İlias Venezis’in yasaklı “Numero 31328 Amele Taburu” kitabı Belge Yayınları tarafından Türkçeye çevrildi.
Otobiyografik kitap, Kurtuluş Savaşı sonunda 18 yaşındayken Venezis’in çalışma taburlarına alınışı ve mübadeleye kadar orada yaşadıklarını anlatıyor.
Numero 31328 Türk aleyhtarı olarak nitelenmiş ve Türkçeye çevrilmesi yasaklanmıştı. Belge Yayınları da bu yüzden yeni başlattığı Yasaklanmış Kitaplar dizisini Numero 31328 ile başlattı.
Venezis, kitabın arka kapağında şöyle diyor:
“Kitabımın yayınlandığı yabancı ülkelerde yaratmış olduğu izlenimlerden sadece biriyle gurur duyuyorum. Bütün eleştirmenler bu ıstırap kitabında nefretten eser bulunmadığını şaşırarak gördüler. Böyle bir şey olabilir miydi? Demek ki olabiliyormuş.”
Ragıp Zarakolu da önsözde verdiği örnekler üzerinden Türkiye’deki sistemin Yunan ve Türk halkları arasındaki ortak yaşam ve kültür mirasının ve bazen de soy mirasının, nasıl bir korku ve tehlike olarak algılandığını anlatıyor.
“Venezis de bundan dolayı uzun yıllar boyunca bütün hümanist, adil, tarafsız oma çabasına, yiğidin hakkını yiğide vermesine karşın salt güçlü Anadolu damarından dolayı bir tehdit, bir tehlike unsuru olarak algılandı.”
İlias Venezis kimdir?
1904’te Ayvalık’ta doğdu, 1973’te Atina’da öldü. Eylül 1922’de Kurtuluş savası sırasında amele taburlarına gönderildi. Ayvalık’ta toplanan yaklaşık 3 bin esirden sadece 23 kişi geri dönebildi. Ailesiyle birlikte Midilli’ye gitti. Numeor 31328’i ilk kez dizi halinde Şubaet 1924’te Kampana gazetesinde yayımladı. Kitap 1931’de Midilli’de yayımlandı.
Venezis, Ekim 1943’te Alma SS’ler tarafından tutuklanarak ölüm mahkumlarının olduğu Averoff cezaevlerindeki C Blok’a kapatılır. Yunanistan’daki aydınların protestoları sonrasında serbest bırakılır.
Savaştan sonra Venezis’in kitapları başka dillere çevrilir. Venezis’in 20’yi aşkı roman, öykü, tarih ve gezi kitapları mevcut. Ege Hikayeleri ve Anna’nın Kitabı Belge Yayınları’ndan çıktı. (NV, http://bianet.org/, 04 Ağustos 2015)
* İlias Venezis, Numero 31328 Amele Taburu, Belge yayınları, Nisan 2015, İstanbul, 264 sayfa.