José Saramago’nun İpek Babacan çevirisiyle ‘Lizbon Kuşatmasının Tarihi’, bir redaktörün kelimelerle çevrili yaşamı etrafında kurgulanmış. Saramago’nun kendisinin de bir zamanlar redaktörlük yaptığı hatırlanırsa, kitabın hemen başındaki şu cümle daha bir anlam kazanır: “…düzeltmenlerin edebiyat ve yaşam konusunda çok deneyimli, ciddi kişiler olduklarını size hatırlatmalıyım…”
Düzeltmenimizin adı, Raimundo Silva. Gramer kitaplarının, sözlüklerin ve ansiklopedilerin çevrelediği bir dünyada yaşayan, bir düzeltmen olarak yerini bilen, “Haddini bilen bir düzeltmen için, yazar, eğer yazarsa yanılmazdır,” düsturunu kendisine boş bir çabayla hatırlatan Raimundo Silva, elindeki tarih kitabıyla boğuşmaktadır: Lizbon Kuşatmasının Tarihi. Ancak elindeki yüzlerce sayfada daha önce yazılmamış, yeni olan hiçbir şey yoktur; bu sıkıcı önbilgiyle kitap üzerinde çalışmaya devam ederken, yazarın olumlu bir fiiline olumsuzluk takısı eklemek gelir aklına. Redaktörün bu noktadaki gel gitleri hakikaten eğlenceli: “Sözgelimi Nietzsche’nin düzeltmeni, dini bütün bir adam olmasına karşın, belli bir sayfaya olumsuzluk takısı koyarak filozofun, Tanrı öldü, sözünü, Tanrı ölmedi, diye değiştirme dürtüsüne direndi. Eğer düzeltmenlere özgürlük verilseydi ve ceza yasasından daha sıkı bir yığın yasakla elleri kolları bağlı olmasaydı, çok geçmeden dünyanın yüzünü değiştirirler, susayanlara içecek, açlara yiyecek, kargaşa içinde yaşayanlara barış, dertlilere sevinç, yalnızlara arkadaş vererek evrensel bir mutluluk alemi kurarlardı.”
Ne kudretli bir konum! Raimundo Silva da o andan itibaren bu kudretin farkına varır ve bunu daha önce düşünememiş olmasına şaşar. Bir tarih kitabındaki herhangi hatalı bir ifadenin ya da belirsizliğin -olumsuzluk eki yerine ‘belki’ gibi muğlak bir ifade de seçebilirdi pekâlâ bedelinin gelecek kuşakları bile bağlayabileceğini düşünerek keyiflenir, fakat bir yandan da ceza anının gelmesini bekler. İşte bu noktada yeni bir tarih yazılmaya başlar; Senhor Silva’nın kaleminden alternatif bir tarih. Saramago da, yapıtları ve duruşuyla tarihin akışını değiştirmeye çalışmıyor mu?
Yazan: Sema Aslan
(04/06/2004 tarihli Radikal Kitap)

Tanıtım Yazısı
Bir yayınevinde düzeltmen olarak çalışan Raimundo Silva, provalarını okuduğu bir tarih kitabında, bir cümledeki fiile olumsuzluk takısı ekleyerek, 1147 Lizbon Kuşatmasının tarihini tümüyle altüst eder. Metinde bile isteye yaptığı bu yanlışlık anlaşılıp düzeltilir ama göreve yeni atanan editörü Maria Sara, ona bir “kurmaca tarih” romanı yazmasını önerir. Düzeltmen alternatif bir Lizbon Kuşatmasının tarihini kaleme almaya başlarken, editörü Maria Sara ile başlayan erotik ilişkisi romanının kahramanlarının öyküsüne yansır. Saramago’nun roman içinde roman yapısıyla ilginç ve sürükleyici bir hal alan kitabı; okuru sarmal, erotik, gizemli bir öykünün içine çekiyor.

Kitabın Künyesi
Lizbon Kuşatmasının Tarihi
José Saramago,
Çeviren: İpek Babacan,
İş Kültür Yayınları,
2004,
379 sayfa

Previous Story

Marksist İktisat El Kitabı / Temel Kavramlar

Next Story

Therapia?dan Tarabya?ya ? Orhan Türker

Latest from Jose Saramago

Saramago Okurları Yaşıyor – Zafer Köse

Olay örgüsü gelişirken Saramago ölüyor; bir roman kahramanı değil, bu kez yazar ölüyor. Kurgunun bir parçasına dönüşüyor bu ölüm. Toplantıda, yolculukta, komşulukta… Türlü ortamlardaki
Go toTop

OKUMA ÖNERİLERİMİZ