Victor Hugo, Sefiller’de sorar; “uygarlığın yeraltısı, daha derinde ve karanlıkta olduğu için, uygarlığın görünürdeki yüzünden daha mı az önemlidir? Hugo birini bilmeden diğerini bilmenin mümkün olmadığını söylese de, bu iki gerçekliğin birbirinden önemli ölçüde ayrıştırıldığını farkındadır. O yüzden iki tür tarihçiden söz eder Hugo; anlam ve fikir tarihçisi ve olaylar tarihçisi.
Olaylar tarihçisi kralların mücadelesi, prenslerin doğumu, soyluların evlilikleri, savaşlar, meclisler, büyük devlet adamları, gün ışında yapılan devrimler, görünür olanın tarihiyle ilgilenir.
Öte yandan, fikir ve anlamlar tarihçisi içeriyle alakalıdır; temellerle, çalışan, çile çeken, bekleyen insanlar, ağır yük altında ezilen kadınlar, acı çeken çocuklar, insanın insana açtığı savaşın sırları, önyargılar, yerleşmiş kötülükler, açlık, insan ruhunun gizli evrimi, yığınların muğlak titremeleri… bu tür bir tarih anlatımının konusudur.
TARIK ŞENGÜL
birgun.net 05.04.2016, sefiller adlı yazıdan