Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi Kararları ve Bağlayıcılığı
Birleşmiş Milletler Örgütü Güvenlik Konseyi, Birleşmiş Milletler‘in 5 ana organından biridir. BM şartına göre uluslararası barış ve güvenliği sağlamakla sorumlu olan birincil organdır.
Güvenlik Konseyi görevlerini aralıksız yerine getirecek şekilde yapılanmıştır. Bu sebeple de üye devletlerin temsilcilerinin her zaman BM merkezinde bulunmaları gerekir.
BM Güvenlik Konseyi veto yetkisi olan 5 daimi üye ve 10 geçici üyeden oluşur.
BİRLEŞMİŞ MİLLETLER GÜVENLİK KONSEYİ KARARLARI VE BAĞLAYICILIĞI
Birleşmiş Milletlerin diğer organları tavsiye niteliğinde kararlar alırken Güvenlik Konseyi’nin aldığı kararlar devletler için bağlayıcı niteliktedir. BM Antlaşması’nın 25. maddesine göre Birleşmiş Milletler’in tüm üyeleri Güvenlik Konseyi’nin aldığı kararları kabul edip uygulamak zorundadır.
Güvenlik Konseyi’nde her üyenin bir oy hakkı vardır. İdari konularda alınacak kararlar için 15 üyeden 9’unun evet oyuna ihtiyaç vardır. Diğer konularda karar alınabilmesi için 5 daimi üyenin tamamının evet oyu dahil olmak üzere toplam 9 evet oyu gerekir.
BARIŞ VE GÜVENLİĞİN SAĞLANMASI
Barışa yönelik bir tehdit ortaya çıktığında Güvenlik Konseyi öncelikle tarafların barışçıl yollarla sorunu çözmesini tavsiye eder.
Böyle bir durumda konseyin yapacakları;
Barışçıl çözümler için ilkeler belirleyebilir
Konsey kendisi araştırma ve arabuluculuk görevini üstlenebilir
Görev dağılımı yapabilir
Özel temsilciler atayabilir
Genel Sekreter’e iyi niyet görevini üstlenmesi çağrısında bulunabilir.
Bir anlaşmazlığın çatışmaya dönüşmesi halinde Konsey’in önceliği çatışmanın en kısa sürede durdurulmasıdır.
Böyle bir durumda;
Çatışmanın tırmanmasını önlemek için ateşkes talebinde bulunabilir.
Gerginliği azaltmak, tarafları birbirinden uzak tutup barışçıl çözümlerin aranacağı huzurlu bir ortamın sağlanması için askeri gözlemcileri ve barış güçlerini görevlendirebilir
Konsey Antlaşma’nın 7.maddesi uyarınca tedbirler alabilir.
Bunlar;
Ekonomik yaptırımlar, silah ambargoları, mali yaptırımlar, seyahat yasakları
Diplomatik ilişkilerin kesilmesi
Abluka
Askeri harekat
Yaptırım seçeneği, Güvenlik Konseyi’nin uluslararası barış ve güvenliği sağlamada sahip olduğu en önemli araçtır.
Birleşmiş Milletler Genel Kurulu‘nun 1950 yılında aldığı “barış için birleşmek” kararı uyarınca Genel Kurul; Güvenlik Konseyi’nin uluslararası barışı tehdit eden, barışı ihlal eden ya da saldırı durumlarında üyeleri arasında oybirliği sağlayamadığı için görevini yerine getirememesi halinde harekete geçebilir. Kurul; barış ihlali ve saldırı gibi durumları da içeren gelişmelerde üye devletlere ortak önlem alma konusunda tavsiyede bulunmak ve uluslararası barış ve güvenliğini korumak ve yeniden inşa etmek için gereken durumlarda silahlı kuvvet kullanma konularını derhal masaya yatırmakla yetkilidir.
BİRLEŞMİŞ MİLLETLER GÜVENLİK KONSEYİNİN GÖREV VE YETKİLERİ
Birleşmiş Milletler ilke ve amaçları çerçevesinde uluslararası barış ve güvenliği korumak
Silah üretimini düzenleyici önlemler almak;
Tarafların sorunlarını barışçıl yollardan çözmeleri için görüşmeye davet etmek;
Uluslararası uyuşmazlıklara yol açabilecek anlaşmazlıkları ve sorunları araştırmak ve bu sorunların ya da maddelerin çözümü için tavsiyede bulunmak;
Durumun ağırlaşmasını önlemek için ilgili tarafları söz konusu önlemlere uymaya çağırmak;
Konsey kararlarının etkinliğini arttırmak amacıyla Birleşmiş Milletler üyelerini yaptırım gibi doğrudan şiddet içermeyen Güvenlik Konseyi kararlarına uymaya çağırmak;
Uluslararası barış ve güvenliği sağlamak ve korumak için güç kullanımına başvurmak ya da onay vermek;
Yerel anlaşmazlıkların bölgesel düzenlemeler aracılığıyla barışçıl yollarla çözülmesini teşvik etmek ve bu bölgesel düzenlemelerin BM yetkisi dahilinde kullanılmasını sağlamak;
Genel Kurul’a Genel Sekreter ataması konusunda tavsiyede bulunmak ve Kurul’la birlikte Uluslararası Adalet Divanı yargıçlarını seçmek;
Uluslararası Adalet Divanından yasal konularda hukuki rapor talep etmek; Birleşmiş Milletler’e yeni üye kabulü konusunda Genel Kurul’a tavsiyede bulunmak.
