Bugünkü toplumda yaşayan insanların kişisel çıkar kavgalarını, ihanetlerini, ikiyüzlülüklerini, maskelerini ve bu durumun onların ruhsal dünyalarında yarattığı karşıtlıkları düşündüğüm zaman aklıma hep Shakespeare gelir. Onun eserlerinde dört yüz yıl önce çizilen karakterleri güncel yaşamda hemen bulurum; onları ihtiraslarından, kıskançlıklarından, gülünç, trajik yanlarından tanırım. Çünkü insanları birbirine bağlayan rekabetçi-çıkarcı ilişkiler, sevgiler, dostluklar, aldatmalar, korkular, güçsüzlükler; bu ilişkilerin kişiler arasında yarattığı sevinçler, gerginlikler, sıkıntılar, kavgalar, söz olarak hiç değişmemiştir. Değişen şey biçimdir, aynalardır, insanın kendini sunduğu vitrinlerdir.
“Tiyatro yazarı deyince ilk akla gelen isimlerin başında hiç kuşkusuz Shakespeare gelir. ‘Romeo ve Juliyet’, ‘Atinalı Timon’, ‘On İkinci Gece’, ‘Hamlet’… onun oyunlarından yalnızca birkaçı. Yarattığı karakterler ve ele aldığı konularla insanlık tarihinin her dönemini kapsayan hikâyeler anlatan Shakespeare hakkında yapılmış iki araştırma kitabı yayımladı. Her ikisi de Mehmet İnanç Turan Shakespeare ile Tanışmak İster misiniz ve Shakespeare ile Tarihe Yolculuk yazarın tüm oyunlarıyla ilgili değerlendirmeleri kapsıyor.
İnanç her iki kitapta da özellikle Shakespeare’in yarattığı karakterler ve oyunlarının günümüzdeki karşılıkları üzerinde duruyor. Shakespeare ile Tanışmak İster misiniz adlı kitabın önsözünde de çalışmasını “Bugünkü toplumda yaşayan insanların kişisel çıkar kavgalarını, ihanetlerini, ikiyüzlülüklerini, maskelerini ve bu durumun onların ruhsal dünyalarında yarattığı karşıtlıkları düşündüğüm zaman aklıma hep Shakespeare gelir. Onun eserlerinde dört yüz yıl önce çizilen karakterleri güncel yaşamda hemen bulurum; onları ihtiraslarından, kıskançlıklarından, gülünç, trajik yanlarından tanırım. Çünkü insanları birbirine bağlayan rekabetçi -çıkarcı ilişkiler, sevgiler, dostluklar, aldatmalar, korkular, güçsüzlükler; bu ilişkilerin kişiler arasında yarattığı sevinçler, gerginlikler, sıkıntılar, kavgalar, öz olarak hiç değişmemiştir. Değişen şey biçimdir, aynalardır, insanın kendine sunduğu vitrinlerdir” diyor.
Zaten Shakespeare’in karakterlerinin çözümlemelerini iyice hazmettikten sonra çevrenizde benzerlerini bulmakta zorluk çekmiyorsunuz maalesef. Bugün insanların birbirine karşı kullandığı maskeleri, yaptıkları rolleri, sanki eski zamanlardan kalmış miras gibi kullandıklarını görüyorsunuz. Örneğin ‘Venedik Taciri’nde Bassonio’nun kullandığı şu sözler etkiliyor sizi: “Dış görünüş bazen hiç de yansıtmaz gerçeği. Oysa dünya hep gösterişe kanmıştır”. Ya da Shakespeare’in ‘İki Soylu Akraba’ adlı oyununda kullandığı şu sözler insanın kulağına küpe olacak nitelikte: “Dünyanın hazinelerini bulmak isteyenler, derine inmelidir biraz. Yüzeyde kalınınca hiç bir şey bulunmaz”. Kitaplarda Shakespeare’in ‘veciz’ nitelikteki repliklerinin yanı sıra onun aşka bakışı da uzun uzun irdeleniyor ve yazar bunu yine ustanın oyunlarındaki cümlelerle açıklama yolunu tercih ediyor: “Aşk, gördüğünü gözleriyle değil, hayalleriyle görür”, “Özünü yabancı düşüncelerle karıştırıldı mı sevgi, sevgi olmaktan çıkar”.
Ali Öztürk, 11/08/2006 Tarihli Radikal Gazetesi Kitap Eki
SHAKESPEARE İLE TANIŞMAK İSTER MİSİNİZ
Mehmet İnanç Turan, Etki Yayınları, 256 sayfa, 2006
Mehmet İnanç TURAN Hakkında
İlk kitabı Nâzım?ı Anlamak Pêrî Yayınları tarafından 1998 yılında yayınlandı. Ardından Etki Yayınevi tarafından çıkarılan kitapları şunlar: Hayat Kadın ve Aşk (2000), Yıkıntının Tarihi ve Teorisi (2001), Insan Olması Engellenmiş İnsan (2001), Edebiyatla Örülmüş Aşk Mektupları (2003), Nâzım?ı Nâzımca Anlamak (2004), Shakespeare ile Tanışmak İster misiniz? (2006), Shakespeare ile Tarihe Yolculuk (2006), Küreselleşme (2006), Aykırıhayat (2007), Düşünmenin Felsefi Yolu (2007), Siz de Filozofsunuz (2007), Bin Bir Aforizma (2008).