100’üncü doğum yılında Behice Boran’ın yazı, konuşma, söyleşi ve savunmaları bir kitapta derlendi. TÜSTAV Sosyal Tarih Yayınları tarafından, “Behice Boran 100 Yaşında” etkinlikleri kapsamında hazırlanan derleme üç cilt halinde kitaplaştırıldı.
Bu üç ciltlik kitabın dışında gençlere Boran’ı anlatmak üzere Boran-Selam Olsun ismiyle bir kitap daha çıkartıldı.
Derlemedeki ilk üç yazı Boran’ın 1931’de lise yıllarında okul dergisinde yayınlanmış yazıları. O tarihten 1987’deki ölümüne kadar Boran’ın bilimsel, siyasal ve kültürel alanda verdiği mücadelelerin ürünlerini bir araya getiren 2336 sayfalık derleme tarihi bir belge niteliği taşıyor.
YORULMAK BİLMEZ MÜCADELENİN ÖRNEĞİ…
Boran’ın yoldaşları ve dostları belgelerin niteliği ve önemine ilişkin şuna dikkat çekiyorlar:
“Boran’ın bir bilim, siyaset ve kültür insanı olarak 56 yıllık yazı yaşamında çok sayıda gazete, dergi, broşür ve kitaba dağılmış çalışmaları, onun eşitlik ve özgürlük kavgasına büyük bir inançla sahip çıkışın, yorulmak bilmez bir mücadeleciliğin örneğidir. Bunlar aynı zamanda Türkiye’de sosyalist hareketin, yayın faaliyetinin ve dolayısıyla ülkemizdeki fikir ve örgütlenme özgürlüğünün ne kadar büyük engel ve kısıtlamaları aşmak, ne kadar geniş bir alandaki sorunlara boğuşmak zorunda kaldığının da belgeleri olma niteliğini taşıyor.”
TÜM KAPILAR BORAN İÇİN AÇILDI
Derlemeyi hazırlayanlar yazıları yayımlama fikrinin oldukça eski olduğunu belirterek, Boran’ın arkadaşı, yoldaşı Nihat Sargın’ın bu konunun ilk takipçisi olduğunu söylediler. 2007’de Sargın’ın öncülüğünde ilk adımları atılan bu derleme için, yapılan ilk işin, geniş zamana yayılmış olan belgelerin elde edilmesi olduğuna işaret ederken, “Her türden olanağın yaratılmasında, kaynaklara ulaşmada Boran’ın saygınlığı bütün kapıları açtını” ifade ettiler.
Derlemenin hazırlanmasında gazeteler ve dergilerin yanı sıra, TÜSTAV (Türkiye Sosyal Tarih Araştırma Vakfı) ile Tarih Vakfı TİP Arşivi’nde bulunan özel evraklar dahil, çok geniş bir alanda taramalar yapılmış ve Boran üzerine yapılan daha önceki çalışmalardan yararlanılmış.
BELGELERİN DİLİNE DOKUNULMADI
Derlemede belgelerin diline dokunmamak ilkesinden hareket edilmiş, yazılar yazıldığı dönemin Türkçesiyle bırakılmış. Bu hacimli derlemede, yazılar kronolojik sıraya bağlı yayımlanıyor. Boran’ın yoldaşları ve dostları, bu durumu kitabın ön sözünde şu cümlelerle açıklıyorlar:
“Kronolojik bir sıraya bağlı kalınmasının nedeni, Boran gibi bir bilim insanının, Marksist bir aydının, etkin bir siyasetçinin yönelimlerinin ve ilgi alanlarının seyrini izlemeyi mümkün kılmasıdır.”
Her açıdan onurlu ve dopdolu geçen bir mücadele yaşamı, aynı zamanda 50 yıla yakın bir yazarlık dönemini de içeriyor. Boran?ın çok sayıda gazete, dergi, broşür ve kitaba dağılmış çalışmaları işçi sınıfı kavgasına inançla sahip çıkışın, yorulma bilmez bir mücadeleciliğin olduğu kadar Türkiye?de bilimsel sosyalist yayın faaliyetlerinin ne büyük engel ve kısıtlamakları aşmak, ne kadar geniş bir alandaki sorunlara değinmek zorunda kaldığının da belgeleri niteliğini taşıyor.
İlki 1938 olarak tarihlenen ve 1987 yılında ölümüne kadar devam eden ve birçoğu yazıldığı dönemde ve sonrasındaki bilimsel, politik ve edebi tartışmalara katkı koyan, etrafında tartışmalar gelişen veya en başat tartışmalarda bir tarafın sözcülüğünü yapan yazı ve konuşmaların bir araya getirilmesi önemli bir görevdir. TÜSTAV sizlerin de desteği ve katkısıyla bu görevi üstlenmekten ve yerine getiriyor olmaktan büyük bir onur duymaktadır.
Kitabın Künyesi
Behice Boran / Yazılar – Konuşmalar – Söyleşiler – Konuşmalar (3 Cilt Takım)
Derleyen: Nihat Sargın
Yayınevi: Tüstav
Kasım 2010
2334 sayfa