Yeni Hayat – Dante Alighieri

Dante, büyük yapıtı “İlahi Komedya”yı hazırlayan kitabı “Yeni Hayat”ı 1292’de yazmaya başlamıştı. Beatrice ile tutkulu serüveninin izlerini taşıyan kitap, yazılış özellikleri nedeniyle modernlere de öncülük etmiş bir yapıya dayanır. “Yeni Hayat” (Vita nuova) klasik Avrupa edebiyatının temel metinleri arasında yer alıyor. Yeni Hayat, Dante’nin 31 şiirini, bu şiirlerin yazılış amaçlarını ve şiirlerin yapısal çözümlerini barındıran bir düzyazı ile şiir çalışmasıdır.

Yeni Hayat
Ey yolcular, gidersiniz düşünceli,
aklınızda burada olmayanlar belki,
çok uzaktan mı gelirsiniz,
halinizden göründüğü gibi,
ki geçip gidersiniz ağlamadan,
ortasında bu acılı şehrin,
acısını bilmez görünen
insanlar gibi?

Kalsanız oysa, dinleseniz onu,
diyor ki iniltili yüreğim,
ağlayarak çıkardınız buradan kesinlikle.
mutluluğunu yitirdi şehir, beatrice’yi*;
ve söylenecek sözlerin onun üstüne
gücü vardır ağlatacak herkesi.
Dante Alighieri

Kitaptan Bölümler
?Hayatın dinginliğini en çok tehdit eder görünen dört düşünce vardı. Bunlardan birincisi şuydu: aşkın efendiliği iyidir, çünkü o, ona inanan kişinin ruhunu bayağı şeylerden uzak tutar.
?İkincisi şuydu: aşkın efendiliği iyi değildir, çünkü ona inanan kişi ne denli inan beslerse ona, o denli ağır ve acılı anlar yaşamak zorunda kalır.
?Üçüncüsü şuydu: öyle tatlıdır ki aşk?ın adını duymak, işleyişinin de yalnız tatlı şeylerde bulunuyor olması olanaksız bence. nomina sunt consequentia rerum, diye yazılmıştır çünkü: adlar imledikleri şeylerin sonucudur?
Dördüncü düşünce ise şuydu: aşkın, uğruna beni bunca kanattığı kadın, yüreği kolayca coşan öteki kadınlara benzemez.? Dante Alighieri

VII
Gün geldi, bunca zaman gerçek sevgimi kendisiyle gizlediğim kadının, adı geçen şehirden ayrılması, çok uzak bir diyara gitmesi gerekti; bu durum karşısında ben, bu güzelim korunağı yitirmenin korku ve telaşı içinde, önceden düşünemeyeceğim kadar huzursuz oldum. Onun gidişinden bir o kadar acıyla söz etmezsem çok geçmeden herkesin gizimi farkedeceğini düşündüğümden, bir sonede bu ayrılıştan yakınmaya karar verdim; bu soneyi aktaracağım buraya, kadınım çünkü, anlayanların da göreceği gibi, sonedeki bazı sözlerin doğrudan esiniydi. Ve de, Ey siz, Aşk yolundan, diye başlayan şu soneyi yazdım.

Ey siz, Aşk yolundan geçenler, durun ve bakın, var mı bir dert derdim gibi ağır; tek ricam şu, sabırla dinleyin beni, ve düşünün sonra; ben miyim her azabın sığınak ve anahtarı. Az buçuk iyiliğim değil benim, onun kendi soyluluğu, sunduysa bu hayatı bana Aşk, öyle hoş ve tatlı ki duyardım, derlerdi arkamdan sık sık, “Tanrım, hangi değim yeğni kılar bu adamın yüreğini?”

