Sisifos ve Girişimcilik Kültürü: Sonsuz Çabanın Absürt Yüzü

Kayayı Yuvarlamanın Anlam Arayışı

Albert Camus’nün Sisifos Miti, insanın varoluşsal bir sorgulamayla yüzleşmesini anlatır: Anlamsız bir çabaya mahkûm olan Sisifos, kayayı tepeye yuvarlar, ancak kaya her seferinde aşağı düşer. Bu döngü, modern girişimcilik kültüründeki “hustle” anlayışıyla çarpıcı bir benzerlik taşır. Sonsuz üretim, başarı ve verimlilik arayışı, bireyi bir hedefe ulaşma yanılsamasına iterken, bu hedef sürekli uzaklaşır. Girişimcilik kültürü, bireye durmaksızın çalışmayı, her anı optimize etmeyi ve hatta uykuyu bile bir lüks gibi görmeyi dayatır. Sisifos’un kayası, girişimcinin bitmeyen görev listesi ya da “başarı” ideali haline gelir; her ikisi de ulaşılamaz bir tepeye işaret eder. Camus, bu anlamsız döngüde anlamı bulmanın yolunun, çabanın absürtlüğünü kabullenmek olduğunu söyler. Ancak girişimcilik kültürü, bu kabullenişi reddederek bireyi sürekli bir “daha fazla” arayışına mahkûm eder.

Üretkenlik Tapınımı ve Bedenin İsyanı

Hustle kültürünün 4 saatlik uyku trendi, insan doğasına meydan okuyan bir manifesto gibidir. Uykuyu “zayıflık” olarak damgalayan bu yaklaşım, biyolojik sınırları hiçe sayar ve bireyi bir makine gibi işlemeye zorlar. Sisifos’un kayası, bu bağlamda, insan bedeninin tükenişiyle somutlaşır. Bilimsel çalışmalar, kronik uyku yoksunluğunun bilişsel performansı, duygusal dengeyi ve bağışıklık sistemini tahrip ettiğini gösteriyor. Örneğin, nörobilim araştırmaları, REM uykusunun eksikliğinin karar verme yetisini %30’a varan oranlarda düşürebileceğini ortaya koyuyor. Girişimcilik kültürünün bu dayatması, bireyin kendi varoluşsal sınırlarıyla çatışmasını derinleştirir. Sisifos’un cezası, tanrılar tarafından verilmiş bir dışsal lanetken, hustle kültürü bireyin kendi kendine dayattığı bir ceza haline gelir. Camus’nün Sisifos’u, bu döngüde özgürleşmeyi absürtlüğü kucaklayarak bulurken, modern birey bu döngüyü bir erdem olarak yüceltir.

Toplumsal Beklentiler ve Bireyin Yitimi

Girişimcilik kültürü, bireyi topluma karşı sorumlu bir “üretici” olarak yeniden tanımlar. Başarı, yalnızca bireysel çaba üzerinden değil, aynı zamanda bu çabanın toplum nezdinde görünür olmasıyla ölçülür. Sosyal medya platformları, bu görünürlüğü bir zorunluluk haline getirir; her başarı paylaşılmalı, her “hustle” anı bir hikâyeye dönüşmelidir. Bu, Sisifos’un yalnız çabasından farklı bir boyuta işaret eder: Sisifos’un kayası kimsenin izlemediği bir cezayken, girişimcinin kayası bir seyirci topluluğu önünde yuvarlanır. Bu seyirci, bireyin kendi içsel anlam arayışını gölgeler ve çabayı bir performans sanatına dönüştürür. Sosyolojik açıdan, bu durum bireyin özünü bir “marka”ya indirger; insan, kendi hikâyesinin anlatıcısı olmaktan çıkıp bir tüketim nesnesine dönüşür. Camus’nün Sisifos’u, bu dışsal yargıdan bağımsız bir içsel kabullenişle özgürleşirken, modern birey toplumsal onay arayışında kaybolur.

Anlamın Kaybı ve Yeniden İnşası

Camus, Sisifos’un tragedyasında bir umut bulur: Absürtlüğü kabul etmek, bireyi özgürleştirir. Ancak girişimcilik kültürü, absürtlüğü reddeder ve bireye sürekli bir “anlam” vaadi sunar: Daha çok çalışırsan, daha çok kazanırsan, daha çok olursun. Bu vaat, bireyi bir tüketim ve üretim döngüsüne hapseder. Antropolojik açıdan, bu durum insanın temel anlam arayışını çarpıtır; tarih boyunca ritüeller, sanat ve topluluk aracılığıyla anlam bulan insan, şimdi yalnızca ekonomik çıktılar üzerinden değerlendirilir. Camus’nün Sisifos’u, kayayı yuvarlamanın anlamsızlığını kabul ederek bir tür içsel barış bulurken, hustle kültürü bireyi bu barıştan uzaklaştırır. Anlam, dışarıda bir yerde, bir sonraki başarıda ya da bir sonraki viral paylaşımda aranır. Bu arayış, bireyi kendi varoluşsal hakikatinden koparır ve onu bir “ilerleme” yanılsamasına zincirler.

Geleceğin İkilemi: Özgürlük ya da Tükeniş

Hustle kültürünün geleceği, bireyin bu döngüden nasıl çıkacağına bağlıdır. Futürist bir bakış açısıyla, teknolojinin ve otomasyonun yükselişi, insanın “üretkenlik” tanımını yeniden değerlendirmesini gerektiriyor. Yapay zekâ ve makine öğrenimi, repetitive görevleri devralırken, bireyin kendi yaratıcılığına ve içsel değerlerine odaklanması için mümkün olur. Ancak girişimcilik kültürü, bu değişimi bir tehdit olarak algılar; çünkü bireyin değeri, hâlâ ne kadar “çok” ürettiğiyle ölçülür. Camus’nün Sisifos’u, bu bağlamda, bireye bir ders sunar: Özgürlük, kayayı yuvarlamayı bırakmakta değil, bu eylemin anlamsızlığını kucaklamakta yatar. Gelecek, bireyin bu dersi öğrenip öğrenemeyeceğine bağlıdır: Ya kendi sınırlarını tanıyarak özgürleşecek ya da sonsuz bir üretim döngüsünde tükenmeye devam edecektir.