Resmi dairelerdeki memurların vergi ödeyenlerin zamanını gereksiz yere alması da engellenir. Bu insanlar kolektif içinde tecrit edilmişlerdir. Ama ulaşım araçları insanları fiziksel anlamda da birbirinden ayırır. Otomobil trenin gördüğü işi devralmıştır. Özel arabanın devreye girmesiyle birlikte, yolculuk sırasında edinilen tanışlar ancak yan tehditkar hitchiker’lara lotostopçu] indirgenir. Insanlar birbirlerinden büsbütün tecrit edilmiş halde lastik tekerlekler üstünde yolculuk ediyorlar. Bununla birlikte çekirdek aile ölçeğindeki bu arabalarda konuşulanlar diğer arabalarda konuşulanlarla aynıdır. Çekirdek ailelerin bu sohbeti daha çok günlük çıkarların etrafında döner. Nasıl belirli bir gelire sahip her aile, tıpkı istatistiğin öngördüğü gibi eve, sinemaya ve sigaraya aynı oranlarda harcama yapıyorlarsa, sohbet konuları da arabanın sınıfına göre şemalaştırılmıştır. Bu aileler pazar günleri ya da seyahatlerde, menü ile mekanları bakımından özdeş olan aynı fiyat kategorisindeki lokantalarda ve küçük otellerde birbiriyle karşılaştıkları zaman, gittikçe artan tecritle beraber gitgide birbirlerine benzediklerini fark ederler. İletişim insanları birbirinden ayırarak birbirlerine benzemelerini sağlar.
MAX HORKHEIMER, THEODOR W. ADORNO
AYDlNLANMANIN DİYALEKTiGi
Felsefi Fragınanlar
Çevirmenler: Nihat Ülner – Elif Öztarhan Karadagan
Kabalcı Yayınevi