Okuyun ama yutmayın, çiğneyin.
Noktanın Felsefi Anlamı Hurufilik, İslam düşüncesi içinde kendine özgü bir yer edinmiş bir akımdır ve harflerin, sayıların ve geometrik biçimlerin derin anlamlar taşıdığına inanır. Bu bağlamda, “nokta” Hurufilikte başlangıç ilkesini temsil eder. Nokta, her türlü varlığın temelini oluşturan birincil birim olarak görülür; tüm harfler, şekiller ve evrensel düzen bu noktadan
OKUMAK İÇİN TIKLALogos Kavramının Kökeni ve Anlamı Herakleitos’un “logos” kavramı, Antik Yunan felsefesinin temel taşlarından biridir ve evrensel bir düzen veya akıl ilkesini ifade eder. Logos, evrendeki her şeyin birbiriyle bağlantılı olduğunu ve bu bağlantının belirli bir düzene göre işlediğini öne sürer. Herakleitos’a göre, logos evrenin temel yapısını oluşturan, değişim ve hareketin
OKUMAK İÇİN TIKLAVarlığın İlk Sorgulayıcıları Antik Yunan felsefesi, insan düşüncesinin en temel sorularından biri olan varlığın doğasını anlamaya yönelik ilk sistemli girişimleri temsil eder. Presokratik düşünürler, evrenin temel yapısını sorgularken, varlığın ne olduğu sorusunu fiziksel ve metafiziksel düzlemlerde ele aldılar. Thales, evrenin temel maddesinin su olduğunu öne sürerken, Anaksimandros “sınırsız” (apeiron) kavramıyla
OKUMAK İÇİN TIKLAFark Kavramının Ontolojik Temelleri Deleuze’ün fark kavramı, varlığın statik bir özdeşlikten ziyade sürekli bir oluş süreci olarak anlaşılmasını önerir. Geleneksel metafizikte, varlıklar sabit kategoriler ve özdeşlikler üzerinden tanımlanırken, Deleuze için varlık, farklılaşma süreçleriyle ortaya çıkar. Bu, biyoçeşitlilik krizine uygulanabilir; çünkü türler ve ekosistemler, sabit ve değişmez yapılar olarak değil, sürekli
OKUMAK İÇİN TIKLASpinoza’nın Monist Ontolojisinin Temelleri Spinoza’nın felsefesinin merkezi, evrenin tek bir tözden oluştuğu iddiasıdır. Bu töz, Tanrı ya da Doğa olarak adlandırılır ve sonsuz sıfatlara sahiptir; ancak insan bilinci yalnızca düşünce ve uzam sıfatlarını algılayabilir. Spinoza’ya göre, her şey bu tek tözün bir modifikasyonudur ve bireysel varlıklar, bu tözün geçici ifadeleridir.
OKUMAK İÇİN TIKLAClarissa Dalloway’in İç Dünyası ve Varoluşsal Yüzleşmeler Clarissa Dalloway’in Mrs. Dalloway’deki içsel yolculuğu, bireyin varoluşsal anlam arayışını yansıtır. Roman, Clarissa’nın bir gününü anlatırken, onun zihinsel süreçleri, geçmişle hesaplaşmaları ve toplumsal rollerle çatışmaları üzerinden derin bir iç gözlem sunar. Clarissa, günlük yaşamın sıradan akışında, kendi varlığını sorgular: Hayatının anlamı nedir? Toplumsal
OKUMAK İÇİN TIKLAYedi Döngünün Temel Çerçevesi İsmâilîlikte yedi döngü doktrini, evrensel varoluşun evrelerini belirleyen bir kozmolojik yapı olarak işlev görür. Bu doktrin, altı konuşan peygamberin (nâtıḳ) her birinin yönettiği birer dönemden oluşur; her döngü, yedi imamın rehberliğinde ilerler ve yedinci imam, sonraki döngünün nâtıḳ peygamberi olarak rol alır. Altıncı döngünün son imamı,
OKUMAK İÇİN TIKLAVarlığın Tekilliği ve Bilinç Sorunu Spinoza’nın felsefesi, Tanrı ya da Doğa (Deus sive Natura) kavramıyla, evrendeki tüm varlıkların tek bir tözün, yani Tanrı’nın farklı biçimleri olduğunu öne sürer. Bu töz, hem fiziksel hem de zihinsel niteliklere sahip olup, evrenin her parçasında aynı anda bulunur. Bu görüş, evrenin yalnızca fiziksel bir
OKUMAK İÇİN TIKLAAdlandırmanın Doğası ve Sert Tanımlayıcılar Kripke, geleneksel tanımlayıcı teorilere (örneğin, Frege ve Russell’ın görüşlerine) karşı çıkarak, adların referanslarını belirlemede sert tanımlayıcılar (rigid designators) kavramını önerir. Sert tanımlayıcılar, bir nesneyi tüm mümkün dünyalarda aynı şekilde işaret eden ifadelerdir. Örneğin, “Aristoteles” adı, belirli bir tarihsel figürü, onun özelliklerinden bağımsız olarak işaret eder.
