Friedrich Nietzsche’nin 1850 – 1856 Yılları ve Dönemin Kültür Olayları
1850 – 1856
Nietzsche’nin ailesi Naumburg’a göçer. H. Heine Romen- zero’larını; Herman Melville de Moby Dick’i yayımlar. Büyük romancı Honore de Balzac ile İngiliz ozan William Wordsworth ve öykü yazarı Gogol ölür. Richard Wagner müzik çalışmalarını sürdürür. Yazın alanında Whitman, Longfellow ve Turgenyev –ünlü romanı: Babalar ve Oğullar– yapıtlar verirler. G. B. Shaw’un, O. Wilde’ın ve Ibsen’in ünleri doruk noktasındadır. Baudelaire’in Kötülük [Elem] Çiçekleri ile Flaubert’in Madame Bovary’si yayımlanır. 1855’li yıllarda H. Heine ve Alfred de Musset ölür. Felsefe alanında A. Comte, pozitif felsefe anlayışını –pozitivizmi– temellendirmeye girişir, Kantçı filozof Hans Vaihinger kendi “als-ob” felsefesini açıklar. Bu sıralarda yine Yeni Kantçı Paul Natorp, toplum ve doğa felsefeleri alanında da K. Vogt, L. Büchner ve Gobineau adlarını duyururlar. 1854’de Schelling, 1855’de Sören Kierkegaard, 1857’de A. Comte, 1858’de Robert Owen ölür. 1856 yılında Sigmund Freud dünyaya gelir. Bu sırada Avrupa’da Yahudi hareketinin canlandığına tanık oluruz. Courbet, Menzel gibi ressamlar natüralist resimler yaparlar. Van Gogh dünyaya gelir, Jacob Burckhardt sanat ve kültür tarihi üzerinde araştırmalar ve yeni değerlendirmeler yapar. R. Wagner Lohengrin operasını; sahneye koyar ve Toplu Sanat Yapıtları Kuramı’nı –Gesammelte Kunstwerkes Theorie– oluşturur. Verdi, La Traviata operasını; Liszt, Macar Rapsodileri’ni tamamlar. Alman besteci R. Schumann ve Rus bestecilerinden Glinka ölür, Elgar dünyaya gelir. Bilim alanı H. Becquerel, A. Michelson, W. Ramsay, Lorentz ve Ostwald gibi yeni adlar kazanır. Matematikçi, fizikçi ve filozof Helmoltz optik üzerinde çalışır. Matematikte kompleks fonksiyonlar teorisini kuran Cauchy, yine ünlü iki matematikçi Gauss ve Lobaçevski ölür, matematikçi ve filozof H. Poincaré doğar. Riemann, Öklid (Eukleides)-dışı geometrisini kurar. Pasteur bakteriyoloji alanındaki çalışmalarını sürdürür, ünlü fizikçi Hertz dünyaya gelir.
NIETZSCHE
Yayıma hazırlayanlar: Kenan Sarıalioğlu, Murat Batmankaya
Say Yayınları
