?Bir Halkın Müziği Caz adlı bu kitap, bugüne kadar caz üzerine yazılan en önemli yapıtlardan biridir. Bu büyük müziğin genel değerlendirmelerine, yüzyıl önce ragtime olarak başladığı günlerden bu yana musallat olagelmiş gettoculuğa ve ırkçı ayrımcılığa karşı gerçek bir manifestodur. Bu müziği dört bir yanından kuşatagelmiş yalanları ve yanlış anlamaları, cazın zamanımızın önde gelen yaratıcı sanat güçlerinden biri olduğunu inkâr çabalarını gözler önüne sermektedir.? Geoffrey Jacques
Geoffrey Jacques’in yukardaki sözlerle değerlendirdiği Caz: Bir Halkın Müziği, Türkçe’de daha önce Müzik Neyi Anlatır?, Besteci ve Ulus adlı kitapları yayımlanmış Marksist yazar ve sanat eleştirmeni Sidney Finkelstein’in caz üzerine önemli bir çalışmasıdır.
Finkelstein bu kitapta caz konusunda hâlâ yaygın olan, ?Caz Arfikalıdır ya da Afrikalı değildir. Okul yüzü görmemiş müzisyenlerce çalınır. Ciddi ve yaratıcı bir anlatım olmaktan uzaktır, bir şarkı, dans ve doğaçlama müziğidir. Gecenin, içkinin ve cinselliğin müziğidir? gibi anlayışlarla tartışmakta, onlara karşı kanıtlar getirmekte ve yeni yorumlara girişmektedir. Bunu yaparken, caza karşı yürütülen ayrımcılığa örtü görevi gören kimi övgülere de pabuç bırakmamaktadır. Her müzik türü ve her sanat gibi, plak şirketleri, kumpanyalar ve mali menfaaterce yozlaştırılmış birçok yüzü olmasına karşın, gerçek cazın taşıdığı yüksek niteliğe vurgu yapmaktadır.
Yazar, caz tarihinin siyahların ırk ayrımcılığına karşı mücadelesi, demokrasi ve tam eşitlik mücadelesi ile sıkı sıkıya bağlı olduğunu vurgulamakta; ama cazın siyahlar tarafından yüzyılın başında Amerikan yerlileri ve dünyanın her köşesinden gelen göçmenlerle birlikte ortak bir kültüre doğru gelişme ve bütünleşme ortamı içinde yaratıldığını da söylemeden geçmemekte; cazın sınıfsal niteliğinin altını çizmektedir.
Kitabın, ?Cazın Müzik Tarihindeki Yeri?, ?Cazın Sedası?, ?Blues ve Cazın Folk Şarkısı?, ?Doğaçlama ve Caz Formu?, ?Pop Ezgisi, Hot Solo ve Büyük Band?, ?Deney Laboratuvarı ve Yeni Caz?, ?Cazın Geleceği? başlıklı bölümlerinin her birinin sonunda, o bölümde ele alınan konularla ilgili olarak yazar tarafından sunulan birer plak listesi de yer almaktadır.
Bilim ve Gelecek Kitaplığı tarafından yayımlanan Bir Halkın Müziği: Caz, Türkçe müzik kültürüne katkı yapan çok sayıda kitabı dilimize kazandırmış çevirmen Mehmet Halim Spatar’ın ekleri, ?ABD siyahları ile ilgili bazı tarihsel bilgiler?; Caz Sözlükçesi ve Türkçe’de Caz Kitapları başlıklı bölümlerle de zenginleşiyor.
ÖNSÖZ / M. Halim Spatar
Caz, Siyahların, Amerikan toplumunda beyaz ırkçılığına, Ku-Klux-Klan?a, ırk ayrımcılığına karşı verdikleri uzun ve acılı mücadeleler boyunca, Amerikan Yerlileri ve dünyanın hemen her köşesinden gelen göçmenlerle birlikte ezenlere karşı ortak bir mücadele ve ortak bir kültüre doğru gelişme ve bütünleşme içinde yarattığı özgün ve önemli bir müziktir.
Caz, bugün, eğrisi ve doğrusuyla uluslararası bir sanat ve insanlığın kültür hazinesinin demirbaşlarından biridir. Cazı daha yakından anlayabilmek için, cazın yaratıcısı olan Amerika?nın siyah insanlarının tarihini, beyazların tarihi kadar incelemek ve bir bileşim halinde kavramak gerekir. Bu aynı zamanda, hem dünya çapında bir emperyalist güç, hem de siyah, beyaz ve pek çok başka ırktan oluşan halkıyla çok değerli sanat, bilim, müzik ve kültür birikimleri ve insanları yetiştiren bir ülke olan bugünkü Amerika?yı daha iyi anlamak için gereklidir.
Yazar ve müzik, edebiyat, sanat eleştirmeni Sidney Finkelstein?ın, Amerika?nın modern bir Roma İmparatorluğu olma hırsı ile dünyaya yüklenişinin bazı yanlarını aydınlatan ve aslında cazın bir eğlence müziği olmayıp büyük bir sanat olduğunu; her müzik ve her sanat gibi cazın da, tin-pan-alley müziği gibi plak şirketleri, kumpanyalar ve mali menfaatlerce yozlaştırılmış birçok yüzü olmasına rağmen, gerçek caz sanatçılarının niteliklerini daima yüksekte tuttuklarını anlamama yol açan bu kitabını çeviriyorum.
Caz-Bir Halkın Müziği?nin, özellikle Yeni Dünya?nın yaratıcı siyah insanlarının müzik, sanat ve kültür dünyasına katkılarına biraz olsun dikkat çekmesi, cazın gerektiği gibi anlaşılıp tartışılmasına katkıda bulunması ve müzik kitaplığımızda yerini alması umut ve dileğiyle.
Kitabın Künyesi
Bir Halkın Müziği Caz
Sidney Finkelstein
Çeviren: M. Halim Spatar
Bilim ve Gelecek Kitaplığı
1. Baskı, Kasım 2009
282 sf.