OKUMAK İÇİN TIKLAAnaksagoras’ın Nous Kavramı Anaksagoras, evrenin oluşumunu açıklamak için nous kavramını öne sürer. Nous, maddi olmayan, sonsuz, değişmez ve saf bir akıl olarak tanımlanır. Evrendeki tüm maddeler (tohumlar ya da “spermata”) başlangıçta kaotik bir karışım halindeyken, nous bu karışımı hareket ettirerek kozmik düzeni başlatır. Bu ilke, evrendeki çeşitliliği ve düzeni mümkün
OKUMAK İÇİN TIKLAKimlik ve Özdeşlik Kavramlarına Karşı Çıkış Geleneksel metafizik, varlıkları sabit kimlikler ve özdeşlik ilkeleri üzerinden tanımlar. Bu anlayışta, bir şeyin ne olduğu, onun değişmez bir özüyle belirlenir ve farklılıklar bu özün türevleri olarak görülür. Deleuze’ün fark kavramı, bu statik yapıyı reddeder. Fark, bir şeyin başka bir şeyden ayrılmasını sağlayan yüzeysel
OKUMAK İÇİN TIKLAKavramların Tanımlanması Frege’nin anlam (Sinn) ve gönderge (Bedeutung) ayrımı, dil felsefesi ve metafizik tartışmalar için temel bir çerçeve sunar. Anlam, bir ifadenin kavramsal içeriğini veya düşünsel temsilini ifade ederken, gönderge, bu ifadenin gerçek dünyada karşılık geldiği nesne ya da olgudur. Örneğin, “Akşam Yıldızı” ve “Sabah Yıldızı” ifadeleri aynı gök cismine
OKUMAK İÇİN TIKLASpinoza’nın Panteist Evren Anlayışı Spinoza’nın felsefesi, evreni tek bir töz olarak tanımlar; bu töz, Tanrı ya da doğa (Deus sive Natura) olarak adlandırılır. Ona göre, her şey bu tek tözün bir modifikasyonudur ve bu töz sonsuz, zorunlu ve kendi kendisinin nedenidir. Evrenin birliği, bu tözün bölünmezliği ve her şeyi kapsayıcı
OKUMAK İÇİN TIKLAFenomenolojik İndirgemenin Temel İlkeleri Husserl’in fenomenolojik indirgeme yöntemi, bilincin deneyimlerini anlamanın temel bir aracı olarak ortaya çıkar. Bu yöntem, öznel bilincin nesnel dünyayla ilişkisini sorgulamak için doğal tutumu askıya almayı önerir. Doğal tutum, günlük yaşamda gerçekliğin sorgulanmadan kabul edilmesini ifade eder. İndirgeme, bu ön kabulleri paranteze alarak bilincin saf deneyimlerini
OKUMAK İÇİN TIKLASayıların Kozmik Düzenle İlişkisi Pisagor, sayıların evrenin temel yapı taşları olduğunu ve her bir sayının kendine özgü bir anlam taşıdığını öne sürmüştü. Ona göre, evrendeki her şey matematiksel bir uyum içinde işler ve bu uyum, sayıların doğasında gizlidir. Örneğin, 1 sayısı birliği, 2 sayısı ikiliği, 10 sayısı ise mükemmel düzeni
OKUMAK İÇİN TIKLADoğa ve Varlığın Birliği Pasternak’ın Sonsuzluk Şarkıları’nda doğa, yalnızca bir fon ya da estetik bir unsur olmaktan öte, bireyin varoluşsal deneyiminin bir yansımasıdır. Doğa imgeleri, evrensel bir düzenin parçası olarak insan bilincinin sınırlarını aşan bir gerçekliği ifade eder. Heidegger’in felsefesinde, varlık (Sein), varolanların (Seiendes) ötesinde, dünyayı açığa vuran bir hakikat
OKUMAK İÇİN TIKLAFark ve Yinelemenin Ontolojik Zemini Haruki Murakami’nin 1Q84 adlı eserinde paralel dünyalar, Gilles Deleuze’ün “fark ve yineleme” kavramıyla derin bir bağ kurar. Deleuze’ün felsefesi, varlığın sabit bir özden ziyade sürekli fark üreten bir süreç olarak kavramsallaştırılmasını önerir. 1Q84’te Aomame ve Tengo’nun 1984’ten 1Q84’e geçişi, bu fark üretiminin somut bir yansımasıdır.
OKUMAK İÇİN TIKLABu metin, psikolojinin bilimsel objektivite iddiası ile Heidegger’in fenomenolojik varlık anlayışının insan deneyimini nasıl ele aldığına dair kapsamlı bir değerlendirme sunar. Psikoloji, insan davranışını ve zihinsel süreçleri ölçülebilir, tekrarlanabilir ve evrensel yasalar çerçevesinde anlamaya çalışırken, Heidegger’in fenomenolojisi bireyin varoluşsal deneyimlerini, öznelliği ve dünyayla ilişkisini merkeze alır. Bu iki yaklaşım, insan
OKUMAK İÇİN TIKLADuns Scotus’un “haecceitas” (buradalık) kavramı, bireyselliğin metafizik temelini açıklamak için geliştirdiği özgün bir yaklaşımdır. Bu kavram, bireylerin varlıklarını yalnızca tür ya da cins gibi genel kategorilerle değil, onların benzersiz, tekil varlıklarını tanımlayan bir ilke aracılığıyla anlamayı amaçlar. Scotus’un felsefesi, bireyselliğin ne olduğu ve nasıl mümkün olduğu sorusunu derinlemesine ele alarak,
OKUMAK İÇİN TIKLA
