10 ünlü romanın esin kaynağı olan insanların fotoğrafları

1 – Alice Harikalar Diyarında (Alice in Wonderland) — Alice Liddell
Lewis Carroll’ın Alice Harikalar Diyarında adlı yapıtının en azından bir bölümünde Alice Liddell’dan esinlendiği ve ana karakterine onun adını verdiği iyi bilinir. Carroll, birçok farklı çocukla vakit geçirse ve fotoğraflasa da favorisi Alice’ti. Lewis Carroll’ın 1860’ta, Alice Lidell yedi yaşındayken çektiği ve Alice’in Yeraltı Maceraları’nın özgün versiyonunun son sayfasında küçücük basılan yukarıdaki fotoğraf bunun bir kanıtıdır.

2 Peter Pan — Michael Llewelyn Davies
J.M. Barrie, bütün çocuk karakterlerinde “Kayıp Çocuklar, Darlingler” kuşkuya yer bırakmayacak şekilde 1897’de tanıştığı Davies ailesinden esinlense de Peter konusunda tümüyle Michael’dan ilham almıştı. Barrie’nin Peter’ı bir sütçocuğu olarak tasvir etmeye başladığı yıllarda Michael da aynı yaş dönemini sürmekteydi ve Barrie yıllar (ve kitaplar) boyunca Michael’ın sık kabus görmesi gibi tipik özelliklerini Peter’in karakterine dahil etti. Michael’ın kardeşi Nico daha sonraları onu “Aramızda en zeki, en özgün ve potansiyel deha sahibi kişiydi” diye tanımlayacaktı. Bu da bizim Peter’i hatırlatıyor zaten.

3 – Dorian Gray — John Gray
Oscar Wilde’ın arkadaşlarından (zaman zaman sevgilisi de) ve yakın edebiyat çevresinin üyelerinden biri olan çocuksu karakterli şair John Gray, kendisini 20’lerinin ortalarında olduğu halde 15 yaşındaymış gibi gösteren yüz hatlarına sahipti ve hayatın daha incelikli yönlerine karşı belirgin bir zaafı vardı. Dorian Gray’in Portresi (The Picture of Dorian Gray) yayımlandıktan sonra sadece arkadaş çevresi değil basın da bu bağlantıyı fark edip üzerine gitti, Gray’in Londra’da yerleşik bir yayın kuruluşuna hakaret davası açmasını gerektirecek derecede aşağılayıcı bulduğu bir durumdu bu.

4 – Daisy Buchanan – Ginevra King
Muhteşem Gatsby’nin (The Great Gatsby) Daisy’sinin, genellikle Fitzgerald’ın 1915-1917 arasında birlikte olduğu (ve bizim Mary Crowley’e acayip benzettiğimiz) ilk aşkı Ginevra King’in hafifçe örtük portresi olduğu düşünülür. Fitzgerald, sosyal statülerinin farklılığı nedeniyle bocalayan ilişkilerinin orta yerinde, düşkün bir tavırla, “Yoksul delikanlılar zengin kızlarla evlenmeyi akıllarından geçirmemeli” diye yazmıştı. Bu ifade daha sonra film uyarlamasında da kullanıldı. King, Fitzgerald’a Kış Rüyaları’nın (Winter Dreams) Judy Jones’u ve Cennetin Bu Yakası’nın (This Side of Paradise) Isabelle Borge’si gibi karakterleri için de ilham verdi. Zelda’nın bütün bunlardan pek hazzettiğini sanmıyoruz doğrusu.

5 – Sherlock Holmes — Dr. Joseph Bell
Arthur Conan Doyle, Sherlock Holmes’u yaratırken tıp fakültesindeki hocalarından biri olan Dr. Joseph Bell’den esinlendiğini söylemişti. Yazar, otobiyografisinde, “Hocam Joe Bell’i, onun kartalı andıran yüzünü, tuhaf yöntemlerini, ayrıntıları değerlendirmedeki tekinsiz oyunlarını aklıma getirdim. Eğer bir dedektif olsaydı bu cazip fakat örgütlenmemiş alanı kuşkusuz tam bir bilim dalına dönüştürecekti” diye yazdı. Conan Doyle, 1892’de Bell’e yazdığı bir mektupta şu ifadeleri kullanıyordu: “Sanmıyorum ki [Holmes’un] analitik yaklaşımı sizin ayakta tedavi servisinde elde ettiğinize tanık olduğum bazı sonuçların en küçük şekilde de olsa abartılmış hâli olsun. Ben sizden tümdengelim, çıkarsama ve gözlem üzerine dinlediklerimi merkeze alarak, işleri gidebileceği yere kadar?yerine göre daha da öteye?zorlayan bir karakter inşa etmeye çalıştım. Bell’in kuşkusuz ki gururu okşanmıştı ama dostuna bir mektupla çıkışmaktan da geri durmadı?“Sherlock Holmes olan asıl sensin ve bunu da pekala biliyorsun.”

