Viran DağlarNecati Cumalı’nın üç ödüllü “Viran Dağlar” adlı romanı (Orhan Kemal Ödülü, 1995 / Yunus Nadi Ödülü, 1995 / Ömer Asım Aksoy Ödülü, 1995 ), Makedonya 1900’ün devamıdır. Fransız ordusunun Makedonyayı işgal etmesiyle dağa çıkan Zülfikar Bey’in biyoğrafisi, Necati Cumalı’nın ailesinden, Ege Bölgesine yerleşen Makedonya göçmenlerinden hayranlıkla dinlediği anılardan hayat buluyor.

Erken ya da geç, bir gün öleceği değil, nasıl yaşadığıdır önemli olan kişinin. Bu dünyadan Zülfikar Bey gibi dolu dolu yaşayıp göçenlerin şavkı, çakan yıldızlar gibi gözlerde kalır!
Necati Cumalı, ulusçuluk akımlarının, etnik çatışmaların etkisi ve Osmanlı’nın egemenliğini kaybetmesiyle, Balkanların imparatorluktan kopuş sürecini, Makedonya’da uç beyi olarak yaşayan bir ailenin son temsilcisi Zülfikar Bey’in yaşam öyküsü üzerine kurgulayarak anlatıyor.

“Le Dernier Seigneur de Balkan” (Balkanların Son Beyi) adıyla Fransızca’ya çevrilen “Viran Dağlar” romanı, 2004 yılında Fransa, İspanya, Polonya, Bulgaristan, Yunanistan ve Almanya ortak yapımcılığında televizyon filmi olarak çekildi.

Konusu
Roman, aynı zamanda yazarın akrabası da olan, Goriçkalı Zülfikar Bey’in hayatını anlatmaktadır (Zülfikar Bey’in babası Rıza Bey ise, daha sonra sinemaya da uyarlanmış olan Dila Hanım hikayesinin kahramanıdır). Yazar ana kahramanın hayatı üzerinden Osmanlı İmparatorluğu’nun dağılma sürecini ve Osmanlı İmparatorluğu’nun çekilmesi sonrasında Balkanlarda yaşanan karışıklıklara değinmektedir.

Osmanlı İmparatorluğu’nun dağılma sürecinde Balkanlarda yaşayan Zülfikar bey varlıklı ve nüfuz sahibi bir aileden gelmektedir. İmparatorluğun son zamanlarında yaşanan değişim ve dağılma süreci tüm toplum gibi romanın ana kahramanını da etkilemektedir. Zülfikar Bey; henüz genç yaşınlarında olmasına rağmen II. Meşrutiyetin ilanı ve Balkan Savaşı gibi dönemin önemli olaylarına elinden geldiğince müdahil olmaya çalışmaktadır.

Zülfikar bey ve ailesi, Balkan Savaşları’nda yaşanan Osmanlı yenilgisinden sonra bile doğdukları toprakları terk etmemişlerdir. Savaştan sonra yaşanan değişimlere kayıtsız kalamayan Zülfikar Bey’in, tarih sahnesine çıkmasına yol açan olaylarsa Birinci Dünya Savaşı sırasında Fransız Ordusu’nun bölgeye gelmesiyle başlamıştır.

Kitabın Künyesi
Viran Dağlar
Necati Cumalı
Grafik Tasarım : Ahmet Sungur
Görsel Yönetmen : Haydar Bey
Editör : Zeynep Atayman
Cumhuriyet Kitapları / Roman Dizisi
2010
483 sayfa

