Kategori: Toplumsal Eleştiri

Cehenneme Övgüde Aşkın Gecevi İsyanı ve Erotik Cehennemin Dinamikleri

Gündüz Vassaf’ın Totaliter Gündüz Kavramı Gündüz Vassaf, Cehenneme Övgü’de gündüzü, bireylerin davranışlarını standartlaştıran totaliter bir yapı olarak tanımlar. Gündüz, kolektif verimlilik ve disiplin odaklıdır; bireyler, sosyal roller, zaman yönetimi ve işlevsel beklentilerle duygusal impulslarını bastırır. Vassaf, bu normların bireysel farklılıkları erozyona uğrattığını ve görünmez bir denetim ağı oluşturduğunu belirtir. Gündüz,

OKUMAK İÇİN TIKLA

Şizofreni ve Şizo-Analiz: Deleuze’ün Yeniden Tanımladığı İnsan Deneyimi

Şizofreninin Geleneksel Anlayışı Şizofreni, modern psikiyatride genellikle düşünce, duygu ve davranışlarda ciddi bozulmalarla karakterize edilen bir durum olarak tanımlanır. DSM-5 gibi tanı kılavuzlarına göre, halüsinasyonlar, sanrılar, düzensiz düşünce süreçleri ve sosyal işlevsellikte azalma gibi belirtiler şizofreninin temel özellikleridir. Bu geleneksel yaklaşım, şizofreniyi bir hastalık olarak sınıflandırır ve tedavi süreçlerini biyomedikal

OKUMAK İÇİN TIKLA

Dante Hicks’in Monotonluğu: Modern İşçi Sınıfının Yansıması

Günlük Rutinin Tekrarı Dante Hicks, Clerks (1994) filminde bir market çalışanı olarak karşımıza çıkar ve hayatı, modern işçi sınıfının rutinle şekillenen dünyasını yansıtır. Dante’nin günleri, Quick Stop adlı küçük bir markette geçen uzun ve tekdüze vardiyalarla tanımlanır. Sabah erkenden dükkânı açar, müşterilere hizmet eder, envanter sayımı yapar ve bu döngü

OKUMAK İÇİN TIKLA

Pink Flamingoların İğrençlik Estetiği ve Seyirci Sınırları Üzerine Derinlemesine Bir İnceleme

1. John Waters’ın Sinematik Evreni ve Pink Flamingos’un Yeri John Waters’ın 1972 yapımı Pink Flamingos filmi, sinema tarihinde alışılmadık bir yere sahiptir. Film, düşük bütçeli yapımı ve amatör ruhuyla, dönemin ana akım sinema anlayışına meydan okur. Waters, Baltimore’un kenar mahallelerinden ilham alarak, toplumsal normları sorgulayan bir dünya yaratır. Pink Flamingos,

OKUMAK İÇİN TIKLA

MacIntyre’nin Narratif Ahlakı ve Spinoza’nın Conatusu: Birey ile Toplum Arasındaki Bağ

Bireyin Anlam Arayışı ve Toplumsal Bağlam MacIntyre’nin narratif ahlak anlayışı, bireyin kimliğini ve ahlaki eylemlerini, yaşadığı toplumsallık çerçevesinde anlamlandırır. Bu yaklaşım, bireyin hayatının bir hikâye formunda yapılandığını ve bu hikâyenin yalnızca bireysel değil, aynı zamanda toplumsal bağlamda anlam kazandığını öne sürer. İnsan, izole bir varlık değil, bir topluluğun üyesi olarak

OKUMAK İÇİN TIKLA

The Warriors (1979) Filminin Çete Kültürü Üzerinden 1970’lerin Kentsel Kaygılarının Temsili

Şehir ve Toplumsal Çözülme 1970’lerin Amerika’sında kentler, ekonomik gerileme, işsizlik ve altyapı çöküşüyle mücadele ediyordu. Sanayi sonrası dönemde fabrikaların kapanması, orta sınıfın banliyölere göçü ve şehir merkezlerinin terk edilmesi, kentsel alanlarda yoksulluk ve suç oranlarının artmasına yol açtı. The Warriors filmi, bu dönemde New York’un çete savaşları ve sokak hakimiyeti

OKUMAK İÇİN TIKLA

Charles Bukowski’nin Eserlerinde Estetik ve Toplumsal Normlara Karşı İsyan

Estetiğin Geleneksel Normlara Meydan Okuması Charles Bukowski’nin şiir ve düzyazıları, estetik anlayışını toplumsal normlara karşı bir direniş aracı olarak konumlandırır. Geleneksel edebiyatın süslü diline ve idealize edilmiş temalarına karşı, Bukowski kaba, doğrudan ve filtresiz bir üslup benimser. Onun eserleri, estetiği yüksek sanatın rafine alanlarından çıkararak sokakların, barların ve sıradan insanın

