de olsa dünya çapında erişilebilir hale gelmesini sağlıyor; ancak Google?ın bu ?hizmet? karşılığında büyük kârlar elde etmesi, konuyu tartışmalı hale getiriyor.

Kaynak: soL ? Haber Merkezi, 25.12.2009

Bir yanıt yazın

Your email address will not be published.

Previous Story

Sağlığın Sosyal Belirleyicileri – Editörler: M.Marmot, R.G.Wilkinson

Next Story

Topraksız bir şair – Abidin Parıltı

Latest from Ursula K. Le Guin

“Bilgi en büyük ‘güç’tür”

Ursula K. Le Guin, Marifetler’de bizi ‘marifet’ adı verilen özel güçleri olan dağlılarla tanıştırmış, hayatının anlamını ve kimliğini bulmaya çalışan iki kahramanın serüvenlerini takip
Go toTop