Popüler Kültürün Hiyerarşik Kürasyonu: Différance ve Dekonstrüksiyonun Işığında

Différance ve Anlam Hiyerarşilerinin Dekonstrüksiyonu

Derrida’nın différance’ı, anlamın sabit bir hiyerarşiye oturamayacağını gösterir; bir işaret, diğerine gönderme yapar ve bu zincirde hiçbir “merkez” yoktur. Popüler kültür kürasyonunda, trendlerin seçilmesi bir hiyerarşi yaratır: Örneğin, bir dans videosu “viral” olurken, bir politik içerik gölgede kalır. Ancak différance bu hiyerarşiyi dekonstrüksiyona uğratır. “Popüler” olan içerik, anlamını diğer içeriklere borçludur; bir dans trendi, bir şarkıya, bir kültürel bağlama ve hatta bir başka platformdaki trende dayanır. Bu bağımlılık, hiyerarşinin sahte bir merkez olduğunu ortaya koyar. Dekonstrüksiyon, burada, popüler kültürün “önemli” ve “önemsiz” ayrımını sorgular: Her trend, bir başka trende işaret eder ve sabit bir üstünlük iddiası çöker. Différance, anlamın bu kayganlığını açığa çıkararak hiyerarşileri altüst eder.

Hiyerarşinin Birey Üzerindeki Baskısı

Popüler kültürün kürasyon hiyerarşileri, bireyin psişik dünyasında bir baskı yaratır. “Popüler” olanı takip etme zorunluluğu, bireyi bir uyum arayışına iter: “Bu trende katılmalıyım, yoksa dışlanırım.” Ancak différance’ın erteleme mekanizması, bu uyum çabasını boşa çıkarır. Bir trendin anlamı, başka bir trende kaydıkça, birey bir tatminsizlik ve kaygı döngüsüne hapsolur. Örneğin, bir sosyal medya challenge’ına katılan birey, bu trendin bir başka trende dönüştüğünü görür ve sürekli “geride kalma” korkusu yaşar. Différance, bu psişik gerilimi açığa çıkarır: Hiyerarşiler, bireyi sabit bir merkeze ulaşmaya zorlasa da, bu merkez yoktur. Dekonstrüksiyon, bireyi bu baskıdan kurtarır; hiçbir trend “mutlak” değildir, çünkü her biri bir diğerine dayanır.

Kürasyon Hiyerarşilerinin İktidar Oyunu

Popüler kültür kürasyonundaki hiyerarşiler, politik bir iktidar oyunudur. Hangi içeriğin “popüler” olacağına karar veren algoritmalar ve platformlar, anlamı merkezileştirerek bir kontrol mekanizması kurar. Örneğin, bir markanın reklamı öne çıkarılırken, bir protesto videosu gölgede bırakılır. Différance, bu hiyerarşiyi eleştirir: “Popüler” olanın anlamı, diğer içeriklere bağımlıdır ve bu bağımlılık, hiyerarşinin yapaylığını gösterir. Dekonstrüksiyon, bu iktidar yapılarını sorgular: Neden bu içerik öne çıkıyor? Kimin çıkarına hizmet ediyor? Popüler kültürün hiyerarşileri, kitleleri manipüle ederek eleştirel bilinci bastırır. Différance, bu manipülasyonu ifşa eder; anlamın sürekli kayması, hiçbir içeriğin “üstün” olmadığını ve hiyerarşinin bir illüzyon olduğunu ortaya koyar.

Hiyerarşisiz Bir Popüler Kültür Mümkün mü?

Popüler kültürün kürasyon hiyerarşileri, différance’ın ışığında dekonstrüksiyona uğrarken, provokatif bir soru ortaya çıkar: Hiyerarşisiz bir popüler kültür mümkün mü? Différance, anlamın merkezileşmesini engelleyerek bu olasılığı ima eder; her içerik, bir diğerine işaret eder ve hiçbir şey “en üstte” değildir. Ancak popüler kültür, kapitalist ve algoritmik yapılarla şekillenir; bu yapılar, hiyerarşiyi yeniden üretir. Dekonstrüksiyon, bu yapıları sorgulamaya davet eder: Eğer hiyerarşiler illüzyonsa, neden onlara boyun eğiyoruz? Belki de popüler kültür, différance’ın kayganlığını kucaklayarak hiyerarşilerden kurtulabilir; her trend, her içerik, eşit derecede “geçici” ve “bağımlı” olarak görülürse, anlamın özgür bir dansı mümkün olabilir. Ancak bu, radikal bir dönüşüm gerektirir: Hiyerarşileri yıkmak, aynı zamanda iktidarı yıkmaktır.