Kutup Yazı 20. yüzyılın ilk yıllarında dünyaya farklı açılardan bakan iki karakterin çelişkilerle dolu hayatına odaklanıyor.
Eşi ve kayınvalidesiyle İtalya’ya gitmek üzere yola çıkan Martin, yolculuğun başında büyük bir ölüm tehlikesi atlatır: Basel Garı’nda, demiryolunun kenarında ayağı kayar ve trenin altında kalmaktan Clesant tarafından kurtarılır. Pek mühim olmayan bu kaza, birbirinin tam karşıtı bu iki karakterin hayatını derinden etkileyecek olayların başlangıcı olur. O günlerin ardından yolları ayrılan zıt kutuplar İngiltere’de tekrar bir araya gelecek ve bu kez yardıma ihtiyaç duyan taraf Clesant olacaktır. E.M. Forster bu tamamlanmamış kitabında dahi, mükemmel biçimde birbirine bağladığı fragmanlarıyla ne kadar usta bir yazar olduğunu gösteriyor.
“Forster tekrar tekrar okunabilen ve her okunuşunun ardından, roman okumaya başladığımız ilk günleri saymazsak, bize çok az yazarın verebileceği bir şeyi, bir şeyler öğrenme hissini veren bir romancıdır.”
LIONEL TRILLING
Hasan Fehmi Nemli çevirisi,
Necdet Dümelli’nin önsözü,
Yazar ve dönem kronolojisi,
Kitaba dair görsellerle.
EDWARD MORGAN FORSTER
Ailesinin Londra’da Dorset Meydanı’ndaki evinde
1879’un ilk sabahı dünyaya geldi. Edward Morgan Llewellyn Forster adlı bir mimar ile Alice Clara “Lily” Whichelo’nun tek çocuğuydu. Babasını erken yaşta kaybeden Forster, Tonbridge Okulu’nda öğrenim gördükten sonra King’s College,
Cambridge’e kabul edildi ve burada önce klasik filoloji, daha sonra tarih eğitimi
gördü. Kolejiyle hayat boyu bağını koparmayan Forster, olgunluk döneminde fahri
öğretim üyeliği alacak ve dersler verecekti. Okul günlerinde Leonard Woolf, Lytton
Strachey ve John Maynard Keynes gibi Bloomsbury Grubu üyeleriyle arkadaşlık kurdu; yazarlık kariyeri boyunca da bu grubun uzak çevresinde yer almayı sürdürdü.
Altı romanından dördü Birinci Dünya Savaşı’nın patlak vermesinden önce yayımlanmıştır: Meleklerin Uğramadığı Yer (1905), The Longest Journey (En Uzun Yolculuk,
1907), Manzaralı Bir Oda (1908) ve Howards End (1910). Savaş yıllarında İskenderiye’de Kızıl Haç yararına görev yapan Forster, savaş sonrasında daha önce de
ziyaret ettiği Hindistan’a giderek Dewas Mihracesi’nin yanında özel kalemlik yaptı.
On yıl arayla yaptığı iki Hindistan seyahati sonrasında Hindistan’a Bir Geçit romanını bitirmiş ve 1924 yılında yayımlamıştır. Edebiyat çevrelerinin ve halkın övgülerle
karşıladığı roman aynı zamanda Femina-Vie Heureuse ve James Tait Black Memorial
Ödülü’nü de kazanmıştır. Bu başarılarına rağmen Forster’ın yazarlık ve üretkenlik
konusunda ciddi şüpheleri devam etmiş ve hayat boyu yakasını bırakmamıştır. Kişisel hayatını gizli tutan ve günlüğüne, “Böyle davranmaya devam edersem iyiden
iyiye tuhaflaşacak ve sevimsizleşeceğim,” diye yazan Forster’ın savaştan önce kaleme
aldığı, homoseksüel öğeler taşıyan romanı Maurice de yazarın ölümünden sonrasına
değin yayımlanmamıştır. Buna rağmen Forster üretken bir edebiyat eleştirmeniydi;
çeşitli süreli yayınlara incelemeler ve denemeler yazmış, Cambridge’te edebiyat üzerine verdiği bir dizi dersi Roman Sanatı (1927) adıyla kitaplaştırmıştır. Aldığı fahri
doktoradan sonra hayatının geri kalanını Cambridge’te geçirdi. Forster’ın diğer eserleri arasında Cennet Dolmuşu (1911) ve The Eternal Moment (Ebedi An, 1928) adlı
iki öykü derlemesi, iki deneme kitabı, iki biyografi, İskenderiye üzerine yazdığı iki
kitap bulunur. 1949 yılında kendisine layık görülen şövalyelik unvanını reddetse de,
1969 yılında liyakat nişanını aldı. 1970 yılında doksan bir yaşında hayatını kaybetti.
Külleri bir gül bahçesine döküldü. Eserlerinde Victoria Devri’nin sınıfçı ve ahlâkçı
tutumunu ve sömürgeciliği eleştiren Forster, özel hayatında olduğu gibi edebiyatında da çelişkileri ve belirsizlikleri benimsemiştir.
Kutup Yazı – E. M. Forster
Çeviri: Hasan Fehmi Nemli
1. baskı – Nisan 2024
İletişim Yayınları
115 sayfa