Yirmi altı yıldır üyesi bulunduğum Mimarlar Odasına ve daha sonradan kurulan Mimarlık Vakfı?na Edebiyatçı Mimarlar Antolojisi hazırlama önerisinde bulunduğumda, itiraf etmeliyim ki ne büyüklükte bir aysbergin su üzerindeki görüntüsünden hareketle bunu yaptığımı tam olarak bilemiyordum. Mimarlık mesleğinin son derecede entelektüel bir meslek olduğunu, mimarların sadece edebiyat değil, müzik, sinema, plastik sanatlar gibi alanlarda da önemli yaratılarda bulunduğunu zaten bilmeyen yoktu. Fakat bizi, edebiyatçı mimarları bir antolojide toplama fikrine yönelten; daha ziyade, kültür dünyasının sevilen ve beğeni ile izlenen simaları; Aydın Boysan, Behiç Ak, Demirtaş Ceyhun, Atilla Dorsay, Feride Çiçekoğlu, Ali Teoman gibi gözönündeki ünlü yazarlardı. Bu gradoya sahip on-onbeş mimar-yazar olabileceğini ve bunun da bir antoloji için tatmin edici bir nicelik olacağını düşünerek çalışmalara başladığımızda inanılması güç gerçekle yüzyüze geldik. Mimarlar, edebiyat fakültelerini filan solda sıfır bırakarak, neredeyse edebiyata en büyük bileşke kuvveti veren meslek grubunu oluşturuyorlardı. İnanamayacağımız kişilerin, emsalsiz yaratıların sahiplerinin, birbirinden farklı edebiyat alanlarında şöhret kazanmış çok ilginç kalemşörlerin, çok çok değerli pekçok yazarın birer mimar olduğunu hayretle tespit ediyorduk.
Neticede Yazarlar Sendikası Başkanı Sayın Enver Ercan, antolojist-yazar Sayın Öner Ciravoğlu ve Gazeteci-mimar-yazar Sayın Müjgan Yıldırımla beraber bir değerlendirme kurulu oluşturarak çalışmalara başladığımızda marjları sıkı tutarak, esasında her biri yazar hamuruna sahip mimarları dar kriterler arasında sıkıştırmaya çalıştık. Listeyi sınırlı tutmak için birazcık çırpındık. Fakat; şaşırtıcı bir şekilde; elli üç yazardan daha aşağıya düşüremedik sayıyı. Üstelik bu elli üç sayısı öylesine sıradan yazarlardan oluşmuyor. Her biri kendi alanında derin etkiler yaratmış, son derecede özgün ve yetkin edebiyatçılar bunlar. Aralarında kimler yok ki: ?18. Asırda Lale? adlı kitabın 1899 doğumlu yazarı merhum Ekrem Hakkı Ayverdi, Malkoçoğlu?nun ve daha pekçok tarihi romanın unutulmaz yazarı merhum Abdullah Ziya Kozanoğlu, mimarlık incelemeleri ve denemeleri ile tanınan ve üç kez Ağa Han ödülünü kazanmış olan mimar Turgut Cansever, Yapı Endüstri Merkezi?nin olağanüstü başarılı yöneticisi, mimarlık kültürüne fenomen düzeyinde katkı koymuş, sayısız kitap ve dergi yayınlamış değerli kültür adamı Doğan Hasol, Ankara?nın efsanevi belediye başkanlarından merhum Vedat Dalokay, saygıdeğer mimarlık tarihçisi Doğan Kuban, Osmanlı tarihine dair popüler romanlarıyla tanınan Cahit Ülkü, pekçok eseri Fransızca ile Türkçe arasında çeviren Murat Aykaç Erginöz, yakınlarda kaybettiğimiz rafine edebiyatçı Samih Rifat, ülkenin en önemli sanat kuramcılarından Ali Artun, mimarlık yazıları ve polemikleriyle toplumda yankı uyandırmayı başarmış denemeci Oktay Ekinci, entelektüel akademisyen Ali Cengizkan, Yunus Nadi Ödülü Sahibi Mahir Öztaş, radyo oyunları ile ilgi derlemiş yazar Cahide Birgül ve onlar kadar değerli 53 yazar…
Mimarlar Odası ve Mimarlık Vakfı bu antoloji aracılığıyla edebiyatçı mimarların yazınsal yaratısını derli toplu bir şekilde bir araya getirmeyi; bunu toplumumuzun, kültürümüzün ve mimarların kullanımına sunmayı hedefliyor. Bu sayede mimarlık, şehir ve mekan kavramlarının gelişimine dolaylı katkılar koymayı, daha yaşanabilir kentler ve binalar yapılabilmesi için toplumda ve mimarlarda ruhsal ve estetik değerleri geliştirmeyi hedefliyor. Mimarlık mesleğinin kuramsal ve entelektüel boyutuna katkı koymaya çabalıyor. Mimarlık kültürünü ve bilincini yükseltmeye çalışıyor.
