Yazar: simurg

Dostoyevski, Yeraltından Notlar: Anlatıcının Psikolojik Portresi ve İçsel Çatışma

Öz-Yıkıcı Eğilimler ve Varoluşsal Çatışma Yeraltından Notlar’ın anlatıcısı, kendi iç dünyasında yoğun bir çatışma yaşayan, toplumla ve kendisiyle uyumsuz bir bireydir. Kendini cezalandırma eğilimi, onun psikolojik yapısının temel taşlarından biri olup, karmaşık bir içsel dinamikle şekillenir. Anlatıcı, kendi varlığını sürekli sorgular ve bu sorgulama, kendine yönelik yıkıcı bir tutuma dönüşür.

OKUMAK İÇİN TIKLA

İslam’da Şii ve Sünni Mezheplerde İmamet ve Hilafet Anlayışlarının Kökenleri

Mezheplerin Ortaya Çıkış Süreci İslam dünyasında Şii ve Sünni mezheplerin ayrışması, Hz. Muhammed’in vefatından sonra liderlik meselesi etrafında şekillenmiştir. Bu ayrışma, dini otorite ve siyasi liderlik kavramlarının farklı yorumlanmasından kaynaklanmıştır. Hz. Muhammed’in 632 yılında vefat etmesiyle, ümmetin liderliğini kimin üstleneceği sorusu ortaya çıkmıştır. Bu dönemde, bir grup Müslüman, liderin (halife)

OKUMAK İÇİN TIKLA

Totaliter Akılcılığın Delilik Üzerindeki Dönüşüm Dinamikleri

Akıl ve Normların Toplumsal Temelleri Gündüz Vassaf’ın Cehenneme Övgü adlı eserinde, akıl ve normların toplumsal düzenin temel taşları olarak işlev gördüğü vurgulanır. Bu ikili yapı, bireylerin davranışlarını düzenleyen ve standartlaştıran bir çerçeve sunar. Akıl, bireysel düşüncenin rehberi olmaktan çok, toplumsal normların koruyucusu olarak işlev görür. Normlar ise bireylerin davranışlarını öngörülebilir

OKUMAK İÇİN TIKLA

Nietzsche’nin Zerdüşt Figürü ve Antik Pers Mitolojisindeki Ahlaki Dualizm İlişkisi

Nietzsche’nin Zerdüşt Figürünün Kökeni Nietzsche’nin Zerdüşt’ü yaratırken antik Pers dininin kurucusu Zerdüşt’ten esinlendiği açıktır. Ancak, bu figür tarihsel bir temsilden ziyade, Nietzsche’nin kendi felsefi projesini ifade etmek için kullandığı bir araçtır. Antik Pers mitolojisinde Zerdüşt, Ahura Mazda’nın (iyilik ve bilgelik tanrısı) vahiylerini insanlara aktaran bir peygamberdir. Bu bağlamda, Zerdüşt’ün misyonu,

OKUMAK İÇİN TIKLA

Zerdüşt’ün Nihilizmi ve Modern Bireyin Yalnızlık ile Kaygı Deneyimi

Nihilizmin Kökleri ve Zerdüşt’ün Bakış Açısı Nihilizm, geleneksel değerlerin, ahlaki normların ve metafizik inançların geçerliliğini sorgulayan bir felsefi akımdır. Zerdüşt, bu kavramı, Tanrı’nın ölümüyle birlikte ortaya çıkan anlam boşluğunu ifade etmek için kullanır. Ona göre, modern insan, mutlak bir hakikat ya da anlam kaynağı olmaksızın varoluşsal bir boşlukla karşı karşıyadır.

OKUMAK İÇİN TIKLA

Smith’in Görünmez El Kavramının Modern Ekonomik Liberalizm ve Etik Üzerindeki Etkileri

Kavramın Kökeni ve Temel İlkeleri Görünmez el, bireylerin kendi çıkarlarını takip ederken, istemeden de olsa toplumsal faydaya katkıda bulunduğu fikrini ifade eder. Bu kavram, bireysel kararların piyasa mekanizmaları aracılığıyla nasıl bir düzen oluşturabileceğini açıklamak için ortaya atılmıştır. 18. yüzyılın ekonomik düşüncesinde, bireylerin kişisel kazanç arayışlarının, kaynakların etkin dağılımına ve toplumsal

OKUMAK İÇİN TIKLA

Geçiş Nesnesi ve Otizm: Erken Çocuklukta Bağlanma, Bağımsızlık ve Nörogelişimsel Dinamikler

