Marcel Martin / Luda-Jean Schnitzer’in derlediği ‘Devrim Sineması’, Ekim Devrimi dönemini bütün çoşkusuyla yaşayan Rus sinemacıların yazılarından oluşuyor. Kitap on iki bölümden oluşuyor ve her bölüm dönemin önemli yönetmenlerinden birine ayrılmış. Bu yönetmenler: Yutkeviç, Ayzenştyan, Aleksandrov, Kuleşov, Vertov, Kozintsev, Gerassimov, Pudovkin, Golovyna, Dovjenko, Gabriloviç, Romm. Bölümlerin başında yönetmenlerin kısa biyografileri yer alıyor.
“1917 Büyük Ekim Devrimi’nden sonra Çarlık Rusyası büyük bir alt-üst oluş yaşarken, hayatın her alanı yeni ve mutlu gelecek için örgütlenmeye başlıyor. Üretim ilişkileri yeniden biçimleniyor, bu yeni üretim ilişkilerine uygun yeni insanın yaratım süreci bütün coşkusuyla hayatın her alanında harekete geçiyor.
Bu yeniden oluşum sürecinde kuşkusuz en çoşkulu ve devrime heyecanla sarılan, devrimin yarattığı sonsuz özgürlük ortamından alabildiğine yararlananlar sanatçılar. Çünkü birdenbire büyük ve hantal bir yapı çöküyor. Bu çöküşle birlikte o hantal yapının kuralları da bu ‘görkemli’ enkazın altında kalıyor. Alabildiğine özgürleşen ve kendilerine bu özgürlük ortamını sağlayan Büyük Ekim Devrimi’ne olağanüstü bir heyecanla sahip çıkan sanatçılar ellerinden, dillerinden, yüreklerinden geldiği gibi yeni döneme hazırlıyorlar kendilerini, sanatlarını ve ülkelerini.
Deneysel Sovyet sineması
Sovyet Sineması’nın oluşum süreci ve bu sürecin sonunda ortaya çıkan sonuçların dünya sinemasını etkileme gücü işte bu özgürlük ortamının ürünü.
Yeni İnsan’a Yeni Sanat. Kesin Bir Kopuş. Sonsuz Özgürlük. Sonsuz Özgüven. Öğrenme ve Keşfetme Tutkusu… İşte yeni dönemin sinemasını belirleyen düşünsel temeller…
Belirtmek gerekiyor; bu döneme damgasını vurun tüm yönetmenler, Devrim gerçekleştiğinde henüz çocuk yaştalar. Bugünün algısıyla düşünürsek eğer, bırakın sanatsal bir eserin yaratıcısı olmalarını, herhangi bir sanat dalını, diyelim sinemayı düzgün cümlelerle anlatmaları bile bizi şaşırtacak
yaşta. Ve dünya sinemasını etkileyen, inanılmaz güzellikte ürünler veriyorlar. İnanılması zor ama, 20 yaşını aşanlara ‘Usta’ ya da ‘İhtiyar’ diyebilecek kadar da çoşkulu bir özgüvene sahipler.
Devrim Sineması, işte bu dönemi bütün çoşkusuyla yaşayan sinemacıların yazılarından oluşuyor. Hepsi de o dönemi anlatıyorlar, sevgiyle, heyecanla,
gururla. O dönemde yaşamış olmakla nasıl şanslı olduklarının altını çiziyorlar. Nitekim kitabın önsözünde, “…Nitekim bu gençlerin yirminci yüzyılın sanatlarına yaptıkları katkılar bizi bugün bile derinden etkilemektedir… Her şey bir yana, Devrim sinemaya Ayzenştayn, Pudovkin, Dovjenko ve Kuleşov gibi sinema tarihinin bütün akışını değiştiren dört ustayı kazandırmıştır…” dedikten sonra şu cümlelerle devam ediliyor:
“Elinizdeki kitapta yazıları olan o büyüleyici kuşağın, Sovyet sinemasının kurucularının bazıları, o yılları hatırlayıp gençlikleriyle övünüyorlar…”
İnsana ‘hayal etmesi bile zor’ gibi geliyor. Ama ‘hayal’ değil; düpedüz gerçek; Ayzenştayn bütün dünya sinema tarihihin kilometre taşı olan filmini; Potemkin Zırhlısı’nı 25 yaşında çekiyor.
Bu gücü de Devriminin sağladığı sonsuz özgürlük ortamından alıyor elbette. Fazla söze gerek var mı…?
ŞEBNEM BİNGÜL, 21/11/2003 Tarihli Radikal Gazetesi
“İnanılmaz, harika günler. Devrimci bir sanatın ilk adımları. Sanat hayatına atıldıklarında on altı-on yedi yaşlarında olan, büyücü Meyerhold’un çırakları. 25 yaşında tüm zamanların en görkemli filmi “Potemkin Zırhlısı”nı çeken Eisenstein. En cüretkârca denemeleri ve çılgınca arayışlarıyla Egsantrik Aktör Fabrikası. Hepsinin arkasında da, bütün yaratıcılığı ve görkemiyle, genç sinemacıların tüm yeteneklerinin önünü açan, onlardan bir tek hakkı (aptal ve sorumsuz olma, para basan bir makineye dönüşme ve kötü film çekme hakkını) esirgeyen Devrim…” Tanıtım Yazısı
Kitabın Künyesi
Devrim Sineması
Marcel Martin / Luda-Jean Schnitzer
Türkçesi: Osman Akınhay
304 sayfa, 1. Basım, Ekim 2003
Sinema alanındaki çalışmalarıyla tanınan Martin’in, Charlie Chaplin üzerine de değerli bir eseri bulunmaktadır.
Rus sineması üzerine yaptıkları araştırmalarla tanınan çift Luda-Jean Schnitzer, Devrim Sineması’nın yayına hazırlanması için de birlikte çalıştılar.