Necati Cumalı ‘nın Hayatı
1921’de şimdi Yunanistan sınırlarında olan Selanik’in Florina beldesinde doğdu. İlk ve orta öğrenimini Kurtuluş Savaşı sonrasında ailesinin Mübadele ile yerleştiği Urla ve İzmir’de yaptı. 1941’de Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi’ni bitirdi. 1950-1957 arasında Urla ve İzmir’de avukatlık yaptı. Sonraki yıllarda sadece yazarlığı iş edinerek Paris ve İstanbul’da yaşadı, bir ara İsrail’e gitti ve 1970’te İstanbul’a yerleşti. İlk şiiri 1939’da Urla Halkevi dergisi Ocak’ta çıktı. Orhan Veli ve arkadaşlarının oluşturduğu Garipçiler’in ve öteki 1940 kuşağı şairlerinin ortak konu ve yazışlarından bir süre sonra sıyrılarak, yalın bir duyarlılığın şairi oldu. Şiirlerinde net bir görünümle, insan halleri (seviler, ayrılıklar, özlemler, acılar vb.), gündelik yaşam, toplum ve dünya durumu yansıdı; şiirimize kalın, aydınlık bir Cumalı çizgisi çizdi.1955’ten sonra şiiri, hikayeyi, oyunu, romanı birlikte yürüttü. Yazdığı bütün türlerde uzatmalardan kaçınan, şiirsel bir yoğunluk yarattı. Yazarın ilk baskı yıllarıyla yapıtları şunlardır: Şiirleri: ?Kızılçullu Yolu? (1943), ?Harbe Gidenin Şarkıları? (1945), ?Mayıs Ayı Notları? (1947), ?Güzel Aydınlık? (1951), ?Denizin İlk Yükselişi? (1954, ilk üç kitabının topluca yapılan 2. baskısı), ?İmbatla Gelen? (1955), ?Güneş Çizgisi? (1957), ? Yağmurlu Deniz? (1968, son iki kitabın 2. bakısı ve yeni şiirler), ?Başaklar Gebe? (1970), ?Ceylan Ağıdı? (1974), ?Aç Güneş? (1980), Bozkırda Bir Atlı? (1981), ?Yarasın Beyler? (1981), ?Tufandan Önce? (1983), ?Aşklar Yalnızlıklar? (1985, Toplu Şiirler 1), ?Kısmeti Kapalı Gençlik? (1986, Toplu Şiirler 2). Hikayeleri: ?Yalnız Kadın? (1955, Cumhuriyet Kitapları’nda 9. baskı), ?Değişik Gözle? (1956), ?Susuz Yaz? (1962, Cumhuriyet Kitapları’nda 16. baskı), ?Ay Büyürken Uyuyamam? (1969), ?Makedonya 1900? (1976, Cumhuriyet Kitapları’nda 13. baskı), ?Kente İnen Kaplanlar? (1976, ?Değişik Gözle? (Cumhuriyet Kitapları’nda 10. baskıda) kitabını da içerir), ?Dila Hanım? (1978, Dila Hanım hikayesi filme de alındı), ?Revizyonist? (1979), ?Yakubun Koyunları? (1979), ?Aylı Bıçak? (1981; ?Uzun Bir Gece? adıyla 2. baskı 1991). Romanları: ?Tütün Zamanı? (1959; 2. baskı ?Zeliş? adıyla 1971), ?Yağmurlar ve Topraklar? (1973), ?Acı Tütün? (1974), ?Aşk da Gezer? (1975), ?Uç Minik Serçem? (1990, Çocuk kitabı, Cumhuriyet Kitapları’nda 9. baskıda), ?Viran Dağlar? (1994, Cumhuriyet Kitapları’nda 10. baskı). Oyunları: Yirmi dokuz oyunu vardır. On ikisi 1969, üçü 1973, son üçü de 1977’de üçer üçer numaralı altı kitapta toplandı. ?Oyunlar 1? (Boş Beşik, Ezik Otlar, Vur Emri); ?Oyunlar 2? (Susuz Yaz, Tehlikeli Güvercin, Yeni Çıkan Şarkılar); ?Oyunlar 3? (Nalınlar, Masalar, Kaynana Ciğeri); ?Oyunlar 4? (Derya Gülü, Aşk Duvarı, Zorla İspanyol), ?Oyunlar 5? (Gömü, Bakanı Bekliyoruz, Kristof Kolomb’un Yumurtası), ?Oyunlar 6? (Mine, Yürüyen Geceyi Dinle, İş Karar Vermekte). ?Çalıkuşu? (1963), ?Yaralı Geyik? (1980), ?Dün Neredeydiniz? (1983), ?Bir Sabah Gülerek Uyan? (1990), ?Vatan Diye Diye? (1990), ?Devetabanı? (1992) kitap olarak yayımlandı. ?Ahmetlerim? (1974-1990 Devlet Tiyatroları), ?