6 – Lolita ve Humbert Humbert —Sally Horner ve Frank LaSalle
Dolores Haze’in bütünüyle Sally Horner’dan esinlendiğini söylemek abartı olsa da, Nabokov’un yaşam öyküsünü yazan Brian Boyd’a göre, yazar Lolita üzerinde çalışırken söz konusu davayı incelemişti. Boyd, “Nabokov, gazetelerdeki kaza, cinsel suç ve cinayet haberlerine ilişkin notlar alıyordu: 15 yaşındaki Sally Horner’ı New Jersey’den kaçıran ve Kaliforniya’nın güneyinde bir otelde bulunana kadar ‘kölesi’ olarak alıkoyan ‘orta yaşlı bir ahlak düşkünü’ diye yazdı. Tıpkı adamın yaptığı gibi, kızın babası rolünü oynayan Humbert Humbert kitapta davaya atıfta bulunarak soruyordu: “50 yaşındaki tamirci Frank Lasalle’in 1948’de 11 yaşındaki Sally Horner’a yaptığını ben de Dolly’ye yaptım mı acaba?” Esasen, eh. Esasen.

7 – Winnie the Pooh (ve taifesi) — Winnie the Pooh (ve taifesi)
Winnie the Pooh’un, diğer karakterlerin çoğu gibi A. A. Milne’in oğlu Christopher Robin’in aynı adlı oyuncak ayısından esinlendiğini hepimiz biliriz. Peki ilk Winnie’nin gerçek bir ayının adını taşıdığından haberiniz var mıydı? Winnipeg, 1915’ten 1934’e kadar Londra Hayvanat Bahçesi’nde yaşayan canayakın ve fena halde oyunbaz bir dişi ayıydı. Winnipeg’in, oyuncak ayısı “Ayı Edward’ın” adını onun uğruna “Winnie the Pooh” olarak değiştiren Christopher Robin gibi çok sayıda hayranı vardı.

8 – Sal Paradise ve Dean Moriarty – Jack Kerouac ve Neal Cassady
Yolda (On the Road) Amerikan edebiyatının kalıcı eserlerinden biri olabilir, oysa Kerouac sadece kendisi ve tatlı hayat yaşayan arkadaşları hakkında bir şeyler “karalıyordu”. Aslında romandaki hemen her karakter Kerouac’ın hayatındaki gerçek bir kişiye tekabül ediyor—ona kalsaydı Kerouac belki de her birinin gerçek isimlerini kullanacaktı.

9 – Antonia Shimerdas — Annie Sadilek Pavelka
“Yazdığım her bir hikâye” diyordu Willa Cather, “birtakım çocukluk deneyimlerinin, çocuk olarak bende iz bırakan bir şeylerin kağıda aktarılmasından ibaret”. Gerçekten de, Cather’ın gençlik dönemi Nebraska düzlüklerinde Bohemyalı göçmenlerden bir kızla karşılaşmasına kadar My Ántonia’daki anlatıcısının hayatını izler. Cather bir keresinde, “Beğenilerindeki keskinlik ve duyarlılığı, insan sevgisi ve eziyet yüklenmedeki kararlılığıyla tanıdığım en gerçek sanatçılardan biri” diye tarif etmişti gerçek Antonia’yı.

10 – Anne Shirley — Evelyn Nesbit
Anne of Green Gables’ın hayat dolu başkahramanı ile Gibson Kızı Evelyn Nesbit arasındaki bağlantı tamamıyla rastlantısal: Lucy Maud Montgomery, karakteri tahayyül ederken modelin Metrapolitan Magazine’de gördüğü bir resmini keser (kim olduğu konusunda en küçük bir fikri yoktur) ve Anne’in ideal fiziksel görünümü olarak yatak odasının duvarına yapıştırır. Olmanız beklenen şahsiyet işte budur kızlar.