OKUMAK İÇİN TIKLA

Bir Rüya İçin Ağıt: Bağımlılığın Evrensel İnsanlık Trajedisine Dönüşümü

Bağımlılığın Psikolojik YıkımıBağımlılık, bireyin zihinsel ve duygusal dünyasında derin bir çözülme süreci başlatır. Bir Rüya İçin Ağıt, dört ana karakterin bağımlılıkla mücadelesini, psikolojik çöküşün evrensel bir yansıması olarak sunar. Film, uyuşturucu bağımlılığı üzerinden karakterlerin öz denetimlerini kaybetmelerini ve kendi gerçeklik algılarını çarpıtmalarını gösterir. Sara Goldfarb’ın diyet haplarına bağımlılığı, televizyonun sunduğu

OKUMAK İÇİN TIKLA

Kyniklerin Minimalist Yaşamı: Antik Yunan’da Lüks Tüketim Eleştirisi

Kynik Felsefesinin Temelleri ve Minimalizm Anlayışı Kynik felsefesi, Antisthenes tarafından temelleri atılmış ve özellikle Diogenes tarafından popüler hale getirilmiştir. Bu felsefe, erdemin ve mutluluğun maddi zenginlikten bağımsız olduğunu savunur. Kynikler, bireyin yalnızca temel ihtiyaçlarını karşılayarak özgür bir yaşam sürebileceğini öne sürmüştür. Minimalist yaşam tarzları, modern anlamda tüketim karşıtlığının erken bir

OKUMAK İÇİN TIKLA

Galip’in İstanbul’u: Orhan Pamuk’un Kara Kitap’ında Toplumsal Katmanlar ve Sınıf Dönüşümleri

İstanbul’un Toplumsal Haritası ve Galip’in Yön Arayışı Galip’in İstanbul’un sokaklarında, apartmanlarında ve yeraltı dünyasında dolaşması, modern Türkiye’nin toplumsal katmanlarını bir kesit gibi ortaya koyar. Şehir, birbiriyle kesişen ancak uyumsuzluk içinde var olan farklı sınıfların, kültürlerin ve ideolojilerin buluşma noktasıdır. Galip’in karşılaştığı karakterler –esnaf, entelektüeller, gecekondu sakinleri, burjuva aileler– Türkiye’nin modernleşme

OKUMAK İÇİN TIKLA

Atalanta ve Hippomenes’in Yarışı: Çağdaş Feminist Şiirde Cinsiyet Dinamiklerinin Yeniden Yorumu

Mitin Kökeni ve Anlam Arayışı Atalanta ile Hippomenes’in yarışı, Yunan mitolojisinin güçlü bir anlatısı olarak, bireysel yetkinlik, toplumsal beklenti ve cinsiyet rollerinin kesişim noktasında durur. Atalanta, hızı ve bağımsızlığıyla tanınan bir avcı ve koşucu olarak, evliliğe karşı direnciyle mitolojik bir figürdür. Hippomenes’in, Afrodit’in altın elmalarını kullanarak Atalanta’yı yenmesi, yalnızca fiziksel

OKUMAK İÇİN TIKLA

Nietzsche’nin Ahlak Soy Kütüğü: Modern Etik Sistemlerin Kökenlerine Dair Derin Bir Sorgulama

Kökenlerin İzini Sürmek Nietzsche’nin ahlakın soy kütüğü tezi, etik değerlerin evrensel ya da değişmez olmadığını, aksine tarihsel süreçler içinde güç mücadelelerinin bir sonucu olarak ortaya çıktığını savunur. Ona göre, ahlak, belirli bir dönemde egemen olan grupların çıkarlarını yansıtan bir yapıdır. Örneğin, “efendi ahlakı” ve “köle ahlakı” kavramları, bu güç dinamiklerini

OKUMAK İÇİN TIKLA

Psikiyatrik Tanıların Felsefi ve Eleştirel Sorgusu: Foucault ile Szasz’ın Yaklaşımları

Deliliğin Toplumsal İnşası Foucault’nun delilik üzerine çalışmaları, psikiyatrik tanıları tarihsel ve toplumsal bir olgu olarak ele alır. Ona göre delilik, evrensel bir gerçeklik değil, belirli bir zaman ve mekânda toplumun normlarına göre tanımlanan bir durumdur. 17. yüzyıldan itibaren Avrupa’da deliliğin, akıl dışı bir durum olarak damgalanarak kapatılma pratikleriyle şekillendiğini savunur.

