Hem ülkemizde hem de ülkesinde Osmanlı ve Ortadoğu tarihi üzerine yaptığı araştırmalarıyla tanınan Amerikalı bilimadamı Donald Quataert?ten yine ilginç ve önemli bir çalışma. Quataert bu araştırmasıyla, bugüne dek doğruluğu tartışılmayan, Sanayi Devrimi sonrasında gelişen koşullara ayak uyduramayan Osmanlı sanayiinin çöktüğü tezini çürütüyor. Osmanlı, Avrupa ve Amerikan arşivlerinden ulaştığı önemli belge ve bilgilerle araştırmasını zenginleştiren yazar, sözkonusu dönemde Osmanlı imalat sektörünün büyük bir canlılık ve gelişme gösterdiğini ortaya koyuyor. Küçük imalathane ve evlerdeki üretimin önemli bir yer tuttuğunu, bu sayede Osmanlı?nın değişen koşullara uyum sağladığını, imalat faaliyetlerinde buldukları yaratıcı yöntemlerle rekabet gücünü korumaya çalıştığını gözler önüne seriyor. Osmanlı?da İmalat Sektörü, bugüne dek doğruluğu tartışılmayan tezleri sarsan, toplum ve tarihle ilgili yerleşik kalıpları kıran, mutlaka okunması gereken bir çalışma.
Tanıtım Yazısı
Sanayi devrimi sonrasında Avrupa fabrikalarında üretilen malların Osmanlı pazarlarına akın etmesiyle, Osmanlı zanaatlarının çöktüğü tezi, öteden beri, sorgulanmayan ‘doğru’lar arasında yer alır. Bu tezin en büyük dayanağını tekstil üretimi oluşturur. Donald Quataert, 19. yüzyıl başından l. Dünya Savaşı’na kadar uzanan dönemdeki Osmanlı tekstil imalatı üzerinde yoğunlaşan bu araştırmasıyla, sözkonusu dönemde Osmanlı imalatçılığının büyük bir canlılık gösterdiğini ve geliştiğini ortaya koyuyor. Osmanlı, Avrupa ve Amerika arşivlerinden elde ettiği zengin verilerle, yazar, küçük imalathane ve evlerdeki imalatın önemini gösteriyor. Bu kitapta, iktisat tarihinde bugüne kadar yapılageldiği gibi, Osmanlı İmparatorluğu’nda sanayileşmenin nasıl bir türlü başarılamadığı, Osmanlı imalatçılarının yeni koşullar karşısındaki çaresizliği anlatılmıyor. Tersine, Osmanlı imalatçılarının değişen koşullara nasıl ayak uydurdukları, Avrupalılarla rekabette ve imalat faaliyetlerinde yaratıcı yöntemler geliştirdikleri, iç pazarları kapma mücadeleleri, vb. gözler önüne seriliyor. Dolayısıyla, bu kitapta çizilen tabloda, Osmanlı coğrafyasında yaşayanlar, yeniliklere uyum sağlamasını bilen, aktif, yaratıcı insanlar olarak beliriyor, Quataert, Ortadoğu çalışmalarındaki egemen yaklaşımları ve sorgulanmayan varsayımları tartışmaya açıp eleştirerek, zihinlerimizdeki toplum ve tarihle ilgili kalıpları kırıyor, düne (ve bugüne) yeni bir gözle bakmamızı sağlıyor.
Kitabın Künyesi
Sanayi Devrimi Çağında Osmanlı İmalat Sektörü
(Ottoman Manufacturing in the Age of Industrial Revolution)
Donald Quataert
Çeviren: Tansel Güney
İletişim Yayınları
Baskı: 2.Baskı Kasım 2008, İstanbul (1.Baskı Temmuz 1999, İstanbul)
Sayfa : 332