Edebiyatçı Mimarlar Antolojisi beyaz kağıda, renkli olarak, özgün tasarımlarla ve özenli bir edisyonla basıldı. Yazarlar doğum tarihlerine göre eskiden yeniye sıralı olmak üzere antolojide yer alıyorlar. Antolojide her yazarın renkli bir fotoğrafı, kısa yaşam öyküsü, eserlerinin listesi ve yapıtlarından kendi seçtiği bir fragman yer alıyor. Kitabın en başında, mimar olmadıkları halde mimarların dimağlarında derin izler bırakmış iki değerli kültür insanı Tevfik Fikret (Aşiyan Evi için) ve Nail Çakırhan?a (Muğla Evleri için) övgü (Tribute) yazıları yer alıyor. Doğrusu antolojiyi hazırlarken saygıdeğer Nail Çakırhan?ın ağır hasta olduğunu duymuştuk ve hayattayken antolojimizi tamamlayarak ona yetiştirmek için az çırpınmadık. Ama ne yazık ki antoloji çıkmadan birkaç gün önce yitirdik değerli ?Onursal Mimar?ı.
Tüm bunların dışında müteakip baskılarda eserin modifiye edilebilmesi ve yeni yazarların da antolojiye dahil olması sözkonusu. Bu nedenle baskı sayısı sınırlı tutulmuş. Fakat zaman içinde mimarlık fakültelerinde bu antolojinin yardımcı kitap olarak tavsiye edileceğini tahmin etmek için de çok fazla uzgörüşlü olmaya gerek yok. O nedenle yeni baskılar olacağı da kesin gibi.
Edebiyatçı Mimarlar Antolojisi?ni mimarlık, şehip plancılığı, iç mimarlık, belediyecilik, yerel yöneticilik gibi alanlarda çalışanlar için ?zorunlu hareketler serisinden? bir kitap olarak görüyorum. Sanatçılar, sanat kuramcıları, entelektüalizmi kendi mesleklerine taşımak isteyen diğer meslek örgütlenmelerinin üyeleri ve edebiyat fakülteleri camiası için dikkatle üzerinde durulması gereken bir kitap olarak öneriyorum. Ortalama edebiyat okuruna ise, edebiyata bir de bu yönden bakmak adına; farklı bir perspektif sunması dolayısıyla bu kitabı tavsiye ediyorum.
Mimarlar Odası İstanbul Şubesi ve Mimarlık Vakfı?nı ise, bu özgün kültürel girişimi desteklediği için kutluyorum; teşekkür ediyorum. Toplumsal, sosyal ve kültürel gelişme için benzer çalışmaları diğer meslek gruplarının da yapmasını diliyorum.
Yazan: Hikmet Temel Akarsu
İstanbul, 30 Ekim 2008
htakarsu@pen.org.tr
www.myspace.com/hikmettemelakarsu
Kitabın Künyesi
Edebiyatçı Mimarlar Antolojisi
Yayına Hazırlayan: Müjgan Yıldırım
Antoloji – 278 Sayfa
Birinci Hamur ? Renkli
Mimarlar Odası İstanbul Şubesi & Mimarlık Vakfı
(Bu yazı, Radikal Kitap?ın 7 Kasım 2008 tarihli nüshasında yayınlandı.)