OKUMAK İÇİN TIKLA

İnsan Doğasının Çöküşü: José Saramago’nun Körlük Romanında Toplumsal ve Bireysel Yozlaşma

Toplumsal Düzenin Kırılganlığı Saramago, Körlük’te, ani bir körlük salgınının toplumun temel yapılarını nasıl yerle bir ettiğini çarpıcı bir şekilde tasvir eder. Romanın başında, bir şehirde aniden ortaya çıkan “beyaz körlük” salgını, bireylerin görme yetisini kaybetmesiyle toplumsal düzenin hızla çökmesine yol açar. İnsanlar, günlük yaşamın temel unsurları—ulaşım, iletişim, güvenlik—çöktükçe kaosa sürüklenir.

OKUMAK İÇİN TIKLA

Bukowski’nin Özgürlük Çığlığı: Modern Toplumun Tekdüze Yörüngesine Karşı Bir Başkaldırı

Bireyin Kendi Gerçeğini Arayışı Bukowski’nin eserlerinde bireysel özgürlük, kişinin kendi içsel gerçekliğini keşfetmesi ve bu gerçekliği dış dünyanın dayatmaları karşısında savunması olarak tanımlanır. Onun karakterleri, genellikle toplumun kenarında yaşayan, sıradanlığın reddiyle şekillenmiş anti-kahramanlardır. Bu karakterler, modern toplumun standartlaşmış iş yaşamı, tüketim kültürü ve sosyal normlar gibi yapılarından uzaklaşarak, kendi benliklerini

OKUMAK İÇİN TIKLA

Icarus’un Düşüşü: W.H. Auden’in Musée des Beaux Arts Şiirinde İnsan Kayıtsızlığı ve Modern Bireycilik Eleştirisi

İnsan Acısına Karşı Kayıtsızlığın Evrenselliği Auden’in Musée des Beaux Arts şiiri, insan acısının günlük yaşamın olağan akışı içinde nasıl göz ardı edildiğini çarpıcı bir şekilde betimler. Bruegel’in tablosunda, Icarus’un denize düşüşü, çiftçinin saban sürmeye devam ettiği, balıkçının oltasını attığı ve çobanın sürüsüne baktığı bir manzaranın içinde yalnızca küçük bir detaydır.

OKUMAK İÇİN TIKLA

Žižek’in İdeoloji Eleştirisiyle Anlam Arayışının Kapitalist Sisteme Direnişi

İdeolojinin Görünmez Ağı Žižek, ideolojiyi Althusser’in “ideolojik devlet aygıtları” kavramından yola çıkarak, bireyin gerçeklik algısını şekillendiren bir yapı olarak tanımlar. Ona göre ideoloji, yalnızca bilinçli inançlar ya da propaganda değil, aynı zamanda günlük pratikler, alışkanlıklar ve toplumsal normlar aracılığıyla işler. Kapitalist sistem, bireyin anlam arayışını tüketim kültürüne indirgeyerek, bireyi bir

OKUMAK İÇİN TIKLA

Saramago’nun Mağarasında Tüketim Toplumunun Çözümlemesi

İnsanlığın Merkezindeki Çark José Saramago’nun Mağara romanı, modern toplumun tüketim alışkanlıklarını ve bu alışkanlıkların birey ile toplum arasındaki ilişkileri nasıl şekillendirdiğini derinlemesine inceler. Roman, bir alışveriş merkezi olan “Merkez” üzerinden, bireylerin ihtiyaçları ve arzuları arasındaki sınırların bulanıklaştığı bir dünyayı tasvir eder. Bu yapı, yalnızca fiziksel bir mekan değil, aynı zamanda

OKUMAK İÇİN TIKLA

Bukowski’nin Şiirsel İsyanı: Geleneksel Estetiğe Karşı Bir Varoluş Çığlığı

Çiğ Gerçekliğin Estetik Manifestosu Bukowski’nin şiiri, geleneksel estetiğin süslü diline ve idealize edilmiş imgelerine karşı, çiğ bir gerçeklik sunar. Klasik şiirde sıkça rastlanan doğa tasvirleri, romantik duygular ya da metafizik arayışlar, onun eserlerinde yerini şehir yaşamının kiri, alkol kokusu ve insan ilişkilerinin kırılganlığına bırakır. Örneğin, Post Office ya da Love

OKUMAK İÇİN TIKLA

Gregor Samsa’nın Böceğe Dönüşümünün Toplumsal ve Bireysel Yabancılaşma Boyutları

Bireyin Toplum İçindeki Kimlik Krizi Gregor Samsa’nın bir sabah dev bir böceğe dönüşmesi, bireyin modern toplumda kendi kimliğini yitirme sürecini çarpıcı bir şekilde yansıtır. Bu dönüşüm, bireyin toplumsal rollerle tanımlanmasının bir sonucu olarak kendi öz benliğini kaybetmesini ifade eder. Gregor, bir gezgin satıcı olarak ailenin geçimini sağlama sorumluluğunu üstlenmiş, kendi

OKUMAK İÇİN TIKLA