Thomas Paine’e göre meşru bir hükümetin temel dayanağı nedir?

tarihinde gönderilmiş tarafından

Thomas Paine’e göre meşru bir hükümetin kaynağı, Tanrı’nın iradesi ya da soy bağı değil, halkın rızası ve doğal hakların korunması ilkesidir. Paine, siyasal otoritenin meşruiyetini “doğal hukuk”a dayandırır ve hükümetin varlık nedenini bireylerin özgürlük ve mülkiyet haklarını güvence altına almak olarak açıklar (Paine, The Rights of Man, 1791/1995).

Paine, hükümetin iki temel işlevi olduğunu savunur: birincisi, bireylerin birbirine karşı hak ihlallerini önlemek; ikincisi, toplumsal düzeni sağlamak. Bu işlevlerin ötesine geçen her türlü yönetim biçimi — özellikle kalıtsal monarşi ve aristokrasi — halkın iradesine karşı bir “zorbalık” biçimi olarak değerlendirilir (Paine, The Rights of Man, Bölüm I, s. 8–10). Ona göre hükümet, “zorunlu bir kötülük”tür; yani insanların doğasında var olan özgürlüğün pratikte korunması için katlanılan bir düzen aracıdır (Common Sense, 1776, s. 4).

Paine, Locke’un doğal haklar düşüncesinden etkilenmiştir ancak ondan farklı olarak, meşruiyetin yalnızca mülkiyetin korunmasıyla değil, toplumsal eşitlik ve halk egemenliği ilkeleriyle de sağlanabileceğini ileri sürer (West, 2003). Bu açıdan, siyasal toplumu bir “sözleşme” olarak değil, halkın sürekli rızasına dayalı dinamik bir yapı olarak tanımlar. Halkın rızası geri çekildiğinde hükümetin meşruiyeti de ortadan kalkar; bu nedenle Paine’e göre devrim, tiranlığa karşı meşru bir direnme hakkıdır (Paine, The Rights of Man, s. 35; Keane, 1995).

Paine, monarşinin “ilahi hak” öğretisini şiddetle reddeder; çünkü bu anlayışta hükümet, halkın üzerinde bir güç olarak tasarlanır. Oysa Paine’e göre “her hükümet, halkın hizmetinde olmalıdır; halk hükümetin değil, hükümet halkın efendisidir” (Paine, The Rights of Man, s. 12). Bu yönüyle Paine, modern anlamda demokratik meşruiyet kavramının erken savunucularından biri olarak kabul edilir (Kramnick, 1982).

Kaynakça

  • Paine, T. (1776). Common Sense. Philadelphia: R. Bell.
  • Paine, T. (1791/1995). The Rights of Man. New York: Penguin Classics.
  • Keane, J. (1995). Tom Paine: A Political Life. London: Bloomsbury.
  • West, R. (2003). “Tom Paine’s Constitution.” Georgetown Law Faculty Publications.
  • Kramnick, I. (1982). Republicanism and Bourgeois Radicalism: Political Ideology in Late Eighteenth-Century England and America. Ithaca: Cornell University Press.