Balzac’ın Goriot Baba’yı Yazım Süreci: Hız, Uykusuzluk ve Yoğun Çalışmanın Poetikasına Dair
Honoré de Balzac’ın üretim pratiği, 19. yüzyıl Fransız roman tarihinin en dikkat çekici çalışma rejimlerinden birini oluşturur. Yazarlığın fiziksel bir çileye, neredeyse manastıra kapanmış bir disipline dönüşmesi Balzac’ın biyografilerinde sıkça vurgulanan bir olgudur. Goriot Baba’nın (1835) yazım süreci de bu çileci estetiğin en belirgin örneklerinden biri olarak kabul edilir. Graham Robb’a göre Balzac, romanın büyük kısmını “sürekli uyanıklık hâli ile yoğun kahve tüketiminin desteklediği, günlerce süren bir yazma maratonunda” ortaya koymuştur (Robb, Balzac: A Biography, 1994). André Maurois de Balzac’ın bu dönemde “bazı geceler yalnızca iki saat uyuyarak, çoğu zaman ise hiç uyumadan” çalıştığını belirtir (Aspects de la France, 1934).
Balzac’ın çalışma yönteminin temel özelliklerinden biri, romanın elyazmasını birkaç hafta içinde tamamlayıp ardından defalarca, bazen yirmiyi aşan sayıda düzeltmeler yapmasıdır. Goriot Baba özelinde, romanın esas gövdesinin yaklaşık bir buçuk ay—yaklaşık 40 gün—gibi kısa bir sürede kaleme alındığına dair bilgiler, Balzac’ın yayımcısı ve yakın dostu olan bazı çağdaş tanıklıklarla desteklenir. Béatrice Didier, Balzac’ın “tam bir yazı mesaisine” girerek günün 14–18 saatini masa başında geçirdiğini ve romanın bir çırpıda oluşturulduğunu aktarır (Didier, Balzac et la religion, 1998).
Bu hız, Balzac’ın yazarlık anlayışı açısından yalnızca üretimsel değil, poetik bir sonuç yaratır. Romanın dramatik yoğunluğu, Paris toplumunun sosyolojik dinamizminin neredeyse soluk almadan aktarılması ve metnin yüksek gerilimli duygusal ritmi, eleştirmenler tarafından Balzac’ın “yüksek basınçlı yazı” tekniğiyle ilişkilendirilmiştir. Roger Pierrot’nun belirttiği üzere Balzac, özellikle 1834–1835 döneminde bir tür “yaratıcı trans” içinde çalışarak Goriot Baba, Eugénie Grandet ve Albay Chabert gibi metinlerini arka arkaya tamamlamıştır (Pierrot, Balzac: Études sur la création romanesque, 1980).
Sonuç olarak, Goriot Babanın kısa sürede ve uykusuzluk şartlarında yazıldığına ilişkin anlatılar, Balzac’ın hem biyografik hem estetik profilini anlamak açısından önemlidir. Bu durum yalnızca olağanüstü bir yazma disiplinine değil, aynı zamanda İnsanlık Komedyası projesinin hız ve yoğunluk gerektiren sosyolojik perspektifine de işaret eder. Balzac’ın romanı bu kadar kısa sürede tamamlamışı, 19. yüzyıl realist romanının en güçlü metinlerinden birinin ardındaki üretim koşullarını görünür kılar.
Kaynakça
- Balzac, Honoré de. Correspondance. Paris: Garnier, 1960.
- Didier, Béatrice. Balzac et la religion. Paris: PUF, 1998.
- Maurois, André. Aspects de la France. Paris: Hachette, 1934.
- Pierrot, Roger. Balzac: Études sur la création romanesque. Paris: Klincksieck, 1980.
- Robb, Graham. Balzac: A Biography. New York: W.W. Norton, 1994.
- Zweig, Stefan. Balzac. Paris: Grasset, 1946.