Geçiş Nesnesi Kavramının Kökeni ve Gelişimsel Rolü Geçiş nesnesi, erken çocukluk döneminde çocukların duygusal ve psikolojik gelişiminde kritik bir araç olarak tanımlanır. Bu nesneler, genellikle battaniye, peluş oyuncak veya emzik gibi somut objelerdir ve çocuğun bakım verenle (çoğunlukla anneyle) olan bağını düzenlemesine yardımcı olur. Çocuk, bu nesneleri kullanarak bakım verenin

OKUMAK İÇİN TIKLA

Logoterapi ve Budist Dört Soylu Gerçek: Anlam Arayışının İki Yolu

Logoterapi ve Anlamın Keşfi Logoterapi, insan varoluşunun temel bir motivasyonu olarak anlam arayışını merkeze alır. İnsanların yaşamda karşılaştığı zorluklar, acılar ve belirsizlikler karşısında anlam bulma çabası, bireyin psikolojik dayanıklılığını güçlendiren bir unsur olarak görülür. Bu yaklaşım, bireyin kendi değerlerini, amaçlarını ve yaşamındaki anlamı keşfetmesini teşvik eder. Logoterapi, anlamın bireysel bir

OKUMAK İÇİN TIKLA

Winnicott’un Geçiş Nesnesi ve Jung’un Sembol Kavramı: Çocuğun Somut ve Soyut Dünyaya Bağlanması

Geçiş Nesnesinin Tanımı ve İşlevi Geçiş nesnesi, bireyin erken çocukluk döneminde duygusal bağ kurduğu fiziksel bir nesneyi ifade eder. Bu nesne, genellikle bir battaniye, oyuncak ya da benzeri bir eşya olup, çocuğun dış dünya ile içsel dünyası arasında bir köprü görevi görür. Bu kavram, bireyin anneden bağımsızlaşma sürecinde önemli bir

OKUMAK İÇİN TIKLA

El-Ubeyd Kültürü, Sümer ve İbrani Geleneklerine Yansımaları

Erken Yerleşim Alanları ve Coğrafi Temeller El-Ubeyd dönemi, Mezopotamya’nın güneyindeki alüvyon ovalarında, yaklaşık MÖ 5500 ile MÖ 3700 yılları arasında uzanan bir arkeolojik evreyi kapsar ve bölgenin tarımsal devriminin temel taşlarını oluşturur. Tell al-‘Ubayd kazı alanından adını alan bu kültür, Dicle ve Fırat nehirlerinin düzenli taşkınlarıyla zenginleşen çökeltili topraklar üzerinde

OKUMAK İÇİN TIKLA

İç Düşman Korkusunun Topluluk Kimliklerindeki Rolü

İçimizdeki Düşman Phillip Cole’un analizinde, kötülük kavramı geleneksel dini veya ahlaki çerçevelerden ziyade, toplulukların iç dinamiklerini şekillendiren bir araç olarak konumlandırılır. Bu kavram, bireylerin ve grupların kendilerini tanımlamak için dışarıdan gelen tehditlerden çok, grubun içinde gizlendiği varsayılan unsurlara odaklanır. Cole, bu iç düşman algısının, toplulukların sınırlarını güçlendirdiğini ve üyelik kriterlerini

OKUMAK İÇİN TIKLA

Lacan’ın Arzu Kavramı ve Lolita’daki Humbert Humbert’in Motivasyonu

Jacques Lacan’ın Arzu Anlayışı Jacques Lacan’ın arzu kavramı, insan bilincinin ve davranışlarının temel bir yönünü açıklamak için geliştirdiği en önemli kavramlardan biridir. Arzu, Lacan’ın düşüncesinde, yalnızca biyolojik bir ihtiyaç ya da basit bir istek değildir; aksine, özne ile öteki arasındaki karmaşık bir ilişki ağıdır. Lacan’a göre arzu, her zaman bir

OKUMAK İÇİN TIKLA

Homeros’un Sirenleri: Bilginin ve Sanatın Çekiciliğine Dair Derin Bir Sorgulama

Homeros’un Odysseia destanında Sirenler, şarkılarıyla denizcileri baştan çıkararak ölüme sürükleyen mitolojik varlıklar olarak tasvir edilir. Bu varlıkların, bilginin ve sanatın tehlikeli çekiciliğinin bir metaforu olup olmadığı sorusu, insan doğası, arzular ve bu arzuların sonuçları üzerine derin bir düşünceye kapı aralar. Sirenlerin şarkıları, sadece mitolojik bir hikâyenin parçası değil, aynı zamanda

OKUMAK İÇİN TIKLA

Platon’un İdealar Dünyası ve Antik Yunan Heykeltıraşlığının Mükemmel Form Arayışı