Şafak Karakolu? (1978) İstanbul Şehir Tiyatroları’nda sahnelenecekken 1980’de askeri yönetimce yasaklandı. Devlet Tiyatroları repertuarına alınan ?Ceyhan ile Sevdican? (1988) ve ?Yalnız Ölü? (1990) henüz sahnelenmedi. ?Boş Beşik? (1951-1967), ?Susuz Yaz? (1963-1973) ikişer kez filme alındı. ?Zeliş? 1969’da filme, 1974’te televizyona; ?Mine? 1983’te, ?Vasfiye öyküsü? (Adı Vasfiye adıyla) 1985’te, ?Bir Sabah Gülerek Uyan? (Dul Bir Kadın adıyla) 1986’da, ?Derya Gülü? 1986’da, ?Uzun Bir Gece? 1987’de, ?Öç öyküsü? (Tutku adıyla) 1986’da sinemaya aktarıldılar. ?Zeliş?, ?Ezik Otlar öyküsü?, ?Dağlı ile Muharrem öyküsü?, ?Bakanı Bekliyoruz? adlı oyunu televizyona uyarlandı. ?Boş Beşik? 1993’te vokal bale olarak sahnelendi. Cumalı’nın her türden yapıtı yirmiyi aşkın dile çevrildi. Oyunlarından ?Mine?, ?Nalınlar? (1963), İtalyanca, ?Derya Gülü? (1966 İbranice, 1991 İngilizce), ?Susuz Yaz? (1975 İngilizce), ?Tehlikeli Güvercin? (1969 Rusça), ?Vur Emri? (1975 Slovence, 1977 Farsça) olarak yayımlandı. ?Susuz Yaz? 1981’de Oslo radyosunda Norveç dilinde, ?Derya Gülü? 1967’de Zagrep radyosunda Hırvatça yayınlandı. Denemeleri: ?Niçin Aşk? (1971), ?Senin İçin Ey Demokrasi? (1976, Cumhuriyet Kitapları’nda 3. baskıda), ?Etiler Mektupları? (1982), ?Niçin Af? (1989), ?Şiddet Ruhu? (1990, Cumhuriyet Kiatpları’nda 3. baskıda), ?Ulus Olmak-Atatürk Denemeleri? (1995, Çağdaş Yayınları). Günce: ?Yeşil Bir At Sırtında? (1990). Langston Hughes’den (1961), Apollinaire’den (1965) şiir çevirileri de olan Cumalı, ?Yağmurlu Deniz?le TDK 1969 Şiir Ödülü’nü aldı. ?Değişik Gözle?yle 1957’de, ?Makedonya 1900?le 1977’de iki kez Sait Faik Hikaye Armağanı’nı kazandı. ?Yaralı Geyik? oyunuyla 1979 Muhsin Ertuğrul Ödülü’nü, ?Tufandan Önce?yle 1984 Yeditepe Şiir Armağanı’nı, ?Dün Neredeydiniz? oyunuyla 1982 Kültür Bakanlığı Tiyatro Ödülü’nü, ?Viran Dağlar?la 1995 Orhan Kemal Roman Armağanı’nı ve Yunus Nadi Roman Ödülü’nü aldı. 1963’te ?Susuz Yaz?dan uyarlanan film, 1964 Berlin Film Festivali’nde Altın Ayı ödülünü alarak ülkemize sinema dalında uluslararası ilk büyük ödülü kazandırdı. 10 Ocak 2001’de yakalandığı amansız hastalıktan kurtulamayarak yaşamını yitiren yazarın eşi Berin Cumalı, yazarın aramızdan ayrılmasından sonra, bazıları daha önce yayımlanmayan bütün oyunlarını yayımlamıştır; ?Bütün Oyunları 1-2? (2004, Cumhuriyet Kitapları).

Previous Story

Dünyayı değiştiren filozof: Rousseau – Prof. Dr. Örsan K. Öymen

Next Story

Karakter Aşınması (Yeni Kapitalizmde İşin Kişilik Üzerindeki Etkileri) – Richard Sennett

Latest from Necati Cumalı

Susuz Yaz – Necati Cumalı

Susuz Yaz, Necati Cumalı’nın, öykülerden oluşan, adını da içindeki bir öyküden alan kitabıdır. Yazar, avukatlık yaptığı yıllarda, hem memleketi olması hem de yaşamının önemli

Susuz Yaz – Necati Cumalı (Radyo Tiyatrosu)

“Necati Cumalı” “Susuz Yaz”ı 1960 yılında yazdı. Kitapta yer alan öyküler, Cumalı’nın avukatlık yıllarında edindiği vurucu gözlemlerinden kaynaklanıyor, toplumumuzun özellikle kırsal kesiminde, “Habil ile
Go toTop

OKUMA ÖNERİLERİMİZ