Kategori: Zahit Atam

Ben Nietzsche konusunda çok basit bir şey söyleyeyim: Genellikle aptallar, tutunamamışlar ve elbette topluma kendini kabul ettirememiş zavallılar Nietzsche hayranıdır. Hatta daha ilginç bir şey söyleyeyim, giderek hayatlarında atlatamayacakları bir badireye saplanıp kalanlar, tıkananlar, işte o çaresizlik hallerinde bir tür büyüklük satmak ve kendilerine anti-depresan olarak Nietzsche’ye sarılırlar. Bu bir

Türkiye Sinema Tarihi yazımlarının bana çoğu tuhaf gelir, bunların içinde bu kadar az anekdot anlatılması da anlamsız gelir. Tarihin içinde çok önemli anekdotların anlaşılması onlara vakıf olmak için zorunludur. Sinemacılarımızın anılarını anlatmamaları, anlattıklarında da tuhaf şeyleri anlatmaları da bana tuhaf gelir. Bir de eleştiri meselesi var: bizim eleştirmenlerimizin özelliği, bir

Sinema dünyası denince akla belli başlı isimler geliyor. Bu isimler genelde medyatikler ve beyazperde üzerinde de adları büyük adlarla yazılır. Genelde de parsanın büyüğünü bunlar alırlar. Ama bir de perde arkasında olan, kimi çok yetenekli insanlar vardır. Bunlar gerçek emekçilerdir. Kriz denilince, aslında bu emekçiler, bu uzmanlar, bu nitelikli insanların

Bizim sinemamızın esas zayıf yanı, sinemayla hiç alakası olmayacak, yeteneksizlikten çatlayan insanların büyük sanatçı olarak tarihimizde karşımıza çıkmasıdır. Bu insanların esas sorunu senaryo falan değildi. Daha büyük bir sorun var. O da bu insanların bu toplumu nasıl gördüklerinde, bu toplumu anlatmak için gördüklerini nasıl yorumladıklarında kilitleniyordu. Türkiye’de bilenler bilir, asıl

Nedense bizim sanatçılarımız ve aydınlarımız Türkiye’yi kurtarma, geliştirme, inkişaf ettirme ve hatta aydınlatma görevlerini tribündeyken yapmayı severler, tarihsel özelliğimizdir bu. Jön Türklerden itibaren, tribünden demokrasi, eğitim, bilim ve kültür sanatta ‘en büyük reformlar’ tribündeyken yapılmıştır, sahaya inince skor tabelasına bakmamak daha iyidir, çünkü maçı devam ettirmek için de moral gerekir.

Neyi bekliyoruz böyle toplanmış pazar yerine? Bugün barbarlar geliyormuş buraya. Neden hiç kıpırtı yok senatoda? Senatörler neden yasa yapmadan oturuyorlar? Çünkü barbarlar geliyormuş bugün. Senatörler neden yasa yapsınlar? Barbarlar geldi mi bir kez, yasaları onlar yapacaklar. Neden öyle erken kalkmış imparatorumuz, şehrin en büyük kapısında neden kurulmuş tahtına, başında tacı,

Yılmaz Güney’in tarihini ve sanatını incelediğimizde, günümüze bırakılan mirasa baktığımızda, gördüğümüz en acı ders nedir? Çok basit: Siyasi iktidar bu süreci takip etti, müdahil oldu, şekillendirdi ve direnişten dersler çıkardı, sonraki sanatçı-aydınlar için bu derslerin sonuçlarına göre hareket etti. Peki, muhalif, solcular, entelektüeller ne yaptılar? Birçoğu bu mirası anlamadığı gibi,

Bu iş öyle Kış Uykusu’ndaki gibi Türk Tiyatro Tarihi diye başlık atıp, kitap yazdım demeye benzemez. Gençlerin her birine, tümü hiçlikte biten, hiçbir ciddi sorunla uğraşmayan, hiçbir önemli toplumsal sorunla mücadele etmeyen, hiçbir ciddi muhalif kimlikle el ele vermeyen, çoğu anlamsız senaryolara dayanan filmleri kamu bütçesiyle çektiriyorlar. Sonrada ortalarına ‘baş

(YTS yazılarına niçin ara veriyorum?) İnsan hayatında bir şeylerin gizli kalacağı yanılsaması ya da insanın kendine söylediği en basit ve en iğrenç yalanlardan birisi olarak: Yaptığının hesabını vermeyeceği sanısı, pek çok kötülüğün arkasındaki ‘temel itici güç’tür. Zaten insanlık tarihinde nice korkunç olay, nice insanlık suçunun arkasındaki dürtü bu büyük ve

Batı Doğuya pek meraklı ve istekli bakmadı. Oysa Doğulu sanatçılar için Batıda görünmek her zaman çok önemli oldu. Kültürel açıdan iyice kültürlerin birbirinin farkına varması bir açıdan İkinci Dünya Savaşının bir ürünüdür. Bu paradoks bugün de geçerlidir. Venedik’ten alınan bir ödülle “ben neymişim” sendromuna girip kendi yaptığının soyut ve somut