Platon’un İdealar Öğretisinin Temelleri Platon’un idealar öğretisi, onun felsefi sisteminin temel taşlarından biridir ve gerçekliğin doğasını anlamaya yönelik bir çabadır. Bu öğreti, duyularla algılanan maddi dünyanın ötesinde, kusursuz ve değişmez bir gerçeklik düzleminin var olduğunu öne sürer. İdealar, fiziksel nesnelerin kusurlu kopyaları olduğu mükemmel formlardır. Örneğin, bir masa maddi dünyada

OKUMAK İÇİN TIKLA

Anaksimandros’un Sınırsız Kavramı: Antik Kaos’tan Modern Sonsuzluğa

Anaksimandros’un Sınırsız Kavramının Kökenleri Anaksimandros, Milet Okulu’nun önemli düşünürlerinden biri olarak, evrenin kökenine dair açıklamasında “sınırsız” (apeiron) kavramını ortaya atmıştır. Bu kavram, onun evrenin temel maddesi ya da ilkesel başlangıcı olarak tanımladığı bir varlıktır. Apeiron, belirli bir biçime veya niteliğe sahip olmayan, her şeyi kapsayan ve tüm varlıkların ondan türediği

OKUMAK İÇİN TIKLA

Antik Çağlarda Mavi Rengin Algılanmadığı İddiası: Bilimsel ve Tarihsel Bir Analiz

Giriş Antik çağlarda, özellikle Antik Yunan’da, insanların mavi rengi algılayamadığına dair popüler bir inanış, tarihsel metinlerde mavi renk terimlerinin nadirliği üzerine kurulmuştur. Bu iddia, Homeros’un İlyada ve Odysseia gibi eserlerinde mavi rengin açıkça adlandırılmaması ve denizin “şarap koyusu” gibi ifadelerle tanımlanması gibi gözlemlerden türemiştir. Ancak bu görüş, dilbilimsel, biyolojik ve

OKUMAK İÇİN TIKLA

Melanie Klein’ın Paranoid-Şizoid Pozisyon Kavramı ve Erken Nesne İlişkileri

Paranoid-Şizoid Pozisyonun Tanımı ve Temel Özellikleri Paranoid-şizoid pozisyon, Klein’ın nesne ilişkileri kuramında, bebeğin yaşamının ilk aylarında (genellikle 0-6 ay) deneyimlediği zihinsel bir durum olarak tanımlanır. Bu dönemde bebek, dış dünyayı ve özellikle bakım vereni “iyi” ve “kötü” nesneler olarak ikiye ayırır. Bu ayrım, bebeğin henüz bütünleşmiş bir benlik algısına sahip

OKUMAK İÇİN TIKLA

Freud’un Oedipus Kompleksi ve Lacan’ın İsim-Baba Kavramı: İnsan Gelişiminde Psikanalitik Dinamikler

Oedipus Kompleksinin Temel Unsurları Freud’un Oedipus kompleksi, bireyin psikoseksüel gelişiminde fallik döneme (yaklaşık 3-6 yaş) odaklanır. Bu dönemde çocuk, karşı cinsten ebeveyne yönelik bilinçdışı bir arzu geliştirirken, aynı cinsten ebeveyne karşı rekabet hissi duyar. Erkek çocuklar için bu, anneye duyulan arzu ve babaya karşı rekabet (kastrasyon korkusuyla birlikte) olarak ortaya

OKUMAK İÇİN TIKLA

Charlus’un Eşcinsel Kimliği ve Toplumsal Normlara Karşı Duruşu

Eşcinsel Kimliğin Edebi Temsili Marcel Proust’un Kayıp Zamanın İzinde eserinde Baron de Charlus, modern edebiyatta eşcinsel kimliğin karmaşık ve çok katmanlı bir temsili olarak öne çıkar. Charlus’un karakteri, yalnızca cinsel yönelimiyle değil, aynı zamanda toplumsal statüsü, entelektüel derinliği ve duygusal çelişkileriyle de tanımlanır. Onun eşcinsel kimliği, dönemin aristokratik ve burjuva

OKUMAK İÇİN TIKLA

Orhan Kemal’in Eserlerinde Umut ve Çaresizlik: Kierkegaard’ın Umutsuzluk Kavramıyla Karşılaştırmalı Bir Analiz

Toplumsal Yapıların Çaresizlik Üzerindeki Etkisi Orhan Kemal’in eserleri, Türkiye’nin 20. yüzyılın ortalarındaki sosyo-ekonomik koşullarını yansıtan bir ayna işlevi görür. Romanlarındaki karakterler, genellikle yoksulluk, işsizlik ve toplumsal eşitsizlik gibi yapısal engellerle mücadele eder. Örneğin, tarım işçilerinin mevsimlik iş döngüleri veya fabrika emekçilerinin düşük ücretli, güvencesiz çalışma koşulları, bireylerin iradesini aşan bir

OKUMAK İÇİN TIKLA