Kitabın Künyesi
Yeni Hayat
Yazar: Dante Alighieri
Çevirmen: Işıl Saatçıoğlu
Sayfa: 72
YKY’de 1. Baskı: Kasım 1993

Dante Alighieri ‘nin Hayatı
1265 Mayıs ayında Floransa’da doğar. Babası Alighiero, annesi Bella’dır. 1266 26 Şubat: Benevento Savaşı’nda Guelfolar imparatorluk ordusunu yenerler. 26 Mart: Durante adıyla vaftiz edilir. 1267 Floransa’da Guelfolar yönetimi yeniden ele geçirir. 1274 Yeni Hayat ve İlahi Komedya’da ölümsüzleştireceği Beatrice’yi ilk kez görür. Asıl adı Bice di Folco Portinari olan Beatrice daha sonra Simone de’ Bardi’yle evlenmiş ve 1290 yılında ölmüştür. 1281/1282 Babası ölür. 1283 Floransa’nın önde gelen aşk şairlerinden biri olarak üne kavuşur; şair Guido Cavalcanti’yle yazışmaya başlar. 1285 Gemma Donati ile evlenir. 1287 İlk çocuğu Pietro dünyaya gelir. Sonraki yıllarda Jacopo adlı bir oğlu ve Antonia adlı bir kızı dünyaya gelecektir. 1289 Campaldino Savaşı’nda Floransalı Guelfoların safında Ghibellinoların şehri Arezzo’ya karşı savaşır. 1292 Vita nuova (Yeni Hayat) adlı yapıtını yazar. Yeni Hayat, Dante’nin 31 şiirini, bu şiirlerin hangi vesilelerle yazıldığına ilişkin açıklamalarını ve şiirlerin yapısal çözümlemelerini içeren bir düzyazı-şiir çalışmasıdır. 1293 Yoğun felsefe çalışmalarına başlar; felsefi konularda şiirler yazmayı sürdürür. 1295 Hekim ve Eczacılar Loncası’na üye olur, Floransa’nın siyasal yaşamına katılır. Bu tarihten sonra çeşitli meclislerde görev alır. Guelfolar ikiye bölünürler; bu iki grup Beyazlar ve Siyahlar olarak bilinecektir. 1300 Altı lonca başkanından biri sıfatıyla Floransa’nın yönetimine seçilir. 1301 Floransa’da siyasal uzlaşmayı sağlamak amacıyla Papa’ya gönderilen üç kişilik kurulun üyesi olarak şehirden uzaklaştığında, önderleri bir süre önce sürgüne gönderilmiş olan Siyah Guelfo grubu iktidarı ele geçirir. 1302 27 Ocak’ta para cezasına çarptırılır, kamu görevinden men edilir. Düzmece bir yolsuzluk iddiasıyla suçlanır ve Toscana bölgesine girmesi yasaklanır. 10 Mart’ta ceza onaylanır; yakalanması halinde yakılarak idam edilecektir. 1304 Savaşımını tek başına sürdürmeye karar verir. Beyaz Guelfo grubundan sürgün arkadaşlarıyla bağlarını koparır. Sonraki yıllarda bütün İtalya’yı kapsayan gezilere çıkar. 1304-1308 De vulgari eloquentia (Halkdilinde Belagat) ile Convivio (Şölen) adlı yapıtlarını yazar. Bu yapıtlardan ilki, dil ve şiir üzerine görüşlerini; ikincisi ise felsefe üzerine düşüncelerini ve felsefi bir bakış açısıyla şiirlerine ilişkin yorumlarını içerir. İki yapıt da tamamlanmamıştır. 1308 Divina Commedia’yı (İlahi Komedya) yazmaya başlar; özgün adı Comedìa olan bu yapıta ÒilahiÓ nitelemesi sonradan, Rönesans döneminde eklenmiştir. Ölümünden kısa bir süre öncesine kadar bu yapıt üzerinde çalışacaktır. 1314 Monarchia’yı (Monarşi) yazar. Yönetim biçimini konu aldığı bu yapıtında, papalık-imparatorluk şeklindeki iktidar parçalanmasına karşı tek bir hükümdarın egemenliğini savunur. 1315 Haziran ayında Floransalı sürgünlere suçlarını kabul etmeleri halinde affedilecekleri bildirilir. Bu öneriyi kabul etmeyen Dante’nin sürgün cezası yeniden onaylanır ve çocukları da ceza kapsamına alınır. Şair son yıllarını Verona’da Can Grande della Scala’nın ve Ravenna’da Guido Novello da Polenta’nın saraylarında geçirir. 1320 Quaestio de aqua et terra (Su ve Toprak Sorunu) ile Egloge (Eklogalar) adlı yapıtlarını yazar. 1321 Ravenna’da ölür.