Bir uygarlığın anlatısal göstergesi aslında sanıldığından daha basittir: ister ünlü, ister saraylı, isterse sıradan bir insan olsun, o insanın başına sıra dışı veyahut da trajik bir durumun gelmesi ve kişinin bütün hayatını sarsacak ve evrensel olarak insan benliği üzerinde etkili olan anlatılar kurmak. Bu anlamda eğer 19. Yüzyıl Fransız gerçekçi

John Berger, Picasso’nun Başarı ve Başarısızlığı kitabında toplumsal siyasal ve uluslararası gelişmelerin sanat tarihi içindeki önemine inanmış birisi olarak, İkinci Dünya Savaşı öncesi dünya sanat piyasasının merkezinin Paris’ten New York’a kayışını anlatır. O dönemlerde, kuşkusuz John Berger olup bitenlerin tam ayırtında değildi, bu değişimin ve merkezin kaymasının sanat tarihinde ne

1960’larda Fransa merkezli olarak sosyal teoriyi Saussure kökenli dilbilim sarmaya başladı. Aynı eğilim Metz aracılığıyla sinema teorilerini de kapladı. Metz, sinema teorisinin, çözümlemesinin ve kuramsallaştırma denemelerinin ‘kocadığını’ ve bunun yerine artık teorinin felsefeyi bırakıp, bilim olması gerektiğini anlatıyordu. Bugün geçmişe dönüp baktığımızda, göstergebilimsel çözümlemenin sinema tarihinde ne eleştiriyi ne de

Türkiye’den Avrupa’ya giden insanların Türkiye ile ilişkilerini yakından görmeye başladığımda şaşırmış ve düşünmüştüm. Giderek işler daha da netleşiyor… İlginç dikotomiler var Almanya’da, Türkiye ile göçmenlerin kurdukları ilişkiler arasında. Hamburg’ta Mig-Zentrum 6 yıldır Yılmaz Güney adına etkinlikler düzenliyor. Filmler gösteriyor, tartışmalar düzenliyor. Ancak eksik olan bir şeyler var: bunların kökeni Türkiye’de.

Türkiye ilginç bir ülke, bakıyorsunuz tuhaf şeyler oluyor, tam bilemiyorum ama Türkiye’nin ar damarının yerinin değişmesinde herhalde aydınların çok ciddi bir yeri vardır. Aydınlar ve sanatçılar demeliydim, ama bugünlerde pek sanatçı kalmadı, onun için gerekli mi bilmiyorum. Bu çizgi değiştirme meselesi ve iktidara yaranma niteliği giderek insanların ve elbette gençlerin

Avrupa’da şöyle lakırdılar en yüksek siyasal kimliklerden dile getirildi: Avrupa Birliği bir Hıristiyan Kulübüdür. Yine Avrupa’da Hıristiyan Birlik partilerinin Türkiye’ye yönelik tepkisel yaklaşımları net olarak görülüyor. Amerika’da ise Trump’ın gelişi bir anlamda ‘aşırı sağın’ meşrulaşması ve elbette ki çıkarcı mantığın ‘gemisini kurtaran kaptan’ rolünde dünyayı tek kişilik Haçlı seferleri yapmaya

Avrupa geneline bakıldığında, Neo-Nazizm denilen hareketler ya da yetersiz liberal sosyolojinin adlandırması ile aşırı-sağ hareketlerin sosyo-ekonomik tabanına bakıldığında ne görüyoruz? En önemli sorulardan birisi bu. 1990’da Yeni Dünya Düzeni ilan edildiğinde, Liberal saldırı doruk noktasında iken, Marksizm’i çağdışı bir ideoloji ilan etmeye çalıştılar. Büyük ve etkili bir saldırı ile Marx’ı

Birkaç yıl önce The Cut filmini çekti Fatih Akın. Kendisiyle söyleşileri okursanız göreceksiniz ki, filmi Western formatına taşıdığını anlatıyor, hemen ardından da Westernleri çok sevdiğini belirtiyor. Bakıyoruz tarihe, Alman Sinemacılar Alman Kültürü hakkında neler demişler? Wim Wenders diyor ki, “our subconcios is colonized by Americans”, yanisi diyor ki “Bizim bilinçaltımız,

Savaş sonrasında Amerika çok sancılı bir ülke haline geldi: McCarthy’cilik denilen şey, bir tür kendisi ayyaş, aklı çalışmaz ve uçkurunda, ikiyüzlü, kısacası tam anlamıyla Victoryen bir zihniyete sahip kesimin açıkça sivil topluma saldırısıdır. Bu saldırı o kadar köklü ve esaslı biçimde toplumu dönüştürmeye çalıştı ki gençliği kapsaması imkânsızdı. Niçin imkânsızdı?

Aşırı sağın yükselişinin toplumsal nedenleri var. Bunların içinde insanlığın yaşadığı akıl tutulmasının esastan bir payı var. Dünya genelinde aydınlar büyük oranda toplumlar için artık geçmişteki kadar önemli değiller. Aydınların toplumun üzerindeki gölgesi yeterince daraldı. Hatta aydının topluma nüfuz edebilmesi için bir perde gibi medya araya giriyor. Hal böyle olunca, aydınlar