Yahudiler ve Farslılar Arasında Kırılgan Denge
Bölgesel Çatışmanın Yıkıcı Yükselişi
İran ile İsrail arasındaki gerilim, tarihsel ve ideolojik bir karşıtlığın ötesine geçerek, Orta Doğu’nun jeopolitik dokusunu tehdit eden bir kaos potansiyeli taşır. Bu çatışma, nükleer hırslar, vekalet savaşları ve bölgesel nüfuz mücadeleleriyle beslendiğinde, kontrol edilemeyen bir yangına dönüşebilir. İran’ın Şii eksenli yayılmacılığı ile İsrail’in güvenlik odaklı dış politikası, birbirini karşılıklı olarak tahrik eden bir döngü yaratır. Bu döngü, enerji hatlarının güvenliğini, bölgesel ittifakların istikrarını ve sivil toplumların yaşam koşullarını tehlikeye atar. Böylesi bir senaryoda, savaşın ekonomik ve insani maliyeti, bölge ülkelerini yoksulluk, göç dalgaları ve toplumsal çöküşle yüz yüze bırakabilir. Gazze ve Filistin, bu kaosun en kırılgan kurbanları olur; mevcut insani kriz derinleşir, altyapı çöker ve Filistin halkı, uluslararası toplumun ilgisizliği altında daha da yalnızlaşır. Tarihsel olarak, bu tür çatışmalar, yerel halkların sesini bastırarak, büyük güçlerin stratejik hesaplarına kurban edilmelerine yol açmıştır. Filistin’in zaten sınırlı olan özerkliği, İran-İsrail geriliminin gölgesinde daha da eriyebilir, Hamas gibi aktörlerin İran’dan aldığı destek artsa bile, bu destek stratejik bir kurtarıcıdan çok, çatışmayı uzatan bir katalizör olur.
Arap Dünyasının Sessiz Çekilişi
Müslüman Arap ülkelerinin Filistin davasına ilgisizliği, İslam dünyasında birliğin değil, parçalanmanın habercisidir. Suudi Arabistan, BAE gibi Körfez ülkelerinin, ekonomik çıkarlar ve Batı ile ittifaklar uğruna Filistin meselesini arka plana itmesi, sadece Filistinlilerin değil, tüm İslam dünyasının kolektif kimliğinde bir erozyona işaret eder. Bu ilgisizlik, tarihsel olarak “ümmet” idealini savunan bir toplumda, pragmatizmin ve ulusal çıkarların ideolojik dayanışmanın önüne geçtiğini gösterir. Sosyolojik açıdan, bu durum, İslam dünyasında güven krizine yol açar; halklar, liderlerinin samimiyetine olan inançlarını yitirir ve bu, popülist veya radikal hareketlerin yükselmesine zemin hazırlar. İran, bu boşluktan faydalanarak, Şii eksenini güçlendirme ve Sünni dünyasında ahlaki üstünlük iddiasını pekiştirme fırsatı bulur. Lübnan’daki Hizbullah, Yemen’deki Husiler ve Irak’taki milisler üzerinden İran, bölgesel hegemonyasını genişletir. Ancak bu hegemonya, birleştirici bir güç olmaktan çok, mezhepsel gerilimleri körükler ve İslam dünyasını daha derin bir bölünmeye iter. Filistin davası, bu bağlamda, sadece bir toprak meselesi olmaktan çıkar; İran’ın propaganda aracı haline gelir, bu da Filistinlilerin özgün mücadelesini gölgeler ve onları bölgesel güç oyunlarının bir piyonuna indirger.
Amerikan Politikalarında Yahudi Etkisinin Ağırlığı
Yahudi diasporasının, özellikle ABD’deki lobi faaliyetleri aracılığıyla, Amerikan dış politikasında artan etkisi, ABD’nin Orta Doğu politikalarını İsrail merkezli bir bağımlılığa sürükleyebilir. AIPAC gibi kuruluşların finansal ve siyasi nüfuzu, ABD’nin bölgesel karar alma süreçlerini şekillendirirken, bu durum, ABD’nin tarafsız bir aktör olarak algılanmasını zorlaştırır. Tarihsel olarak, Soğuk Savaş sonrası dönemde, ABD’nin İsrail’e koşulsuz desteği, Arap dünyasında anti-Amerikan duyguları beslemiş ve bu, küresel adalet algısını zedelemiştir. Sosyolojik olarak, bu bağımlılık, Amerikan toplumunda kutuplaşmayı derinleştirir; Yahudi diasporasının etkisi, antisemitizm suçlamalarıyla tartışıldığında, ifade özgürlüğü ile siyasi doğruculuk arasında bir gerilim yaratır. Küresel adalet sistemi, bu bağlamda, çifte standart suçlamalarıyla karşı karşıya kalır; ABD’nin BM Güvenlik Konseyi’nde İsrail lehine veto kullanımı, uluslararası hukukun eşit uygulanabilirliğine gölge düşürür. Bu durum, insan hakları söyleminin inandırıcılığını aşındırır ve özellikle Müslüman toplumlarda, Batı’nın adalet anlayışına yönelik derin bir güvensizlik doğurur. Filistin, bu senaryoda, küresel adaletin sınandığı bir turnusol kağıdı olur; İsrail’in eylemlerine yönelik eleştirilerin susturulması, uluslararası toplumun vicdanını sorgulatan bir yara olarak kalır.